logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2019
Numer czasopisma: 12
Słowa kluczowe: granice, organizacja, granice organizacyjne
Strony: 21-27
Język publikacji: Polski
Pobierz
Wykorzystanie pojęcia granica w organizacjach – identyfikacja obszarów badawczych
Dorota Jendza, Piotr Wróbel
Abstrakt
Celem artykułu jest identyfikacja dotychczasowej skali i zakresu zastosowania pojęcia granicy w badaniach organizacji oraz określenie możliwości, które zapewnia wykorzystanie kategorii granicy do lepszego zrozumienia, jak funkcjonują organizacje. W badaniach dotyczących organizacji kategoria granicy występuje w różnych kontekstach i obszarach badawczych. Granice w literaturze z zakresu zarządzania są traktowane jako zewnętrzne i wewnętrzne granice organizacji. W badaniach analizowane są granice o różnym charakterze: fizycznym, społecznym i mentalnym. Przedmiotem zainteresowania badaczy są działania podejmowane na granicy organizacji z otoczeniem, tzw. praca na pograniczu. W ramach badań organizacji wirtualnych i sieciowych pojawia się koncepcja organizacji bez granic. Psychologowie organizacji analizują funkcjonowanie granic intrapersonalnych, interpersonalnych oraz zespołowych.Granice mają dwoistą naturę – z jednej strony zapewniają stabilność i bezpieczeństwo, a z drugiej – współpracę i rozwój. Wykorzystanie różnych znaczeń granicy umożliwia przyjęcie nowej perspektywy analizy wielu problemów występujących w organizacjach oraz w relacjach organizacja – otoczenie. Jest to szczególnie cenne w badaniach interdyscyplinarnych, w szczególności w paradygmacie interpretatywnym.
Bibliografia
[1] Ashkenas R., Ulrich D., Jick T., Kerr S. (1984), The Boundaryless Organization: Breaking the Chains of Organizational Structure, Jossey Bass, San Francisco. [2] Balmer J.M.T., Wilson A. (1998), Corporate Identity: There is More to It than Meets the Eye, „International Studies of Management and Organization”, Vol. 28, No. 3, pp. 12–31. [3] Barabasz A. (2008), Osobowość organizacji. Zastosowanie w praktyce zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław. [4] Barabasz A. (2014), Granice organizacji w ujęciu psychoanalitycznym, [w:] P. Wachowiak, S. Winch (red.), Granice w zarządzaniu kapitałem ludzkim, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa, s. 61–69. [5] Barczak B. (2015), Problem poszukiwania granic sieci organizacyjnych, „Przegląd Organizacji”, Nr 5, s. 9–16. [6] Berg D.N., Smith K.K. (1990), Paradox and Groups, [w:] J. Gillette, M. McCollom (red.), Groups in context: A new perspective on group dynamics, Addison-Wesley, Reading, pp. 106–132. [7] Blicharski M. (2001), Wstęp do inżynierii materiałowej, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. [8] Buckingham M., Coffman C. (2004), Po pierwsze złam wszelkie zasady, MT Biznes, Warszawa. [9] Burda M., Wyplosz C. (2009), Macroeconomics: A European Text, Oxford University Press. [10] Clark W.C., Tomich T.P., van Noordwijk M., Dickson N.M., Catacutan D., Guston D., McNie E. (2010), Toward a General Theory of Boundary Work: Insights from the CGIAR’s Natural Resource Management Programs, RWP10-035, Center for International Development at Harvard University. [11] Coase R. (1937), The Nature of the Firm, „Economica”, No. 4, pp. 386–405. [12] Cyfert S. (2012a), Granice organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. [13] Cyfert S. (2012b), Mechanizmy zarządzania granicami – propozycja teoretycznego ujęcia i wyniki badań empirycznych, „Współczesne Zarządzanie”, Nr 3, s. 17–24. [14] Cyfert S., Krzakiewicz K. (2014), Granice w świecie sieciowych i wirtualnych organizacji, [w:] A. Sopińska, S. Gregoryczyk (red.), Granice strukturalnej złożoności organizacji, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa, s. 47–59. [15] Czakon W. (2014), Problem granic w badaniach sieci międzyorganizacyjnych, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów”, Nr 135, s. 89–98. [16] Chitra D., Ganesh M.P. (2017), Team Boundary Activity: A Review and Directions for Future Research, „Team Performance Management”, Vol. 23 No. 5/6, pp. 273–292. [17] De Board R. (1978), The Psychoanalysis of Organizations, Routledge, London. [18] Dudek Z.W. (2006), Psychologia integralna Junga. Człowiek archetypowy, Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa. [19] Dumez H., Jeunemaitre A. (2010), The Management of Organizational Boundaries: A Case Study, „M@n@gement”, Vol. 13, No. 3, pp. 151–171. [20] Foucher M. (1991), Fronts et frontieres. Un tour de monde geopilitique, Fayard, Paris. [21] Hernes T. (2003), Enabling and Constraining Properties of Organizational Boundaries, [in:] N. Paulsen, T. Hernes (eds.), Managing Boundaries in Organizations. Multiple Perspectives, Palgrave Macmillan, pp. 35–54. [22] Hirschhorn L., Gilmore T. (1992), The New Boundaries of the „Boundaryless” Company, „Harvard Business Review”, No. 5–6, pp. 4–16. [23] Hensel P. (2017), Legitymizacja badań organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [24] http://dimensions.ai, data dostępu: 08.05.2019 r. [25] Kislov R. (2018), Selective Permeability of Boundaries in a Boundary Spanning Team, „Academy of Management Proceedings”, Vol. 2018, No. 1, https://doi.org/10.1111/padm.12541. [26] Kozielecki J. (1987), Koncepcja transgresyjna człowieka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. [27] Marciszewska A., Jokiel G. (2019), Granice zarządzania projektami – ujęcie systemowe, „Przegląd Organizacji”, Nr 3, s. 9–14 [28] Mindell A. (1995), Praca nad samym sobą, Nuit Magique, Warszawa. [29] Nippert-Eng C.E. (1996), Home and work: Negotiating boundaries through everyday life, The University of Chicago Press, Chicago. [30] Pachura P. (2018), Organizational Boundaries – Contribution to Conceptualization, „Scientific Journal of the Military University of Land Forces”, Vol. 50, No. 4(190), pp. 152-161. [31] Panteli N. (2003), Virtual Interactions: Creating Impressions of Boundaries, [in:] N. Paulsen, T. Hernes (eds.), Managing Boundaries in Organizations. Multiple Perspectives, Palgrave Macmillan, pp. 76–92. [32] Paulsen N. (2003), „Who Are We Now?”: Group Identity, Boundaries, and the (Re)Organizing Process, [in:] N. Paulsen, T. Hernes (eds.), Managing Boundaries in Organizations. Multiple Perspectives, Palgrave Macmillan, pp. 14–34. [33] Perechuda K. (2000), Granice przedsiębiorstwa wirtualnego, [w:] J. Lichtarski, H. Jagoda (red.), Nowe kierunki w zarządzaniu przedsiębiorstwem – ciągłość i zmiana, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław, s. 312–317. [34] Van Dijk J. (2010), Społeczne aspekty nowych mediów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [35] Weick K.E., Roberts K.H. (1993), Collective Mind in Organizations: Heedful Interrelating on Flight Decks, „Administrative Science Quarterly”, Vol. 38, No. 3, pp. 357–81. [36] Wilkin J. (2019), Nauka przekracza wszelkie granice, także w ekonomii, [w:] M. Gorynia (red.), Ewolucja nauk ekonomicznych, Polska Akademia Nauk, Warszawa, s. 57–68. [37] Wróbel P. (2014), Komunikacja elektroniczna: zagrożenia i ich skutki dla organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot.
Publikacje z rocznika
Potencjalne rezultaty wprowadzania koncepcji Przemysłu 4.0 w przedsiębiorstwach
Beata Ślusarczyk
Panująca w światowej gospodarce ogromna konkurencja, wspierana dodatkowo wahaniami rynku, szczególnie wahaniami popytu klientów i niedoborem zasobów, mają ogromny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Koncepcja Przemysłu 4.0 może być jednym z rozwiązań pozwalających przezwyciężyć pojawiające się bariery i zapewnić rozwój tym podmiotom. Przemysł 4.0, obejmujący wiele współczesnych systemów automatyzacji, wymiany danych i technologii produkcji stanowi potencjał rozwoju dla wielu dziedzin. Jego wdrożenie będzie miało wpływ na cały łańcuch wartości, usprawni produkcję i procesy inżynieryjne, poprawi jakość produktów i usług, zoptymalizuje relacje między klientami i organizacjami, przynosząc nowe możliwości biznesowe i korzyści ekonomiczne, zmianę wymagań edukacyjnych i przekształcenie obecnego środowiska pracy. Podczas gdy nadchodząca rewolucja przemysłowa jest gorącym tematem wśród badaczy, jest równie ważna dla przedsiębiorstw i ich menedżerów, którzy są zainteresowani transformacją w kierunku Przemysłu 4.0. W artykule, na podstawie kwerendy literaturowej, podjęto się przeanalizowania najważniejszych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstw w aspekcie wymagań Przemysłu 4.0.
2019
1
STRONY
4-10
Teoretyczne podstawy pomiaru zdolności dynamicznych. Podejście multilogiczne
Katarzyna Bratnicka-Myśliwiec, Wojciech Dyduch, Mariusz Bratnicki
Celem artykułu jest analiza konstrukcji zdolności dynamicznych i niektórych jej konceptualizacji, zidentyfikowanie relacji między kluczowymi elementami zdolności dynamicznych. Zidentyfikowany zestaw procesów, elementów i zmiennych związanych ze zdolnościami dynamicznymi jest punktem wyjścia do próby operacjonalizacji niektórych obszarów konstruktu. Logikę rozumowania oparto na koncepcji Teece (2007), która identyfikuje następujące elementy zdolności dynamicznych: orientację przedsiębiorczą (odnoszącą się do wyczuwania szans), tworzenia wartości (na podstawie wykorzystania szans lub ich realizacji, przekształcania, wykonywania oraz synergii interesariuszy) oraz rekonfiguracji zasobów jako rdzennych zdolności dynamicznych. Wskazano również pewne teoretyczne elementy, które warto w przyszłości poddać operacjonalizacji, takie jak oburęczność organizacyjną lub pomiar działalności w ujęciu dynamicznym (dynamic performance). 
2019
12
STRONY
4-13
Doskonałość naukowa oraz doskonałość dydaktyczna jako kluczowe kompetencje uczelni publicznych w Polsce
Justyna Bugaj, Marek Szarucki
Głównym celem niniejszego opracowania jest identyfikacja doskonałości naukowej oraz doskonałości dydaktycznej jako kluczowych kompetencji organizacji na przykładzie uczelni publicznych w Polsce. W prowadzonych przez autorów badaniach założono, że można wskazać wiele kluczowych kompetencji uczelni. W niniejszym przypadku skupiono się na dwóch głównych obszarach aktywności uczelni i na tej podstawie wyodrębniono dwie kluczowe kompetencje: doskonałość naukową i doskonałość dydaktyczną. Uzasadnieniem takiego wyboru jest założenie autorów, że to te dwie kompetencje mogą stanowić główne przesłanki sukcesu uczelni. Ponadto efekty wykorzystania tych kluczowych kompetencji można zmierzyć za pomocą mierzalnych i zróżnicowanych wskaźników. Aby zrealizować postawiony cel badawczy, zastosowano metodę studiowania i analizy, przy czym skoncentrowano się na treściach misji uczelni, analizie stron internetowych wybranych uniwersytetów publicznych przy zastosowaniu opracowanych wcześniej kryteriów oraz dyskusji wyników parametryzacji i akredytacji badanych uniwersytetów zamieszczonych odpowiednio na stronach internetowych Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych (KEJN) i Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA).
2019
2
STRONY
7-14
Podejścia badawcze w zarządzaniu projektami - geneza i ewolucja
Michał Trocki
Zarządzanie projektami jest dziedziną zarządzania, znajdującą praktyczne zastosowanie we wszystkich obszarach aktywności ludzkiej, o wyraźnie ukształtowanej odrębności. Rozwojowi zarządzania projektami towarzyszy, choć z opóźnieniem, rozwój nauki o zarządzaniu projektami. Dotychczasowy dorobek i doświadczenia w tej dziedzinie skłaniają do systematyzacji działalności naukowej zarządzania projektami i określenia głównych jej podejść i paradygmatów. W artykule przedstawiono podstawy takiej systematyzacji oparte na analizie koncepcji metodologicznych, ogólnych i z zakresu nauk o zarządzaniu, oraz jej wyniki w postaci czterech podejść badawczych: operacyjnego, procesowego, organizacyjnego i zrównoważonego. Systematyzacja dokonana została na podstawie oceny i krytycznej analizy literatury przedmiotu, wyników badań oraz opracowań metodycznych i sprawdzonych dobrych praktyk. Systematyzacja ta, wskazując na możliwości i ograniczenia poszczególnych podejść, ma służyć poprawie jakości metodologicznej badań prowadzonych w zakresie zarządzania projektami.
2019
3
STRONY
3-9
Walidacja narzędzia pomiarowego w naukach o zarządzaniu
Wojciech Czakon
Rozwój nauk o zarządzaniu przejawia się formułowaniem zależności pojęć, która umożliwia predykcję zmian kluczowych zmiennych oraz zdolność podejmowania lepszych decyzji. Warunkiem rozwoju jest pomiar konstruktów. Niniejszy artykuł sytuuje walidację w procesie rozwoju skal pomiarowych. Proponuje cztery współzależne procedury walidacji: treściową, fasadową, konstruktu oraz nomologiczną. Wyjaśnia ich istotę, związki z psychometrią, bieżącą praktykę nauk o zarządzaniu oraz formułuje rekomendacje w zakresie doskonalenia metodologii badań.
2019
4
STRONY
3-10
Innowacyjność jako determinanta relacji koopetycyjnych
Patryk Dziurski
Celem artykułu jest pokazanie relacji pomiędzy innowacyjnością gospodarki, sektora i organizacji a koopetycją jako ważnego i ciekawego pola badawczego dla przyszłych badań teoretycznych i empirycznych. Relacja ta nie była dotychczas częstym tematem badań, co sprawia, że jest to interesujący obszar rozważań naukowych. Artykuł ma charakter teoretyczny, w którym wykorzystano wnioskowanie dedukcyjne. Postępowanie badawcze pozwoliło zidentyfikować najważniejsze zewnętrzne (presja ze strony klientów, zaawansowanie technologiczne, podatność sektora na globalizację oraz ostrą walkę konkurencyjną) oraz wewnętrzne (komplementarność zasobów, elastyczność, zdolność do wykorzystywania okazji oraz pozycja konkurencyjna) determinanty koopetycji. Przedstawione rozważania pozwoliły autorowi sformułować wniosek, że wpływ innowacyjność gospodarki, sektora oraz organizacji na skłonność do tworzenia oraz rozwijania relacji koopetycji jest niejednoznaczny. Ważne jest więc dalsze eksplorowanie analizowanej relacji na gruncie teoretycznym i empirycznym.
2019
5
STRONY
3-8
Koncepcja konkurencji M.E. Portera a system ochrony rynku wewnętrznego Unii Europejskiej
Jan W. Wiktor
Celem artykułu jest refleksja nad systemem ochrony konkurencji i polityką rynkową Unii Europejskiej w tej perspektywie, jaką tworzy koncepcja strategii konkurencji M.E. Portera. Stanowi zarazem element pewnej konkretyzacji modelu pięciu sił Portera o elementy, które nawiązują do sfery regulacji prawnej konkurencyjnych zachowań rynkowych przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym UE. Rozważania są ujęte w trzy punkty. W pierwszym podkreślono zarys koncepcji i podstawowe elementy strategii konkurencji M.E. Portera. Analiza nie jest krytycznym studium na temat konkurencyjności, lecz stanowi selektywne spojrzenie na formy rywalizacji i zarazem możliwej współpracy przedsiębiorstw, które znajdują swój wyraz w strategiach konkurowania. W drugim punkcie zaprezentowano elementy architektury systemu ochrony konkurencji na rynku europejskim. Uwagę skoncentrowano na tych elementach, które w istotny sposób wypełniają teoretyczne ustalenia Porterowskiej koncepcji konkurencji. Odnoszą się one do legalnych ram zachowań rynkowych przedsiębiorstw i sił wewnątrz sektora, a więc elementów bezpośrednio determinujących ich zachowania rynkowe. Trzecim punktem jest egzemplifikacja problemu unijnej polityki ochrony rynku i konkurencji, ukazująca wybrane formy i strategie naruszenia systemu prawa UE i ich konsekwencje dla przedsiębiorstw ze strony Komisji Europejskiej.
2019
6
STRONY
9-16
Strategie współpracy mikro- i małych przedsiębiorstw
Dariusz Nowak
Celem opracowania jest identyfikacja i ocena strategii współpracy wykorzystywanych przez mikro- i małe przedsiębiorstwa z ich dostawcami, którzy reprezentują sektor MŚP. Podkreśla się, że przedsiębiorstwa współpracując ze swoimi dostawcami wykorzystują różnorodne strategie, oparte na zróżnicowanych założeniach i zasadach. Z jednej strony przyjmują charakter partnerski, oparty na kompleksowych negocjacjach, z drugiej mamy do czynienia z antagonistyczno-formalnymi układami. Interesującym problemem staje się zatem rozpoznanie stosowanych w praktyce strategii współpracy realizowanych przez mikro- i małe przedsiębiorstwa. Analiza uzyskanych odpowiedzi pozwoliła stwierdzić, że w międzyorganizacyjnych relacjach dominuje strategia oparta na kompleksowych negocjacjach, jakkolwiek należy zaznaczyć, że stosunkowo duża część przedsiębiorstw preferuje podejście antagonistyczne, realizując własne interesy kosztem kooperantów oraz podejście administracyjno-formalne. Należy podkreślić, że dwie ostatnie formy wskazanych strategii mają charakter asekuracyjny, co świadczy o stosunkowo niskim rozwoju międzyorganizacyjnych relacji.
2019
7
STRONY
3-9
Model zarządzania procesowego z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi Przemysłu 4.0
Leszek Kiełtyka, Kamila Charciarek
Artykuł przedstawia propozycję modelowego podejścia do zarządzania z wykorzystaniem nowoczenych narzędzi, głównie ICT. Opracowanie osadzone jest w kontekście rewolucji przemysłowej zwanej Industry 4.0.
2019
8
STRONY
5-12
Metoda oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe w gospodarce 4.0 i 5.0
Stanisław Marciniak
W artykule została zaprezentowana metoda oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe. Opracowanie ma charakter koncepcyjny. Przyjęto w nim założenie, że innowacje tworzone w ramach Przemysłu 4.0 wpływają na zmiany cywilizacyjne, co tworzy Gospodarkę 4.0. Stosowane rozwiązania technologiczne będą umożliwiały znaczne ograniczenie prywatności ludzi, co może być charakterystyczne dla nowego konstruktu - Gospodarki 5.0. W artykule przedstawiono ideę i uwarunkowania holistycznej metody oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe. Wskazano, że ocena musi odbywać się na wielu płaszczyznach, w tym psychologicznej, socjologicznej, społecznej, kulturowej i środowiskowej.
2019
9
STRONY
5-11