logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2019
Numer czasopisma: 12
Słowa kluczowe: epistemologia zarządzania, intuicja, teoria systemów szarych, szare modele decyzyjne
Strony: 28-35
Język publikacji: Polski
Pobierz
Intuicyjne rozwiązywanie problemów decyzyjnych z wykorzystaniem teorii systemów szarych
Marcin Nowak, Arkadiusz Borowiec
Abstrakt
Proces podejmowania decyzji stanowi jedno z podstawowych zagadnień teoretycznych w naukach o zarządzaniu. W ostatnich latach szczególną wagę nadaje się analizie wykorzystania intuicji w tym procesie. Wiele znanych metod podejmowania decyzji staje się mało użyteczna w przypadku dużej niepewności informacyjnej egzemplifikowanej trzema cechami: małą ilością informacji, niekompletnością informacji oraz występowaniem informacji obarczonych błędami, wynikającymi z subiektywizmu ocen decydentów. Niniejszy artykuł stanowić ma odpowiedź na zdiagnozowaną niszę. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania Grey Decision-Making Models we wspieraniu decydentów w procesie wydawania decyzji intuicyjnych. W artykule przedstawiono autorski model klastrowo-decyzyjny umożliwiający m.in. uwzględnienie w procesie decyzyjnym subiektywnych i niekompletnych informacji, które mogą zostać wyrażone za pomocą skali lingwistycznej. Model ten może znaleźć zastosowanie w rozwiązywaniu szeregu problemów zarządczych obarczonych wysokim poziomem niepewności. W pierwszej części artykułu przedstawiono podstawy teorii systemów szarych. W drugiej części zaprezentowano formalny model matematyczny autorskiego szarego modelu decyzyjnego. W trzeciej części przedstawiono działanie opracowanego modelu decyzyjnego na przykładzie wyboru normatywnej strategii marketingowej w przykładowym przedsiębiorstwie.
Bibliografia
[1] Agor W.H. (1998), Intuicja w organizacji. Jak twórczo przewodzić i zarządzać, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków. [2] Beach L. R., Lipshitz R. (2017), Why Classical Decision Theory is an Inappropriate Standard for Evaluating and Aiding Most Human Decision Making, „Decision Making in Aviation”, Vol. 85, pp. 835-847. [3] Bielski I. (2006), Współczesny Marketing. Filozofia, strategie, instrumenty, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa. [4] Cleden D. (2017), Managing Project Uncertainty, Routledge, London. [5] Day J.D., Wang C.N., Dang H.S. (2017), Predicting of the Performance of Franchise Industry Using Grey Models-case Study in United States. „2017 International Conference on System Science and Engineering (ICSSE)”, pp. 617-620. [6] Delcea C. (2015), Grey Systems Theory in Economics – A Historical Applications Review, „Grey Systems: Theory and Application”, Vol. 5, No. 2, pp. 263-276. [7] Deng J. (1982), Grey Control System, „Journal of Huazhong University of Science and Technology”, Vol. 3, No. 9, pp. 288-294. [8] Deng J. (1989), Introduction to Grey System Theory, „The Journal of Grey System”, Vol. 1, No. 1, pp. 1-24. [9] Eshtaiwi M.I., Badi I. A., Abdulshahed A.M., Erkan T.E. (2017), Assessment of Airport Performance Using the Grey Theory Method: A Case Study in Libya, „Grey Systems: Theory and Application”, Vol. 7, No. 3, pp. 426-436. [10] Griffin R.W. (2016), Fundamentals of Management, Eight Edition, Cengage Learning, Boston. [11] Haeri S.A.S., Rezaei J. (2019), A Grey-based Green Supplier Selection Model for Uncertain Environments, „Journal of Cleaner Production”, Vol. 221, pp. 768-784. [12] Hodgkinson G. P., Sadler‐Smith E. (2015), Intuition, Wiley Encyclopedia of Management, pp. 1-2. [13] Hsiao S.W., Lin H.H., Ko Y.C. (2017), Application of Grey Relational Analysis to Decision-Making during Product Development, „Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education”, Vol. 13, No. 6, pp. 2581-2600. [14] Jędrzejczyk W., Kucęba R. (2016), The Intuition in Management–Established Knowledge and Perspective of Evolution, [in:] F. Bylok, A. Tangl (eds.), The Role of Management Functions in Successful Enterprise Performance, Agroinform Publishing House, Budapest, pp. 147-156. [15] Karr-Wisniewski P., Lu Y. (2010), When More is too Much: Operationalizing Technology Overload and Exploring its Impact on Knowledge Worker Productivity, „Computers in Human Behavior”, Vol. 26, No. 5, pp. 1061-1072. [16] Khatri N., Ng H.A. (2000), The Role of Intuition in Strategic Decision Making, „Human relations”, Vol. 53, No. 1, pp. 57-86. [17] LaValle S., Lesser E., Shockley R., Hopkins M.S., Kruschwitz N. (2011), Big Data, Analytics and the Path from Insights to Value, „MIT Sloan Management Review”, Vol. 52, No.2, pp. 21-32. [18] Li G. D., Yamaguchi D., Nagai M. (2007), A Grey-based Decision-making Approach to the Supplier Selection Problem, „Mathematical and Computer Modelling”, Vol. 46, No. 3-4, , pp. 573-581. [19] Liu S., Forrest J., Yang Y. (2012), A Brief Introduction to Grey Systems Theory, „Grey Systems: Theory and Application”, Vol. 2, No. 2, pp. 89-104. [20] Liu S., Yang Y., Forrest J. (2017), Grey Data Analysis, Springer: Berlin, Germany [21] Luhmann N. (2018), Organization and Decision, Cambridge University Press, Cambridge. [22] Mierzwiak R., Xie N., Nowak M. (2018), New Axiomatic Approach to the Concept of Grey Information, „Grey Systems: Theory and Application”, Vol. 8, No. 2, pp. 199-209. [23] Mruk H., Pilarczyk B., Sławińska M. (2015), Marketing. Koncepcje-strategie-trendy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. [24] Nowak M., Ziomek J. (2019), Intuitive and Rational Cognition in the Theory and Practice of Management Sciences, „Problemy Zarządzania”, Nr 17(2), s. 142-154. [25] Parikh J., Neubauer F.F., Lank A.G. (1994), Intuition: The New Frontier of Management, Blackwell. [26] Rao C., Goh M., Zheng J. (2017), Decision Mechanism for Supplier Selection Under Sustainability, „International Journal of Information Technology, Decision Making”, Vol. 16, No. 1, pp. 87-115. [27] Rorty R. (2005), Intuition, [in:] P. Edwards (ed.), The Encyclopedia of Philosophy, Macmillan, Vol. 4, New York - London. [28] Simon H. A. (2013), Administrative Behavior, Simon and Schuster, New York. [29] Sułkowski Ł. (2015), Management–from Epistemology by Methodology to Social Practice of Academia Cognitive Challenges in Management Science, „Przedsiebiorczość i Zarządzanie”, Nr 16(2), s. 111-119. [30] Wiecek-Janka E., Nowak M., Borowiec A. (2019), Application of the GDM Model in the Diagnosis of Crises in Family Businesses, „Grey Systems: Theory and Application”, Vol. 9, No. 11, pp. 114-127. [31] Wierzbicki A.P. (1997), On the Role of Intuition in Decision Making and Some Ways of Multicriteria Aid of Intuition, „Journal of Multi‐Criteria Decision Analysis”, No 6(2), pp. 65-76. [32] Wierzbicki A.P. (2004), Knowledge Creation Theories and Rational Theory of Intuition, „International Journal for Knowledge and Systems Science”, No 1(1), pp. 17-25. [33] Wrzosek W. (2001), Strategie marketingowe, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa. [34] Zakeri S., Yang Y., Hashemi M. (2019), Grey Strategies Interaction Model, „Journal of Strategy and Management”, Vol. 12, No. 1, pp. 30-60.
Publikacje z rocznika
Potencjalne rezultaty wprowadzania koncepcji Przemysłu 4.0 w przedsiębiorstwach
Beata Ślusarczyk
Panująca w światowej gospodarce ogromna konkurencja, wspierana dodatkowo wahaniami rynku, szczególnie wahaniami popytu klientów i niedoborem zasobów, mają ogromny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Koncepcja Przemysłu 4.0 może być jednym z rozwiązań pozwalających przezwyciężyć pojawiające się bariery i zapewnić rozwój tym podmiotom. Przemysł 4.0, obejmujący wiele współczesnych systemów automatyzacji, wymiany danych i technologii produkcji stanowi potencjał rozwoju dla wielu dziedzin. Jego wdrożenie będzie miało wpływ na cały łańcuch wartości, usprawni produkcję i procesy inżynieryjne, poprawi jakość produktów i usług, zoptymalizuje relacje między klientami i organizacjami, przynosząc nowe możliwości biznesowe i korzyści ekonomiczne, zmianę wymagań edukacyjnych i przekształcenie obecnego środowiska pracy. Podczas gdy nadchodząca rewolucja przemysłowa jest gorącym tematem wśród badaczy, jest równie ważna dla przedsiębiorstw i ich menedżerów, którzy są zainteresowani transformacją w kierunku Przemysłu 4.0. W artykule, na podstawie kwerendy literaturowej, podjęto się przeanalizowania najważniejszych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstw w aspekcie wymagań Przemysłu 4.0.
2019
1
STRONY
4-10
Teoretyczne podstawy pomiaru zdolności dynamicznych. Podejście multilogiczne
Katarzyna Bratnicka-Myśliwiec, Wojciech Dyduch, Mariusz Bratnicki
Celem artykułu jest analiza konstrukcji zdolności dynamicznych i niektórych jej konceptualizacji, zidentyfikowanie relacji między kluczowymi elementami zdolności dynamicznych. Zidentyfikowany zestaw procesów, elementów i zmiennych związanych ze zdolnościami dynamicznymi jest punktem wyjścia do próby operacjonalizacji niektórych obszarów konstruktu. Logikę rozumowania oparto na koncepcji Teece (2007), która identyfikuje następujące elementy zdolności dynamicznych: orientację przedsiębiorczą (odnoszącą się do wyczuwania szans), tworzenia wartości (na podstawie wykorzystania szans lub ich realizacji, przekształcania, wykonywania oraz synergii interesariuszy) oraz rekonfiguracji zasobów jako rdzennych zdolności dynamicznych. Wskazano również pewne teoretyczne elementy, które warto w przyszłości poddać operacjonalizacji, takie jak oburęczność organizacyjną lub pomiar działalności w ujęciu dynamicznym (dynamic performance). 
2019
12
STRONY
4-13
Doskonałość naukowa oraz doskonałość dydaktyczna jako kluczowe kompetencje uczelni publicznych w Polsce
Justyna Bugaj, Marek Szarucki
Głównym celem niniejszego opracowania jest identyfikacja doskonałości naukowej oraz doskonałości dydaktycznej jako kluczowych kompetencji organizacji na przykładzie uczelni publicznych w Polsce. W prowadzonych przez autorów badaniach założono, że można wskazać wiele kluczowych kompetencji uczelni. W niniejszym przypadku skupiono się na dwóch głównych obszarach aktywności uczelni i na tej podstawie wyodrębniono dwie kluczowe kompetencje: doskonałość naukową i doskonałość dydaktyczną. Uzasadnieniem takiego wyboru jest założenie autorów, że to te dwie kompetencje mogą stanowić główne przesłanki sukcesu uczelni. Ponadto efekty wykorzystania tych kluczowych kompetencji można zmierzyć za pomocą mierzalnych i zróżnicowanych wskaźników. Aby zrealizować postawiony cel badawczy, zastosowano metodę studiowania i analizy, przy czym skoncentrowano się na treściach misji uczelni, analizie stron internetowych wybranych uniwersytetów publicznych przy zastosowaniu opracowanych wcześniej kryteriów oraz dyskusji wyników parametryzacji i akredytacji badanych uniwersytetów zamieszczonych odpowiednio na stronach internetowych Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych (KEJN) i Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA).
2019
2
STRONY
7-14
Podejścia badawcze w zarządzaniu projektami - geneza i ewolucja
Michał Trocki
Zarządzanie projektami jest dziedziną zarządzania, znajdującą praktyczne zastosowanie we wszystkich obszarach aktywności ludzkiej, o wyraźnie ukształtowanej odrębności. Rozwojowi zarządzania projektami towarzyszy, choć z opóźnieniem, rozwój nauki o zarządzaniu projektami. Dotychczasowy dorobek i doświadczenia w tej dziedzinie skłaniają do systematyzacji działalności naukowej zarządzania projektami i określenia głównych jej podejść i paradygmatów. W artykule przedstawiono podstawy takiej systematyzacji oparte na analizie koncepcji metodologicznych, ogólnych i z zakresu nauk o zarządzaniu, oraz jej wyniki w postaci czterech podejść badawczych: operacyjnego, procesowego, organizacyjnego i zrównoważonego. Systematyzacja dokonana została na podstawie oceny i krytycznej analizy literatury przedmiotu, wyników badań oraz opracowań metodycznych i sprawdzonych dobrych praktyk. Systematyzacja ta, wskazując na możliwości i ograniczenia poszczególnych podejść, ma służyć poprawie jakości metodologicznej badań prowadzonych w zakresie zarządzania projektami.
2019
3
STRONY
3-9
Walidacja narzędzia pomiarowego w naukach o zarządzaniu
Wojciech Czakon
Rozwój nauk o zarządzaniu przejawia się formułowaniem zależności pojęć, która umożliwia predykcję zmian kluczowych zmiennych oraz zdolność podejmowania lepszych decyzji. Warunkiem rozwoju jest pomiar konstruktów. Niniejszy artykuł sytuuje walidację w procesie rozwoju skal pomiarowych. Proponuje cztery współzależne procedury walidacji: treściową, fasadową, konstruktu oraz nomologiczną. Wyjaśnia ich istotę, związki z psychometrią, bieżącą praktykę nauk o zarządzaniu oraz formułuje rekomendacje w zakresie doskonalenia metodologii badań.
2019
4
STRONY
3-10
Innowacyjność jako determinanta relacji koopetycyjnych
Patryk Dziurski
Celem artykułu jest pokazanie relacji pomiędzy innowacyjnością gospodarki, sektora i organizacji a koopetycją jako ważnego i ciekawego pola badawczego dla przyszłych badań teoretycznych i empirycznych. Relacja ta nie była dotychczas częstym tematem badań, co sprawia, że jest to interesujący obszar rozważań naukowych. Artykuł ma charakter teoretyczny, w którym wykorzystano wnioskowanie dedukcyjne. Postępowanie badawcze pozwoliło zidentyfikować najważniejsze zewnętrzne (presja ze strony klientów, zaawansowanie technologiczne, podatność sektora na globalizację oraz ostrą walkę konkurencyjną) oraz wewnętrzne (komplementarność zasobów, elastyczność, zdolność do wykorzystywania okazji oraz pozycja konkurencyjna) determinanty koopetycji. Przedstawione rozważania pozwoliły autorowi sformułować wniosek, że wpływ innowacyjność gospodarki, sektora oraz organizacji na skłonność do tworzenia oraz rozwijania relacji koopetycji jest niejednoznaczny. Ważne jest więc dalsze eksplorowanie analizowanej relacji na gruncie teoretycznym i empirycznym.
2019
5
STRONY
3-8
Koncepcja konkurencji M.E. Portera a system ochrony rynku wewnętrznego Unii Europejskiej
Jan W. Wiktor
Celem artykułu jest refleksja nad systemem ochrony konkurencji i polityką rynkową Unii Europejskiej w tej perspektywie, jaką tworzy koncepcja strategii konkurencji M.E. Portera. Stanowi zarazem element pewnej konkretyzacji modelu pięciu sił Portera o elementy, które nawiązują do sfery regulacji prawnej konkurencyjnych zachowań rynkowych przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym UE. Rozważania są ujęte w trzy punkty. W pierwszym podkreślono zarys koncepcji i podstawowe elementy strategii konkurencji M.E. Portera. Analiza nie jest krytycznym studium na temat konkurencyjności, lecz stanowi selektywne spojrzenie na formy rywalizacji i zarazem możliwej współpracy przedsiębiorstw, które znajdują swój wyraz w strategiach konkurowania. W drugim punkcie zaprezentowano elementy architektury systemu ochrony konkurencji na rynku europejskim. Uwagę skoncentrowano na tych elementach, które w istotny sposób wypełniają teoretyczne ustalenia Porterowskiej koncepcji konkurencji. Odnoszą się one do legalnych ram zachowań rynkowych przedsiębiorstw i sił wewnątrz sektora, a więc elementów bezpośrednio determinujących ich zachowania rynkowe. Trzecim punktem jest egzemplifikacja problemu unijnej polityki ochrony rynku i konkurencji, ukazująca wybrane formy i strategie naruszenia systemu prawa UE i ich konsekwencje dla przedsiębiorstw ze strony Komisji Europejskiej.
2019
6
STRONY
9-16
Strategie współpracy mikro- i małych przedsiębiorstw
Dariusz Nowak
Celem opracowania jest identyfikacja i ocena strategii współpracy wykorzystywanych przez mikro- i małe przedsiębiorstwa z ich dostawcami, którzy reprezentują sektor MŚP. Podkreśla się, że przedsiębiorstwa współpracując ze swoimi dostawcami wykorzystują różnorodne strategie, oparte na zróżnicowanych założeniach i zasadach. Z jednej strony przyjmują charakter partnerski, oparty na kompleksowych negocjacjach, z drugiej mamy do czynienia z antagonistyczno-formalnymi układami. Interesującym problemem staje się zatem rozpoznanie stosowanych w praktyce strategii współpracy realizowanych przez mikro- i małe przedsiębiorstwa. Analiza uzyskanych odpowiedzi pozwoliła stwierdzić, że w międzyorganizacyjnych relacjach dominuje strategia oparta na kompleksowych negocjacjach, jakkolwiek należy zaznaczyć, że stosunkowo duża część przedsiębiorstw preferuje podejście antagonistyczne, realizując własne interesy kosztem kooperantów oraz podejście administracyjno-formalne. Należy podkreślić, że dwie ostatnie formy wskazanych strategii mają charakter asekuracyjny, co świadczy o stosunkowo niskim rozwoju międzyorganizacyjnych relacji.
2019
7
STRONY
3-9
Model zarządzania procesowego z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi Przemysłu 4.0
Leszek Kiełtyka, Kamila Charciarek
Artykuł przedstawia propozycję modelowego podejścia do zarządzania z wykorzystaniem nowoczenych narzędzi, głównie ICT. Opracowanie osadzone jest w kontekście rewolucji przemysłowej zwanej Industry 4.0.
2019
8
STRONY
5-12
Metoda oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe w gospodarce 4.0 i 5.0
Stanisław Marciniak
W artykule została zaprezentowana metoda oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe. Opracowanie ma charakter koncepcyjny. Przyjęto w nim założenie, że innowacje tworzone w ramach Przemysłu 4.0 wpływają na zmiany cywilizacyjne, co tworzy Gospodarkę 4.0. Stosowane rozwiązania technologiczne będą umożliwiały znaczne ograniczenie prywatności ludzi, co może być charakterystyczne dla nowego konstruktu - Gospodarki 5.0. W artykule przedstawiono ideę i uwarunkowania holistycznej metody oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje procesowo-produktowe. Wskazano, że ocena musi odbywać się na wielu płaszczyznach, w tym psychologicznej, socjologicznej, społecznej, kulturowej i środowiskowej.
2019
9
STRONY
5-11