logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2021
Numer czasopisma: 9
Słowa kluczowe: kobiety, organizacje kultury, przywództwo, różnorodność w organizacjach
Strony: 3-11
Język publikacji: Polski
Pobierz
Szklany sufit w kulturze? Kobiety na stanowiskach kierowniczych w publicznych instytucjach kultury w Polsce
Anna Góral
Abstrakt

Ostatnie dekady cechują liczne zmiany, które zaszły w zakresie funkcjonowania organizacji. Jedna z nich dotyczy rozumienia ról organizacyjnych kobiet, które początkowo utożsamiane z niższym personelem administracyjnym, zaczęły coraz częściej i skuteczniej sięgać również po stanowiska specjalistyczne i kierownicze. Pomimo tego, co podkreślają liczne badania, wzrost udziału kobiet na stanowiskach przywódczych w organizacjach jest wciąż powolny, nawet w sektorach o wysokim wskaźniku feminizacji. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie skali zjawiska, jakim jest różnorodność płci w strukturach władzy w polskich publicznych instytucjach kultury. Podstawę niniejszego opracowania stanowią badania ilościowe oparte o metodę analizy danych statystycznych. Ich podstawę stanowiły dane dotyczące zatrudnienia i pełnionych w publicznych instytucjach kultury funkcji kierowniczych przez kobiety i mężczyzn. W analizie uwzględniono dane z 512 publicznych instytucji kultury. W rezultacie przeprowadzonych badań udało się ukazać skalę dysproporcji w zakresie dystrybucji władzy w publicznych instytucjach kultury w Polsce.

Bibliografia
Bibliografia Adler R.D. (2001), Women in the Executive Suite Correlate to High Profits. European Project on Equal Pay, „Harward Business Review”, Vol. 79, p. 30. Aluchna M. (2013), Kobiety we władzach spółek: dyskusja rekomendacji Unii Europejskiej, „Przegląd Organizacji”, Nr 1, s. 30–36. Aluchna M., Krejner-Nowecka A. (2016), Dlaczego obecność kobiet w organach decyzyjnych jest potrzebna? Synteza teorii, „Przegląd Organizacji”, Nr 10, s. 72–80. Anheier H. (2009), Gender Equality Policy in the Arts, Culture and Media. Comparative Perspectives, Hertie School of Governance, Berlin. Babbie E. (2013), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Ballenger J. (2010), Women's Access to Higher Education Leadership: Cultural and Structural Barriers, „Forum on Public Policy Online”, Vol. 2010, No. 5. Banks M., Gill R., Taylor S. (eds.), (2013), Theorizing Cultural Work: Labour, Continuity and Change in the Cultural and Creative Industries, Routledge, Abingdon. Bassett-Jones N. (2005), The Paradox of Diversity Management, Creativity and Innovation, „Creativity and Innovation Management”, Vol. 14, No. 2, pp. 169–175. Betters-Reed B., Moore L. (1995), Shifting the Management Development Paradigm for Women, „Journal of Management Development”, Vol 14, No. 2, pp. 24–38. Bogacz-Wojatnowska E., Wrona, S. (2017), Zjawisko feminizacji organizacji pożytku publicznego w Polsce działających na rzecz kobiet, „Zarządzanie Publiczne”, Nr 2(38), s. 147–162. Catalyst (2004), The Bottom Line: Connecting Corporate Performance and Gender Diversity, https://www.catalyst.org/wp-content/uploads/2019/01/The_Bottom_Line_Connecting_Corporate_Performance_and_Gender_Diversity.pdf, data dostępu: 23.05.2021 r. D’Agostino M., Elias N. (2017), The Future of Women in Public Administration, „Administration and Society”, Vol. 49, No. 1, pp. 4–8. Davidson M., Burke R., Richardson A. (red.), (2011), Women in Management Worldwide: Progress and Prospects, 2nd Edition, Routledge, New York. Dodd F. (2012), Women Leaders in the Creative Industries: A Baseline Study, „International Journal of Gender and Entrepreneurship”, Vol. 4 No. 2, pp. 153–178. Eagly A., Carli L. (2007), Through the Labyrinth: The Truth about How Women Become Leaders, Harvard Business School Press, Boston. Eagly A., Johnson B.T. (1990), Gender and Leadership Style: A Meta‐analysis, „Psychological Bulletin”, Vol. 108, pp. 233–256. Elliott V., Stead S., Williams J. (eds.), (2016), Gender, Media and Organisation: Challenging Mis(s)Representations of Women Leaders and Managers, Information Age Publishing, Charlotte. Eversheds (2011), The Board Report, http://press.eversheds.com/content/Detail.aspx?ReleaseID=2243&NewsAreaID=2, data dostępu: 23.05.2021. Fidelis M. (2010), Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa. Graff A. (2001), Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa. Greene A., Kirton G. (2015), The Dynamics of Managing Diversity: A Critical Approach, Routledge, London. Gross-Gołacka E. (2018), Zarządzanie różnorodnością. W kierunku zróżnicowanych zasobów ludzkich w organizacji, Difin, Warszawa. GUS (2018), Kobiety i mężczyźni na rynku pracy 2018, file:///C:/Users/anula/AppData/Local/Temp/kobiety_i_mezczyzni_na_rynku_pracy_2018.pdf, data dostępu: 23.09.2021 r. Hesmondhalgh D., Baker S. (2015), Sex, Gender and Work Segregation in the Cultural Industries, „Sociological Review”, Vol. 63, No. 1, pp. 23–36. Holden J., McCarthy H. (2007), Women at the Top – A Provocation Piece, City University, London. Khwaja T., Eddy P.L., Ward K. (2017), Critical Approaches to Women and Gender in Higher Education: Reaching the Tipping Point for Change, Palgrave Macmillan, New York. Klenke K. (2017), Women and Leadership: A Contextual Perspective, Springer, Nowy Jork. Legato M.J., Glezerman M. M. (eds.), (2017), The International Society for Gender Medicine: History and Highlights, Academic Press, London. Lips H.M., Keener E. (2007), Effects of Gender and Dominance on Leadership Emergence: Incentives Make a Difference, „Sex Roles”, Vol. 56, pp. 563–571. Lukic J., Regulska J., Zavirsek D. (2006), Women and Citizenship in Central and Eastern Europe, Ashgate Publishing Limited, Hampsire. Matysiak I. (2015), Kobiety rządzą polską wsią? Władza lokalna i płeć, „Wieś i Rolnictwo”, Nr 1.2, s. 127–141. Mc Tavish D., Miller K. (2009), Gender Balance in Leadership? „Educational Management Administration & Leadership”, Vol.37, No. 3, pp. 350–365. Mullen C. (2009), Challenges and Breakthroughs of Female Department Chairs across Disciplines in higher education, „Advancing Women in Leadership Journal”, Vol. 29, No. 9, pp. 1–33. Olko, P., Filip G. (2016), Role społeczne odgrywane przez kobietę na przykładzie wybranych czasopism kobiecych, „Słowo. Studia językoznawcze”, Nr 7, s. 7–24. Orr E., Stevenson J.E. (2018), Wywiady z 57 prezeskami pokazują, co robić, aby więcej kobiet trafiało na najwyższe szczeble władzy, https://www.hbrp.pl/b/wywiady-z-57-prezeskami-pokazuj-co-robi-aby-wicej-kobiet-trafiao-na-najwysze-szczeble-wadzy/P6yhHLpYn, data dostępu: 20.09.2021. Perez C.C. (2019), Invisible Women. Exposing Data Bias in a World Designed for Men, Harry N. Abrams, New York. Purchla J. (red.) (2009), Raport o systemie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, https://www.nck.pl/badania/raporty/system-ochrony-dziedzictwa-kulturowego-w-polsce-, data dostępu: 23.05.2021 r. Ryan M., Haslam A. (2007), The Glass Cliff: Exploring the Dynamics Surrounding the Appointment of Women to Precarious Leadership Positions, „The Academy of Management Review”, Vol. 32, No. 2, pp. 549–572. Sekuła-Kwaśniewicz H. (2015), Tradycja i nowoczesność we wzorach ról kobiecych w Polsce, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica”, Nr XV(194), s. 222–239. Singh V., Vinnicombe S. (2003), The 2002 Female FTSE Index and Woman Directors, „Women in Management Review”, Vol. 18, No. 7, pp. 349–58. Skillset (2010), Women in the Creative Media Industries, Skillset, London. Sułkowski Ł., Bogacz-Wojtanowska E., Wrona S., Jędrzejczyk-Kozioł A., Góral E., Wojdyła K. (2019), Unsustainable Power Distribution? Women Leaders in Polish Academia, „Economics and Sociology”, Vol. 12, No. 3, pp. 162–180. Środa M. (2009), Kobiety i władza, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa. UNESCO (2017), Precarious situation for women working in the field of culture, http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/fs47-precarious-situation-women-working-field-culture-2017-en.pdf, access date: 23.05.2021. Weiler S., Bernasek A. (2001), Dodging the Glass Ceiling? Networks and the New Wave of Women Entrepreneurs, „Social Science Journal”, Vol. 38, pp. 85–103. Wieczorkowska-Wierzbińska G., Wierzbiński J., Król G. (2015), Metody ilościowe, [w:] M. Kostera (red.), Metody badawcze w zarządzaniu humanistycznym, Wydawnictwo Sedno, Warszawa, s. 169–180. Williams C. (1992), The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the "Female" Profession, „Social Problems”, Vol. 39, No. 3, pp. 253–267. World Economic Forum (2020), Global Gender Gap Report 2020, http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf, access date: 23.09.2021.
Publikacje z rocznika
Ranking uczelni jako miernik jakości oferty edukacyjnej
Marek Rocki
Przedstawione wyniki obliczeń wskazują na to, że rynek pracy lepiej wycenia absolwentów programów studiów technicznych i ekonomicznych niż „ogólnouniwersyteckich” i „przyrodniczych”. Trzeba jednak zauważyć, że kierunki techniczne i ekonomiczne są prowadzone także w klasycznych uniwersytetach (praktycznie we wszystkich typach uczelni). Jednak to absolwenci uczelni, których zasadnicza misja jest odzwierciedlona w ich nazwie, są lepiej wyceniani przez rynek pracy. W takich uczelniach badania naukowe powiązane z potrzebami gospodarki dają lepsze podstawy do tworzenia programów studiów. Takie badania zazwyczaj wynikają z intensywnej i efektywnej współpracy uczelni z otoczeniem gospodarczym, która także sprzyja tworzeniu lepszych programów studiów. Wszystko to wpływa na jakość kształcenia i losy absolwentów na rynku pracy.
2021
1
STRONY
9-16
Doświadczenia z przeszłości kanwą do budowania przyszłości nauk o zarządzaniu
Ewa Bojar, Eryk Głodziński
Artykuł ma na celu przedstawienie założeń projektu o nazwie „Środowisko naukowe. Mistrzowie, współpracownicy, uczniowie. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”. Jego ideą jest zaproszenie środowisk nauk o zarządzaniu w ujęciu instytucjonalnym do opracowania artykułów prezentujących ich tożsamość na gruncie historycznym i prezentujących przyszłość nauk o zarządzaniu z ich perspektywy. W opracowaniu podkreślono, że nauki o zarządzaniu rozwijają się dynamicznie, posiadają bogaty własny dorobek wpływający na rozwój społeczno-gospodarczy. W artykule wskazano, że przedstawienie panoramy środowisk naukowych w kontekście mistrzów i wkładu teoretycznego, metodycznego czy aplikacyjnego będzie stanowić obraz historyczny nauk o zarządzaniu w kontekście ich najbliższych wyzwań.
2021
2
STRONY
3-11
Bariery i zakres automatyzacji z perspektywy treści pracy
Marek Jabłoński
W opracowaniu przedstawiono społeczne i biznesowe uwarunkowania automatyzacji procesów pracy oraz bariery i zakres stosowania tego typu rozwiązań z perspektywy treści pracy. W ramach tak zdefiniowanego zamierzenia wyjaśniono istotę pojęcia automatyzacji, odnosząc się w tym względzie do terminów korespondujących z pojęciem automatyzacji. Na bazie przeprowadzonego badania bibliometrycznego ukazano wzrost liczby publikacji poświęconych automatyzacji, robotyzacji i mechanizacji. Na bazie przeglądu literatury przedmiotu dokonano identyfikacji zjawisk opisujących wpływ postępu technicznego na treść pracy, w szczególności wymagania stawiane pracownikom w procesach pracy. W ramach tego wątku dokonano zaprezentowano trzy efekty, w tym tzw. unskill-biased technical change, skill-biased technical change oraz talent-biased technical change. W dalszej kolejności wskazano podejścia umożliwiające szacowanie potencjalnego zakresu automatyzacji procesów pracy oraz ryzyka automatyzacji poszczególnych zawodów. Podejścia te mogą stanowić punkt wyjścia do opracowania narzędzia diagnostycznego umożliwiającego szacowanie potencjalnego zakresu prac podlegających automatyzacji oraz identyfikację czynników i zmiennych stanowiskowych stanowiących bariery automatyzacji procesów pracy.
2021
3
STRONY
3-11
Szkoła zarządzania Jerzego Kurnala
Zbigniew Dworzecki, Maria Romanowska
W latach 60. XX w. zaczęła rozwijać się polska szkoła nauk organizacji i zarządzania, w dużej mierze czerpiąca inspiracje z osiągnięć amerykańskiej nauki, ale też wykorzystująca dorobek przedwojennej i współczesnej nauki polskiej. Jednym z pierwszych środowisk, w których rozwijano współczesną teorię organizacji i zarządzania był zespół Katedry Teorii Organizacji i Zarządzania w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie kierowany przez Profesora Jerzego Kurnala. Jerzy Kurnal i jego zespół wzbogacili własnymi badaniami i publikacjami podstawę teorii i metodologii nauk o zarządzaniu i rozwinęli dwa ważne nurty tej nauki:  zarządzanie ludźmi w organizacji i procesy informacyjno-decyzyjne. Stworzyli na SGPiS nowoczesne programy nauczania przedmiotu „Teoria organizacji i zarządzania”, stworzyli też podstawy programowe i podręczniki do kształcenia kadry kierowniczej. Jerzy Kurnal stworzył własną szkołę zarządzania – zespół badaczy i edukatorów, którzy przyczynili się w dużym stopniu do rozwoju nauki i udoskonalenia praktyki zarządzania i rozwoju środowiska oraz tożsamości tej dyscypliny.
2021
4
STRONY
3-12
Uwarunkowania triangulacji metod w naukach o zarządzaniu
Małgorzata Zakrzewska, Szymon Jarosz, Tomasz Kafel, Paweł Cabała
Obecnie triangulacja metod jest przedmiotem zainteresowania wielu naukowców i jest wykorzystywana w coraz większej liczbie projektów badawczych. Oczywiste jest, że jak każde podejście badawcze ma swoje wady i zalety, co wielokrotnie podkreśla się w dotychczas opublikowanych pracach naukowych. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości i ograniczeń traingulacji metod w naukach o zarządzaniu. Po analizie pojęcia triangulacji posłużono się wynikami analizy artykułów, w której wykorzystano triangulację metod. W artykule omówiono wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w formie badań jakościowych (ankiety wśród ekspertów) dotyczących pozytywnych i negatywnych skutków stosowania triangulacji metod w naukach o zarządzaniu. Głównym celem badań było poznanie opinii naukowców zajmujących się zarządzaniem i dyscyplinami pokrewnymi, czy w praktyce rzeczywiście dotknął ich problem ograniczeń w stosowaniu triangulacji.
2021
5
STRONY
3-10
Tworzenie i przechwytywanie wartości w przedsiębiorstwach w Polsce: ocena podejmowanych działań, identyfikacja kluczowych zmiennych oraz ich wpływ na efektywność
Wojciech Dyduch
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie procesów, mechanizmów i elementów strategii dotyczących tworzenia i przechwytywania wartości w organizacjach oraz przedstawienie wyników badań dotyczących tworzenia i przechwytywania wartości wśród przedsiębiorstw w Polsce. Na początku w artykule syntetycznie omówiono teoretyczne aspekty tworzenia i przechwytywania wartości, z uwagą skierowaną na tworzenie wartości oparte na wprowadzaniu innowacji, podejście zasobowe oraz przechwytywanie wartości w otoczeniu zadaniowym poprzez budowanie relacji i ustalanie reguł z interesariuszami. W dalszej części przedstawiono wyniki badań dokonujące oceny podejmowanych działań przez przedsiębiorstwa w Polsce, identyfikujące najważniejsze zmienne charakterystyczne dla tworzenia i przechwytywania wartości w organizacjach w Polsce oraz mające największy wpływ na efektywność ich funkcjonowania.
2021
6
STRONY
7-16
Zachowania konsumentów w czasie pandemii COVID-19
Paweł Chlipała, Agnieszka Żbikowska
Artykuł ma charakter empiryczny i zawiera przegląd literatury oraz wyniki badań własnych na temat zachowań konsumentów w czasie pandemii COVID-19. Celem artykułu jest diagnoza skali i kierunków zmian polskich konsumentów w zakresie nabywania, użytkowania i pozbywania się produktów. Badania przeprowadzono na kwotowo wybranej próbie 750 respondentów dobranych ze względu na wiek, płeć i wykształcenie. Badania potwierdzają światowe trendy zachowań konsumenckich w zakresie paniki zakupowej we wstępnej fazie kryzysu, ograniczenia wydatków na niektóre kategorie asortymentowe (odzież, obuwie) czy też wzrost zakupów internetowych. Pokazują też odrębność polskich konsumentów odnośnie do asortymentów nabywanych przez Internet czy też planów zakupowych w okresie po pandemii. Analiza wyników wskazuje zależności między obawami przed koronawirusem a miejscem nabywania produktów oraz skłonnością do odkładania zakupów na przyszłość.
2021
7
STRONY
3-11
Potencjalne strategie wyjścia z firmy. Perspektywa przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych
Izabela Koładkiewicz

Celem badań była próba poznania, czy charakter firmy – rodzinny vs. nierodzinny – może warunkować wybór potencjalnej strategii wyjścia przez zarządzającego nią właściciela. Badanie też miało na celu poznanie czynników, które mogą motywować do podjęcia decyzji o potencjalnym wyjściu, jak również identyfikację potencjalnych źródeł trudności w procesie wyjścia, dostrzeganych przez przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych.

Wyniki badań ujawniły zdecydowaną orientację badanych przedsiębiorców – niezależnie czy byli to zarządzający właściciele firm rodzinnych czy też nie, na strategię sukcesji wewnętrznej (tj. pozostawienie firmy w rękach rodziny). Wśród kluczowych powodów, które mogą warunkować potencjalne wyjście przedsiębiorcy znalazło się przejście na emeryturę oraz czynniki finansowe (np. niezależność finansowa, bezpieczeństwo finansowe). Czynniki te były też ważniejsze dla przedsiębiorców z firm nierodzinnych w porównaniu do przedsiębiorców z firm rodzinnych.

Za najtrudniejsze kwestie związane z wyjściem z firmy badani przedsiębiorcy, niezależnie czy postrzegali swoją firmę jako rodzinną czy też nie, uznali kwestie związane z biurokracją procesu wyjścia jak również jej opuszczenie. Na kolejnych miejscach listy potencjalnych barier dla swojego wyjścia respondenci z obu grup umieścili kwestie związane z finansowaniem tego procesu oraz wycenę firmy.
2021
8
STRONY
3-10
Szklany sufit w kulturze? Kobiety na stanowiskach kierowniczych w publicznych instytucjach kultury w Polsce
Anna Góral

Ostatnie dekady cechują liczne zmiany, które zaszły w zakresie funkcjonowania organizacji. Jedna z nich dotyczy rozumienia ról organizacyjnych kobiet, które początkowo utożsamiane z niższym personelem administracyjnym, zaczęły coraz częściej i skuteczniej sięgać również po stanowiska specjalistyczne i kierownicze. Pomimo tego, co podkreślają liczne badania, wzrost udziału kobiet na stanowiskach przywódczych w organizacjach jest wciąż powolny, nawet w sektorach o wysokim wskaźniku feminizacji. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie skali zjawiska, jakim jest różnorodność płci w strukturach władzy w polskich publicznych instytucjach kultury. Podstawę niniejszego opracowania stanowią badania ilościowe oparte o metodę analizy danych statystycznych. Ich podstawę stanowiły dane dotyczące zatrudnienia i pełnionych w publicznych instytucjach kultury funkcji kierowniczych przez kobiety i mężczyzn. W analizie uwzględniono dane z 512 publicznych instytucji kultury. W rezultacie przeprowadzonych badań udało się ukazać skalę dysproporcji w zakresie dystrybucji władzy w publicznych instytucjach kultury w Polsce.
2021
9
STRONY
3-11
Profesor Ber Haus jako twórca wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania
Czesław Zając, Dominika Bąk-Grabowska, Katarzyna Piórkowska, Katarzyna Piwowar-Sulej, Agnieszka Marta Sokołowska-Durkalec

Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki jednego z mistrzów zarządzania w Polsce, Profesora Bera Hausa i jego podopiecznych / kontynuatorów oraz wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania, której Profesor jest twórcą.

W warstwie teoretycznej wykorzystano narracyjny przegląd literatury, a w warstwie empirycznej zastosowano metodę biograficzną, badania zza biurka oraz badania terenowe (indywidualne wywiady z osobami – w przypadku wątpliwości płynących z analizy danych wtórnych).

Konsekwentnie, w ramach opracowania syntetycznie przedstawiono zawodową biografię Profesora Bera Hausa, wskazano główne charakterystyki empirycznej szkoły zarządzania na tle szkół zarządzania, a także zaprezentowano kontynuatorów (łącznie 176) wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania zainicjowanej przez Profesora Bera Hausa – począwszy od bezpośrednich podopiecznych poprzez wypromowanych przez nich doktorów / doktorów habilitowanych i skończywszy na liczbie wypromowanych doktorów przez tych ostatnich.
2021
10
STRONY
3-9