Rok wydania: 2020
Numer czasopisma: 1
Słowa kluczowe: czwarta rewolucja przemysłowa, Przemysł 4.0, państwo a rynek, otoczenie instytucjonalne
Strony: 9-21
Język publikacji: Polski
Pobierz
Przedsiębiorstwo i jego otoczenie w obliczu czwartej rewolucji przemysłowej – Wyzwania, szanse i zagrożenia
Elżbieta Mączyńska, Ewa Okoń-Horodyńska
Abstrakt
Artykuł ma charakter merytorycznej refleksji. Starano się w nim wykazać, na podstawie analizy prezentacji zawartych w  polskiej i zagranicznej literaturze przedmiotu, przeprowadzonych dotąd badań obcych i własnych, iż wdrożenie Przemysłu 4.0, (I4.0) to nie tylko kwestia nowych technologii i / lub narzędzi i / lub metod produkcji, w przedsiębiorstwie ale implikuje ono zmiany we wszystkich aspektach działania przedsiębiorstwa, nie tylko na poziomie wewnętrznym, ale także w relacjach z partnerami i, bardziej ogólnie, z otoczeniem (z jego głównymi aktorami państwem i rynkiem). Celem   analitycznym jest tu wskazanie, że nadzwyczaj szybkie tempo pojawiania się nowych technologii wyprzedza możliwości wcześniejszego przygotowania się producentów, konsumentów i mechanizmów regulacji  na zmiany z nich wynikające oraz  identyfikacja w związku z tym niezbędnych kierunków modyfikacji zarządzania przedsiębiorstwami i  funkcjonowania otoczenia instytucjonalnego kreujące nowe szanse ale i bariery, a nawet zagrożenia.Stawia się tezę, iż otwarcie gospodarki na potencjał  czwartej rewolucji  przemysłowej  staje się  niezbędnym warunkiem utrzymania zdolności do rynkowego  konkurowania  oraz  sprostania nowym, choć niezmiennie ukierunkowanych efektywnościowo wymogom rynku, wymuszających zmianę filozofii funkcjonowania biznesu, co przejściowo prowadzi do rozmaitych asymetrii  i  niedostosowań  społeczno-gospodarczych, zarządczych  oraz regulacyjnych. Chodzi więc o włączenie  przedsiębiorstw do łagodzenia tych asymetrii i realizacji celu, jakim jest potrójnie zrównoważony  rozwój inkluzywny,   nauczenie się godzenia w procesie zarządzania celów społecznych, gospodarczych, technologicznych i ekologicznych przy równoczesnym ograniczaniu do minimum marnotrawstwa zasobów materialnych i ludzkich. Zawarte w opracowaniu oceny i wnioski w znacznej mierze oparte są na hermeneutyce. W opracowaniu sygnalizuje się trzy wątki, pierwszy odnosi się do teoretycznych podstaw kształtowania się zrębów otoczenia przedsiębiorstwa kształtowanego przez relacje państwo-rynek i konieczności jego ewolucji w nowych warunkach technologiczno-społecznych; drugi  dotyczy podstawowego warunku dynamizmu 4RP, jakim jest cyfryzacja i adekwatności jej postępów do wyzwań,  zaś w trzecim wątku podjęto dyskusje i ocenę gotowości do wdrożenia Przemysłu 4.0.
Bibliografia
1. ACATECH (2016), Industrie 4.0 – International Benchmark, Options for the Future and Recommendations for Manufacturing Research (INBENZHAP), National Academy of Science and Engineering https://en.acatech.de/project/industrie-4-0-international-benchmark-options-for-the-future-and-recommendations-for-manufacturing-research-inbenzhap/, access date: 18.12.2019. 2. Afeltowicz Ł. (2007), Czy technika pozbawia nas pracy? Bezrobocie technologiczne w perspektywie teorii aktora-sieci, „Studia Socjologiczne”, Nr 1(184), s. 108-126. 3. Akerlof G.A., Shiller R.J. (2017), Złowić frajera. Ekonomia manipulacji i oszustwa, PTE, Warszawa. 4. Banse G., Thelen J., Lingner S. (red.), (2019), Industrie 4.0 zwichen Idee und Realität, Ein Ländervergleich. Abhandlungen der Leibniz-Sozietät der Wissenschaften, Band 54. Berlin: Trafo Verlag. 5. Benkler Y. (2008), Bogactwo sieci. Jak produkcja społeczna zmienia rynki i wolność, Wydawnictwa Akademickie i profesjonalne, Warszawa. 6. Berger R. (2014), Industry 4.0 – The new industrial revolution. How Europe will succeed, RB GmbH, München. 7. Bitkom, (2016), Digitalisierung in der Landwirtschaft, https://www.bitkom.org/sites/default/files/file/import/Bitkom-Pressekonferenz-Digitalisierung-in-der-Landwirtschaft-02-11-2016-Praesentation.pdf, access date: 22.12.2019. 8. Bitner, M., Starościk R., Szczerba P. (2014), Czy robot zabierze ci pracę? Sektorowa analiza komputeryzacji i robotyzacji europejskich rynków pracy, „Working Paper”, Nr 1, WISE, Warszawa, http://wise-europa.eu/wp-content/uploads/2016/03/PolicyWorking-WISE-_nr1_141029.pdf, data odczytu: 12.11.2019 r. 9. Boston Consulting Group (2016), Industry 4.0:The Future of Productivity and Growth in Manufacturing Industries, https://www.zvw.de/media.media.72e472fb-1698-4a15-8858-344351c8902f.original.pdf, access date: 21.12.2019. 10. Buhr D., Stehnken T. (2018), Industry 4.0 and European Innovation Policy. Big Plans, Small Steps, Wiso Discurs Nr 12, Friedrich Ebrt Stiftung. 11. CEU (2018), Council of the European Union, COMPETE 590, Brussels, 14 September. https://www.consilium.europa.eu/media/36515/rethinking-eu-indsutry_ai-and-robotics.pdf, access date: 5.04.2019. 12. CNBC(2018), CNBC Interview with Deloitte CEO, Punit Renjen, from the World Economic Forum , Davos, 24.Jan. 2018. 13. Cowen T. (2013), Average is Over: Powering America Beyond the Age of the Great Stagnation, Dutton. 14. CRN (2016), Kto ma prawo do Open Source? https://www.crn.pl/aktualnosci/kto-ma-prawo-do-open-source, data dostępu: 15.12.2019 r. 15. DESI (2019), The Digital Economy and Society Index, EC, https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/desi, access date: 12.01.2020. 16. DII4,0 (2017), Faarup J., Faarup A, Global Industry 4,0 Readiness Report 2016, Danish Institute of Industry 4.0, Copenhagen, January (dok.elektr.www.DII4.dk/readiness). 17. EFFRA (2018), ConnectedFactories, European Factories of the Future Research Association, Brussels, https://www.effra.eu/connectedfactories, access date: 12.04.2018. 18. EDB (2017), Launch of the Singapore Smart Industry Readiness Index, Economic Department Board, https://www.edb.gov.sg/en/news-and-events/news/launch-of-singapore-smart-industry-readiness-index.html, access date: 28.12.2019. 19. Edvinson L., Malone M.S.(2001), Kapitał intelektualny, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 20. Eurostat (2019), Key Figure for Europe. Digital Society, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/digpub/keyfigures/, access date: 15.01.2020. 21. Florida R. (2002). The Rise of Creative Class, Basic Books, New York. 22. GUS (2019), Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2015-2019, Warszawa – Szczecin. 23. IDI (2019), The ICT Development Index. Methodology, indicators and definitions, ITU, https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/ITU_ICT Development Index.pdf, access date: 22.01.2020. 24. IFR (2019), Executive Summary World Robotics 2019 Industrial Robots, https://ifr.org/downloads/press2018/Executive Summary WR 2019 Industrial Robots.pdf, access date: 12.01.2020. 25. IMPULS (2015), Lindner T., Wittenstein M., Gernandt J., Röger S., Industrie 4.0 – readiness, IMPULS-Stiftung, Aachen, Köln, Oktober. 26. ITU (2017), ICT Development Index 2017, ITU Data, https://www.itu.int/net4/ITU-D/idi/2017/index.html, access date: 12.01.2020 r. 27. ITU (2018), Measuring the Information Society Report, ITU Publications https://www.itu.int/dms_pub/itu-d/opb/ind/D-IND-ICTOI-2018-SUM-PDF-E.pdf, access date: 11.12.2019 r. 28. Kelly K. (2018), NIEUNIKNIONE. Jak inteligentne technologie zmienią nasza przyszłość, tłum. P. Cypryański, Poltext, Warszawa. 29. KE (2018), EU Industry Day 2018 – day 1, Brussels, 22.02., s.1-4, https://ec.europa.eu/info/events/eu-industry-day/2018-day-1_pl, access date: 3.04.2018. 30. Kleer J. (2016), Cywilizacje i ich przesilenia, „Studia Ekonomiczne INE PAN”, Nr 1, s. 1–4. 31. Kołodko G.W. (2014), Nowy Pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, „Ekonomista”, Nr 2., s. 161-180. 32. Kołodko G.W. (2010), Globalizacja, kryzys i co dalej? współautor i redakcja naukowa, Poltext, Warszawa. 33. Kowalski A., Weresa M. (red.) (2019), Raport o konkurencyjności 2019, SGH, Warszawa. 34. KPMG (2017), Beyond the Hype: Separating ambition from reality in Industry 4.0. Reported by D.Gates&M.Bremicker, s.1-24, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/uk/pdf/2017/06/Industry-4.0-beyond-the-hype.pdf, access date: 17.12.2019. 35. Kuźniar A. (2019), Czwarta rewolucja przemysłowa i jej skutki dla gospodarki światowej, w: Kowalski A., Weresa M. red. Raport o konkurencyjności 2019, SGH, Warszawa, 2019, s.49-71. 36. Lasi H., Fettke P., Kemper H.G., Feld T., Hoffman M. (2014), Industry 4.0, „Business & Information Systems Engineering”, No. 6(4), pp. 239-242. 37. Lassalle F.(1862), Das Arbeiter-Programm. Über den besonderen Zusammenhang der gegenwärtigen Geschichtsperiode mit der Idee des Arbeiterstandes, 12. April, access date: 23.03.2019. 38. Lu Y. (2017), Industry 4.0: A Survey on Technologies, Applications and Open Research Issues, “Journal of Industrial Information Integration”, No. 6(4), pp. 239–242. 39. Mazzucato M. (2016), Przedsiębiorcze państwo, Heterodox, Warszawa. 40. Markowski K. (1992), Rola państwa w gospodarce rynkowej, PWE, Warszawa. 41. Mączyńska E. (2017), Rola państwa w gospodarce – kontrowersje i ich podłoże, [w:] S. Owsiak (red.), Państwo a gospodarka, PTE, Warszawa, s. 30–44. 42. McKinsey Digital (2016), Industry 4.0 after the initial hype. Where manufacturers are finding value and how they can best capture it. 43. Mejssner B. (2015), Komu grozi bezrobocie technologiczne, https://www.computerworld.pl/news/Komu-grozi-technologiczne-bezrobocie,403361.html, data dostępu: 21.02.2016 r. 44. Micklethwait J. , Wooldridge A. (2000), Szamani zarzadzania, Wydawnictwo: Zysk i S-ka, Poznań. 45. Okoń-Horodyńska E. (2018), Przemysł 4.0 – technologiczne bezpieczeństwo UE? [w:] J. Kleer, K. Prandecki (red.), Bezpieczeństwo Europy w globalnym świecie, Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium PAN, Warszawa, s. 207-240. 46. Olender-Skorek M. (2017), Czwarta rewolucja przemysłowa a wybrane aspekty teorii ekonomii, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, Nr 5(3), s. 38-49. 47. Olszewski M. (2016), Mechatronizacja produktu i produkcji – przemysł 4.0, Pomiary Automatyka Robotyka, Nr 3, s. 13-28, DOI: 10.14313/PAR_221/13. 48. Owsiak S.,(2017), Państwo a gospodarka, PTE, Warszawa. 49. Peters R. (2010), Internet Oekonomie, Springer, Dortrecht-London-New York. 50. Postman N. (1992), Technopoly. The Surrender of Culture to Technology, Knopf, New York. 51. Przemysł 4.0 PL(2015), Szansa czy zagrożenie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki? BCG, Warszawa, http://docplayer.pl/24443942-Przemysl-4-0-pl-szansa-czy-zagrozenie-dla-rozwoju-innowacyjnej-gospodarki.html, data dostępu: 17.11.2019 r. 52. PwC (2016), Industry 4.0: Building the digital enterprise. 2016 Global Industry 4.0 Survey, https://www.pwc.com/gx/en/industries/industries-4.0/landing-page/industry-4.0-building-your-digital-enterprise-april-2016.pdf, access date: 17.11.2019. 53. PwC (2017), Przemysł 4.0 czyli wyzwania współczesnej produkcji, https://www.pwc.pl/pl/publikacje/2017/przemysl-4-0.html, data dostępu: 18.11.2019 r. 54. Reagan R. (2012), Przemówienie inauguracyjne, „Rząd nie jest lekarstwem z tej prostej przyczyny, że to on stanowi problem”, http://wpolityce.pl/polityka/125769-ronald-reagan-przemowienie-inauguracyjne-rzad-nie-jest-lekarstwem-z-tej-prostej-przyczyny-ze-to-on-stanowi-problem, data dostępu: 05.04.2019 r. 55. Rifkin J. (2011), The Third Industrial Revolution. How lateral power is transforming energy, the economy, and the world, St Martin’s Press, New York. 56. Schumpeter J.A. (2009), Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 57. Schwab K. (2015), The Forth Industrial Revolution. What It Means and How to Respond, Foreign Affairs, December, www.foreignaffairs.com. 58. SIRI (2019), Manufacturing Tranformation. Insight Report, EDB, Singapore. 59. Smith A. (1989), Teoria uczuć moralnych, tłum. D. Petsch, PWN, Warszawa. 60. Summers L.H. (2014), Reflections on the ‘New Secular Stagnation Hypothesis’, [in:] C. Teulings, R. Baldwin (eds.), Secular Stagnation: Facts, Causes and Cures, Centre for Economic Policy Research (CEPR), London, s. 27–41. 61. Sustainability (2018), Piccarozzi M., Aquilani B., Gatti C. (red), Industry 4.0 in Management Studies: A Systematic Literature Review, No 10(10), 3821, DOI: 10.3390/su10103821. 62. Ślusarczyk B. (2018), Are we are ready? „Polish Journal of Management Studies”, Vol. 17, No. 1, s. 232-248. 63. Wallerstein I, Randall C., Michael M., Derluguian G., Calhoun C. (2016), Czy kapitalizm ma przyszłość, Wydawnictwo Akademicki Dialog, Warszawa 2016. 64. Walsh T. (2018), To żyje. Sztuczna inteligencja: od logicznego fortepianu po zabójcze umysły, PWN, Warszawa. 65. Wojtyna A. (1997), Przyszłość państwa a gospodarka, Komitet Prognoz „Polska w XXI wieku” przy Prezydium PAN, Warszawa. 66. World Economic Forum (2018), Readiness for the Future of Production Report 2018, http://wef.ch/fopreadiness18, access date: 22.11.2018.
Publikacje z rocznika