Rok wydania: 2022
Numer czasopisma: 3
Słowa kluczowe: neuroróżnorodność, zarządzanie różnorodnością, przegląd zakresu literatury
Strony: 40-48
Język publikacji: Polski
Pobierz
Neuroróżnorodność – nowy obszar badań w naukach o zarządzaniu i jakości?
Mariola Wiater
Abstrakt
Celem artykułu jest rozpoznanie istniejącego stanu wiedzy na temat neuroróżnorodności, rozpatrywanej w odniesieniu do autyzmu, w naukach o zarządzaniu i jakości za pomocą przeglądu zakresu literatury. Istotność problematyki neuroróżnorodności jako wymiaru różnorodności pracowniczej wynika ze skali występowania autyzmu i możliwości zwiększenia konkurencyjności organizacji dzięki zatrudnieniu osób neuroróżnorodnych posiadających szczególne uzdolnienia i predyspozycje. Uczestnictwo autystów w organizacji wymaga równocześnie modyfikacji metod zarządzania, stylu kierowania oraz zakresu wykorzystania technologii cyfrowych. Dokonany przegląd pozwala wysnuć wniosek o wzrastającym zainteresowaniu i małym zaawansowaniu badań nad neuroróżnorodnością w naukach o zarządzaniu i jakości. Oceniając aktualny stan wiedzy wskazano również kierunki dalszych badań nad rozwijaniem teorii i doskonaleniem praktyk zarządzania w analizowanym zakresie.
Bibliografia
[1] Arksey H., O’Malley L. (2005), Scoping Studies: Towards a Methodological Framework, „International Journal of Social Research Methodology”, Vol. 8, No. 1, pp. 19–32. [2] Austin R.D., Pisano G.P. (2017), Neurodiversity as a Competitive Advantage, „Harvard Business Review”, Vol. 95, No. 3, pp. 96–103. [3] Borkowska S., Jawor-Joniewicz A. (2016), Kształtowanie zaangażowania pracowników w kontekście zarządzania różnorodnością, IPiSS, Warszawa. [4] Brosnan M., Holt S., Yuill N., Good J., Parsons S. (2017), Beyond Autism and Technology: Lessons from Neurodiverse Populations, „Journal of Enabling Technologies”, Vol. 11, No. 2, pp. 43–48. [5] Carrero J., Krzeminska A., Härtel Ch.E.J. (2019), The DXC Technology Work Experience Program: Disability-inclusive Recruitment and Selection in Action, „Journal of Management & Organization”, Vol. 25, No. 4, pp. 535–542. [6] Ćwiklicki M. (2020), Metodyka przeglądu zakresu literatury (scoping review), [w:] A. Sopińska, A. Modliński (red.), Współczesne zarządzanie – koncepcje i wyzwania, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa, s. 53–68. [7] Czakon W. (2011), Metodyka systematycznego przeglądu literatury, „Przegląd Organizacji”, Nr 3, s. 57–61. [8] Czym jest autyzm? Poznaj objawy, przyczyny i sposoby pomocy (2020), polskiautyzm.pl/autyzm/, data dostępu: 1.06.2021 r. [9] Dobusch L. (2021), The Inclusivity of Inclusion Approaches: A Relational Perspective on Inclusion and Exclusion in Organizations, „Gender Work and Organization”, Vol. 28, No. 1, pp. 379–396. [10] Dolot A., Wiśniewska S. (2017), Różnorodność pracownicza w krakowskim sektorze BPO i SSC, [w:] K. Wojtaszczyk (red.), Zarządzanie różnorodnością w teorii i praktyce, Wyd. SIZ, Łódź, s. 103–115. [11] Doyle N., McDowall A. (2021), Diamond in the Rough? An „Empty Review” of Research into „Neurodiversity” and a Road Map for Developing the Inclusion Agenda, „Equality Diversity and Inclusion Equality, Diversity and Inclusion: An International Journal”, https://doi.org/10.1108/EDI-06–2020–0172, access date: 1.06.2021. Esty K., Griffin R., Schorr-Hirsh M. (1995), Workplace Diversity. A Manager’s Guide to Solving Problems and Turning Diversity into a Competitive Advantage, MA: Adams Media Corporation, Avon. [12] Grandin T., Panek R. (2021), Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, Copernicus Center Press, Kraków. [13] Gross-Gołacka E. (2018), Zarządzanie różnorodnością. W kierunku zróżnicowanych zasobów ludzkich w organizacji, Difin, Warszawa. [14] Hedley D., Uljarević M., Hedley D. F. E. (2017), Employment and Living with Autism: Personal, Social and Economic Impact, [in:] S. Halder, L. C. Assaf (eds.), Inclusion, Disability and Culture: An Ethnographic Perspective Traversing Abilities and Challenges, Springer, New York. Hedley D., Uljarević M., Hedley D.F.E. (2017), Employment and Living with Autism: Personal, Social and Economic Impact, [w:] S. Halder, L.C. Assaf (eds.), Inclusion, Disability and Culture: An Ethnographic Perspective Traversing Abilities and Challenges, Springer, New York, pp. 295 - 311. [15] Hensel P. (2020), Systematyczny przegląd literatury w naukach o zarządzaniu i jakości, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. [16] Jaarsma P., Welin S. (2012), Autism as a Natural Human Variation: Reflections on the Claims of the Neurodiversity Movement, „Health Care Analysis”, Vol. 20, No. 1, pp. 20–30. Kenny L., Hattersley C., Molins B., Buckley C., Povey C., Pellicano E. (2015), Which terms should be used to describe autism? Perspectives from the UK autism community, „Autism”, Vol. 20, No. 4, pp. 442-462. (w tabeli jest 2016 proszę o zmianę na 2015) Kapp S., Gillespie-Lynch K., Sherman L., Hutman T. (2013), Deficit, Difference, or Both? Autism and Neurodiversity, „Developmental Psychology”, Vol. 49, No. 1, pp. 59-71. [18] Krzeminska A., Austin R. D., Bruyère S. M., Hedley D. (2019), The Advantages and Challenges of Neurodiversity Employment in Organizations, „Journal of Management & Organization”, Vol. 25, No. 4, pp. 453–463. [19] Loden M., Rosener J. B. (1991), Workforce America! Managing Employee Diversity as a Vital Resource, Business One Irwin, Illinois. [20] Mellifont D. (2020), Taming the Raging Bully! A Case Study Critically Exploring Anti-bullying Measures to Support Neurodiverse Employees, „South Asian Journal of Business and Management Cases”, Vol. 9, No. 1, pp. 54–67. [21] Mellifont D. (2019), DESerting Clients? A Study Investigating Evidence-based Measures Supporting the Long-term Employment of Neurodiverse Australians, „Management and Labour Studies”, Vol. 44, No. 4, pp. 455–466. [22] Moore C.B., McIntyre N.H., Lanivich S.E. (2021), ADHD-Related Neurodiversity and the Entrepreneurial Mindset, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 45, No. 1, pp. 64–91. [23] Mpofu E., Tansey T., Mpofu N., Tu W., Li Q. (2019), Employment Practices with People with Autism Spectrum Disorder in the Digital Age, [in:] I.L. Potgieter, N. Ferreira, M. Coetzee (eds.), Theory, Research and Dynamics of Career, Wellbeing, pp. 309–326. [24] Orłowska A., Mazur Z., Raguna M. (2017), Systematyczny przegląd literatury: Na czym polega i czym różni się od innych przeglądów, „Ogrody Nauk i Sztuk”, Nr 7, s. 350–363. Ortega F. (2009), The Cerebral Subject and the Challenge of Neurodiversity, „BioSocieties”, Vol. 4, No. 4, pp. 425-445. [25] Ortiz L.A. (2020), Reframing Neurodiversity as Competitive Advantage: Opportunities, Challenges, and Resources for Business and Professional Communication Educators, „Business and Professional Communication Quarterly”, Vol. 83, No. 3, pp. 261–284. [26] Priscott T., Allen R.A. (2021), Human Capital Neurodiversity: An Examination of Stereotype Threat Anticipation, „Employee Relations”, Vol. 43, No. 5, pp. 1067–1082. [27] Richards J., Sang K. (2016), Trade Unions as Employment Facilitators for Disabled Employees, „International Journal of Human Resource Management”, Vol. 27, No. 14, pp. 1642–1661. [28] Richards J., Sang K., Marks A., Gill S. (2019), „I've Found It Extremely Draining” Emotional Labour and the Lived Experience of Line Managing Neurodiversity, „Personnel Review”, Vol. 48, No. 7, pp. 1903–1923. [29] Roberson Q., Quigley N.R., Vickers K., Bruck I. (2021), Reconceptualizing Leadership from a Neurodiverse Perspective, „Group & Organization Management”, Vol. 46, No. 2, pp. 399–423. [30] Silberman S. (2017), Neuroplemiona. Dziedzictwo autyzmu i przyszłość neuroróżnorodności, Wyd. Vivante, Białystok 2017. [31] Singer J. (1999), Why can’t you Be Normal for Once in Your Life? From a ‘Problem with no Name’ to the Emergence of a New Category of Difference, [in:] M. Corker, S. French (eds.), Disability Discourse, Open University Press, Buckingham/Philadelphia, pp. 59-67.. [32] Spoor J.R., Flower R.L., Bury S.M., Hedley D. (2021), Employee engagement and Commitment to two Australian Autism Employment Programs: Associations with Workload and Perceived Supervisor Support, „Equality Diversity and Inclusion”, https://doi.org/10.1108/EDI-05-2020-0132, access date: 1.06.2021. [33] Sumner K.E., Brown T.J. (2015), Neurodiversity and Human Resource Management: Employer Challenges for Applicants and Employees with Learning Disabilities, „Psychologist-Manager Journal”, Vol. 18, No. 2, pp. 77–85. [35] Szulc J., Davies J., Tomczak M., Mcgregor F. (2021), AMO Perspectives on the Well-being of Neurodivergent Human Capital, „Employee Relations”, Vol. 43, No. 4, pp. 858–872. [36] Walczak W. (2011), Zarządzanie różnorodnością jako podstawa budowania potencjału kapitału ludzkiego organizacji, „E-mentor”, Vol. 3, Nr 40, s. 11–19. [37] Walkowiak E. (2021), Neurodiversity of the Workforce and Digital Transformation: The Case of Inclusion of Autistic Workers at the Workplace, „Technological Forecasting and Social Change”, Vol. 168, https://??? [38] Whelpley Ch.E., Banks G.C., Bochantin J.E., Sandoval R. (2021), Tensions on the Spectrum: An Inductive Investigation of Employee and Manager Experiences of Autism, „Journal of Business and Psychology”, Vol. 36, No. 2, pp. 283–297. [39] Whelpley Ch.E., Perrault E. (2021), Autism at Work: How Internal and External Factors Influence Employee Outcomes and Firm Performance, „Journal of General Management”, Vol. 46, No. 3, pp. 210–219. [40] Wright J. (2020), Autism Prevalence in the United States Explained, Autism Rates in the United States Explained (spectrumnews.org), access date: 25.05.2021.
Publikacje z rocznika