Rok wydania: 2020
Numer czasopisma: 8
Słowa kluczowe: nauki o zarządzaniu i jakości, nauki o jakości, subdyscypliny, jakość
Strony: 3-12
Język publikacji: Polski
Pobierz
Nauki o jakości jako subdyscyplina w naukach o zarządzaniu i jakości –identyfikacja obszarów badawczych
Renata Salerno-Kochan, Stanisław Popek, Michał Halagarda, Małgorzata Krzywonos
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi głos w dyskusji toczącej się w środowiskach naukowych związanych z dyscypliną nauki o zarządzaniu i jakości na temat wyodrębnienia subdyscyplin i obszarów badawczych. Jego celem jest systematyzacja nauk o jakości jako subdyscypliny ze szczególnym uwzględnieniem właściwych jej obszarów prowadzenia badań naukowych. Zaproponowano trzy płaszczyzny badań w praktycznym nurcie nauki, takie jak systemowe zarządzanie jakością, jakość w pełnym cyklu życia produktu i konsumenckie uwarunkowania jakości produktu oraz dwie płaszczyzny badań w nurcie teoretycznym, tj. metodologia nauk o jakości i studia krytyczne nauk o jakości. W artykule przedstawiono obszary merytoryczne i zakresy tematyczne badań w poszczególnych obszarach nauk o jakości, podkreślające ich komplementarność i wskazujące na odrębność w stosunku do nauk o zarządzaniu. Komplementarność dotyczy głównie realizacji procesów zarządzania produktem, które umożliwiają poznanie potrzeb i badanie satysfakcji konsumentów, stanowiąc tym samym punkt wyjścia do doskonalenia jakości produktu. Z kolei odrębność wiąże się z wielowymiarowym podejściem do jakości produktu, z wykorzystaniem wiedzy interdyscyplinarnej, z obszaru nauk społecznych i przyrodniczo-technicznych, dzięki czemu można kształtować i identyfikować cechy produktu, zgodnie z wymaganiami i oczekiwaniami konsumenta.
Bibliografia
[1] Ahmad S., Mallick D.N., Schroeder R. (2013), New Product Development: Impact of Project Characteristics and Development Practices on Performance, „Journal of Product Innovation Management”, Vol. 30, No. 2, pp. 331-348. [2] Apanowicz J. (2002), Metodologia ogólna, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, Gdynia. [3] Bełz G., Cyfert S., Czakon W., Dyduch W., Latusek-Jurczak D., Niemczyk J., Sopińska A., Szpitter A., Urbaniak M., Wiktor J. (2019), Subdyscypliny w naukach o zarządzaniu i jakości 2.0, http://www.knoiz.pan.pl/images/stories/ pliki/pdf/Subdyscypliny_nauk_ o_zarzdzaniu_i_jakoci.pdf, data dostępu: 14.01.2020 r. [4] Beshah B., Berhan E. (2014), Life Cycle Quality, „International Journal for Quality Research”, Vol. 8, No. 2, pp. 143–154. [5] Borys T. (1991), Kwalimetria – teoria i zastosowania, Wydawnictwo Akademii Ekonnomicznej, Kraków. [6] Borys T. (2012), Interdyscyplinarność nauk o jakości, „Zarządzanie i Finanse”, Nr 3(1), s. 7-23. [7] Cyfert S., Dyduch W., Latusek-Jurczak D., Niemczyk J., Sopińska A. (2014), Subdyscypliny w naukach o zarządzaniu – logika wyodrębnienia, identyfikacja modelu koncepcyjnego oraz zawartość tematyczna, „Organizacja i Kierowanie”, Nr 1(161), s. 37-49. [8] Defeo J.A., Juran J.M. (2010), Juran's Quality Handbook: The Complete Guide to Performance Excellence 6/e; McGraw-Hill Professional. [9] Earle M., Earle R., Anderson A. (2009), Food product development, Woodhead Publishing, Cambridge. [10] Garvin D. (1984), Product Quality: An Important Strategic Weapon, „Business Horizons”, No. 27, pp. 40-43. [11] Gorynia M. (2018), Współczesne nauki ekonomiczne: tożsamość, ewolucja, klasyfikacje, „Ekonomista”, Nr 5, s. 497-522. [12] Gorynia M. (2019), Współczesne nauki ekonomiczne – tożsamość, ewolucja, klasyfikacje, [w:] M. Gorynia (red.), Ewolucja nauk ekonomicznych. Jedność a różnorodność. Relacje do innych nauk. Problemy klasyfikacyjne, Polska Akademia Nauk, Warszawa, s. 13-37. [13] Grunert K.G., Baadsgaard A., Larsen H.H., Madsen T.K. (1996), Market Orientation in Food and Agriculture, Kluwer Academic Publishers, Norwell. [14] ISO 9000:2015 Quality Management Systems. Fundamentals and Vocabulary, International Organization for Standardization, Geneva. [15] Kiran D.R. (2016), Total Quality Management, Butterworth-Heinemann. [16] Kolman R. (1971), Kwalitologia – nauka o jakości, „Mechanik”, Nr 8-9. [17] Kozłowski R., Matejun M. (2018), Sub-disciplines in Management Sciences: Review of Classifications in Polish and Worldwide Research Practice. International Journal of Contemporary Management, Vol. 17, No. 1, pp. 137-156. [18] Maropoulos P.G., Ceglarek D. (2010), Design Verification and Validation in Product Lifecycle, „CIRP Annals - Manufacturing Technology”, Vol. 59, No. 2, pp. 740-759. [19] Mattsson J., Helmersson H. (2007), Food Product Development. A Consumer-led Text Analytic Approach to Generate Preference Structures, „British Food Journal”, Vol. 109, No. 3, pp. 249-259. [20] Moskowitz H., Silcher M., Ewald J., Beckley J. (2008), Consumer-Driven Product Design of Foods and Beverages: Methods, Mind-Sets, Metrics, [in:] A.L. Brody, J.B. Lord (eds.), Developing New Food Products for a Changing Marketplace (2nd ed.), CRC Press, Boca Raton, pp. 119-192. [21] Olsen J., Harmsen H., Friis A. (2008), Linking Quality Goals and Product Development Competences, „Food Quality and Preference”, Vol. 19, No. 1, pp. 33-42. [22] Oyrzanowski B. (1989), Jakość dla konsumenta, producenta i gospodarki narodowej, PWE, Warszawa. [23] Priede J. (2012), Implementation of Quality Management System ISO 9001 in the World and Its Strategic Necessity, „Procedia - Social and Behavioral Sciences”. Vol. 58, pp. 1466-1475. [24] Przybyłowski P., Grudowski P. (2018), Nauki o jakości - ich miejsce i znaczenie w klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych oraz praktyce gospodarczej, „Problemy Jakości”, Nr 7, s. 30-33. [25] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, Dz.U. 2018, poz. 1818. [26] Sondergaard H., Harmsen H. (2007), Using Market Information in Product Development, „Journal of Consumer Marketing”, Vol. 24, No. 4, pp. 194-201. [27] Stewart-Knox B., Mitchell P. (2003), What Separates the Winners from the Losers in new Food Product Development? „Trends in Food Science and Technology”, Vol. 14, No. 1-2, pp. 58-64. [28] Sudoł S. (2016), Zarządzanie jako dyscyplina naukowa, „Przegląd Organizacji”, Nr 4, s. 4-11. [29] Uchwała Prezydium Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, na wniosek Sekcji Nauk Ekonomicznych C K ds. S i T z dnia 29 maja 2007 r. [30] Wawak T. (1989), Makroekonomiczne problemy jakości produktów przemysłowych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Publikacje z rocznika