Rok wydania: 2022
Numer czasopisma: 3
Słowa kluczowe: transformacja energetyczna, ontologia, ekstrakcja terminologii, pozyskiwanie wiedzy z tekstu
Strony: 24-31
Język publikacji: Angielski
W kierunku ontologii transformacji energetycznej w Polsce
Abstrakt
W artykule przedstawiono proces tworzenia ontologii transformacji energetycznej w Polsce bazujący na ekstrakcji terminologii dziedzinowej z zapisów debat parlamentarnych. Wypowiedzi dotyczące transformacji energetycznej zabrano wykorzystując Korpus Dyskursu Parlamentarnego. Następnie zebrany zbiór wypowiedzi przetworzono przy użyciu narzędzia TermoPL służącego do ekstrakcji specjalistycznej terminologii dziedzinowej. Na podstawie uzyskanego zestawienia kluczowych terminów opracowano ontologię OWL w edytorze Protégé. Opracowana ontologia składa się z 90 klas, 119 instancji i 11 własności klas. Ontologia została udostępniona w Internecie w dwóch wersjach językowych (polskiej i angielskiej), dzięki czemu może być poddana ewaluacji, dalszemu rozwojowi lub wykorzystana w specjalistycznych zastosowaniach w organizacjach.
Bibliografia
[1] Abramowicz W., Wiśniewski M. (2008), Metamodel do uczenia ontologii tekstu, [w:] M. Pańkowska, T. Porębska-Miąc, H. Sroka (red.), Systemy wspomagania organizacji SWO'2008, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, s. 41–47.
Asmelash E., Gorini R. (2021), International oil companies and the
energy transition, International Renewable Energy Agency, Abu Dhabi.
[2] Billewicz A. (2011), Modelowanie architektury informacyjnej portali korporacyjnych z wykorzystaniem ontologii, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu”, Nr 32, s. 169–179.
[3] Blätte A., Blessing A. (2018), The GermaParl Corpus of Parliamentary Protocols, [in:] N. Calzolari, K. Choukri, C. Cieri et al. (eds.), Proceedings of the Eleventh International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2018), European Language Resources Association (ELRA), Miyazaki, pp. 810–816.
[4] Booshehri M., Emele L., Flügel S., Förster H., Frey J., Frey U., Glauer M., Hastings J., Hofmann C., Hoyer-Klick C., Hülk L., Kleinau A., Knosala K., Kotzur L., Kuckertz P., Mossakowski T., Muschner C., Neuhaus F., Pehl M., Robinius M., Sehn V., Stappel M. (2021), Introducing the Open Energy Ontology: Enhancing Data Interpretation and Interfacing in Energy Systems Analysis, „Energy and AI”, Vol. 5, 100074.
[5] Castellano-Escuder P., González-Domínguez R., Wishart D. S., Andrés-Lacueva C., Sánchez-Pla A. (2020), FOBI: An Ontology to Represent Food Intake Data and Associate It with Metabolomic Data, „Database”, Vol. 2020, baaa033.
[6] Chen B., Xiong R., Li H., Sun Q., Yang J. (2019), Pathways for Sustainable Energy Transition, „Journal of Cleaner Production”, Vol. 228, pp. 1564–1571.
[7] Confort V. T., Revoredo K., Baião F. A., Santoro F. M. (2015), Learning Ontology from Text: A Storytelling Exploratory Case Study, [in:] L. Uden, M. Hericko, I. Ting (eds.), Knowledge Management in Organizations, 10th International Conference, Kmo 2015, Maribor, Slovenia, August 24–28, 2015, Proceedings, Springer, Cham, pp. 477–491.
[8] Cuenca J., Larrinaga F., Curry E. (2020), DABGEO: A Reusable and Usable Global Energy Ontology for the Energy Domain, „Journal of Web Semantics”, Vol. 61–62, 100550.
[9] Filipczyk B., Gołuchowski J. (2006), Perspektywy wykorzystania ontologii w procesie przetwarzania języka naturalnego w systemach zarządzania wiedzą, [w:] T. Porębska-Miąc, H. Sroka (red.), Systemy wspomagania organizacji SWO'2006, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, s. 353–362.
[10] García M.D.M.R., García-Nieto J., Aldana-Montes J. F. (2016), An Ontology-based Data Integration Approach for Web Analytics in E-commerce, „Expert Systems with Applications”, Vol. 63, pp. 20–34.
[11] Goldstein A., Fink L., Ravid G. (2021), A Framework for Evaluating Agricultural Ontologies, „Sustainability”, No. 13(11), 6387.
[12] Gruber T.R. (1993), A Translation Approach to Portable Ontology Specifications, „Knowledge Acquisition”, Vol. 5, No. 2, pp. 199–220.
[13] Hammar K., Wallin E.O., Karlberg P., Hälleberg D. (2019), The RealEstateCore Ontology, [in:] C. Ghidini, O. Hartig, M. Maleshkova, V. Svátek, I. Cruz, A. Hogan, J. Song, M. Lefrançois, F. Gandon (eds.), The Semantic Web – ISWC 2019, 18th International Semantic Web Conference, Auckland, New Zealand, October 26–30, 2019, Proceedings, Part I, Springer, Cham, pp. 130–145.
[14] Ivanova A., Deliyska B., Todorov V. (2021), Domain Ontology of Social Sustainable Development, „AIP Conference Proceedings”, Vol. 2333, No. 1, 110006.
[15] Jakubícek M., Kovár V. (2010), CzechParl: Corpus of Stenographic Protocols from Czech Parliament, [in:] P. Sojka, A. Horák (eds.), RASLAN 2010, Recent Advances in Slavonic Natural Language Processing, Tribun EU, Brno, pp. 41–46.
[16] Jean-Baptiste L. (2021), Ontologies with Python: Programming OWL 2.0 ontologies with Python and Owlready2, Apress, Berkeley.
[17] Küçük D., Arslan Y. (2014), Semi-automatic Construction of a Domain Ontology for Wind Energy Using Wikipedia Articles, „Renewable Energy”, Vol. 62, pp. 484–489.
[18] Lakzaei B., Shmasfard M. (2021), Ontology Learning from Relational Databases. „Information Sciences”, Vol. 577, pp. 280–297.
[19] Lapponi E., Søyland M.G., Velldal E., Oepen S. (2018), The Talk of Norway: A Richly Annotated Corpus of the Norwegian Parliament, 1998–2016, „Language Resources and Evaluation”, No. 52, pp. 873–893.
[20] Marciniak M., Mykowiecka A., Rychlik P. (2017), Automatyczne wydobywanie terminologii dziedzinowej z korpusów tekstowych, „Język Polski”, Nr 97(1), s. 64–74.
[21] Marciniak M., Mykowiecka A., Rychlik P. (2016), TermoPL – A Flexible Tool for Terminology Extraction, [in:] N. Calzolari, K. Choukri, T. Declerck et al. (eds.), Proceedings of the Tenth International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2016), European Language Resources Association (ELRA), Portorož, pp. 2278–2284.
[22] Merah Y., Kenaza T. (2021), Ontology-based Cyber Risk Monitoring Using Cyber Threat Intelligence, The 16th International Conference on Availability, Reliability and Security, Association for Computing Machinery, New York, pp. 1–8.
[23] Młynarski T. (2019), Unia Europejska w procesie transformacji energetycznej, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, Nr 16(1), s. 31–44.
[24] Niedbał R. (2014), Techniczne aspekty cyfryzacji procesu NEGO, „Przegląd Organizacji”, Nr 4, s. 21–28.
[25] Noy N.F., McGuinness D.L. (2001), Ontology Development 101: A Guide to Creating Your First Ontology, https://protege.stanford.edu/publications/ontology_development/ontology101.pdf, access date: 22.09.2021.
[26] Ogrodniczuk M. (2018), Polish Parliamentary Corpus, [in:] D. Fišer, M. Eskevich, F. de Jong (eds.), Proceedings of the LREC 2018 Workshop ParlaCLARIN on Creating and Using Parliamentary Corpora, European Language Resources Association (ELRA), Miyazaki, pp. 15–19.
[27] Ogrodniczuk M., Nitoń B. (2020), New Developments in the Polish Parliamentary Corpus, [in:] D. Fišer, M. Eskevich, F. de Jong (eds.), Proceedings of the Second ParlaCLARIN Workshop, European Language Resources Association (ELRA), Marseille, pp. 1–4.
[28] Przyklenk J. (2020), Cyberprzestrzeń w polskim dyskursie parlamentarnym, „Forum Lingwistyczne”, Nr 7, s. 17–32.
[29] Sanchez-Pi N., Martí L., Garcia A.C.B. (2016), Improving Ontology-based Text Classification: An Occupational Health and Security Application, „Journal of Applied Logic”, Vol. 17, pp. 48–58.
Steingrímsson S., Barkarson S., Örnólfsson G.T. (2020), IGC-Parl: Icelandic Corpus of Parliamentary Proceedings, [in:] D. Fišer, M. Eskevich, F. de Jong (eds.), Proceedings of the Second ParlaCLARIN Workshop, European Language Resources Association (ELRA), Marseille, pp. 11-17.
[30] Tapia-Leon M., Rivera A. C., Chicaiza J., Luján-Mora S. (2018), Application of Ontologies in Higher Education: A Systematic Mapping Study, 2018 IEEE Global Engineering Education Conference (EDUCON), Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), pp. 1344–1353.
[31] Vieira L.C., Longo M., Mura M. (2021), Are the European Manufacturing and Energy Sectors on Track for Achieving Net-zero Emissions in 2050? An Empirical Analysis, „Energy Policy”, Vol. 156, 112464.
[32] Wang B., Luo J., Zhu S. (2019), Research on Domain Ontology Automation Construction Based on Chinese Texts, [in:] Proceedings of the 2019 8th International Conference on Software and Computer Applications, Association for Computing Machinery, New York, pp. 425–430.
[33] Wójcik S. (2015), Analiza dyskursu polityki wokół obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej na wybranych przykładach debat parlamentarnych, „Polityka i Społeczeństwo”, Nr 1(13), s. 5–22.
Publikacje z rocznika