logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2022
Numer czasopisma: 11
Słowa kluczowe: orientacja przedsiębiorcza, warunki rynkowe, kryzys, COVID-19
Strony: 13-23
Język publikacji: Polski
Orientacja przedsiębiorcza w różnych warunkach rynkowych
Marcin Suder
Abstrakt
W artykule zaprezentowano wyniki badań, których celem było porównanie poziomu poszczególnych wymiarów orientacji przedsiębiorczej, tj. gotowości do podejmowania ryzyka, proaktywności oraz innowacyjności w różnych warunkach rynkowych. W badaniach skupiono uwagę przede wszystkim na średnich wartościach poszczególnych wymiarów orientacji przedsiębiorczej, jak też na ich rozkładzie empirycznym w trzech okresach, tj.: przed kryzysem wywołanym, w początkowej fazie kryzysu oraz w drugiej fazie kryzysu. Dane zgromadzono z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety w małych firmach z branży poligraficznej działających na terenie Polski. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż warunki rynkowe w istotny sposób determinują działania przedsiębiorcze, a w szczególności poziom poszczególnych wymiarów orientacji przedsiębiorczej. W artykule wykazano, iż w warunkach kryzysowych organizacji nie są skłonne do podejmowania ryzyka. W przypadku innowacyjności w okresie głębokiego kryzysu jej poziom okazał się być istotnie niższy niż przed pandemią. Jednak już w fazie luzowania obostrzeń badane przedsiębiorstwa osiągały innowacyjność na poziomie sprzed kryzysu. Z kolei w warunkach niekorzystnych przedsiębiorcy nieco obniżyli swoją proaktywność, ale nie była to zmiana istotna. Natomiast w okresie lekkiej poprawy warunków rynkowych przedsiębiorcy istotnie zwiększyli swoje działania w zakresie proaktywności.
Bibliografia
[1] Ardakani M.F., Avorgani R.K. (2021), Decision Making of Entrepreneurs in Small and Medium-Sized Enterprises (SMEs), „International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences”, Vol. 11, No. 3, pp. 1412–1424. [2] Belitski M., Guenther Ch., Kritikos A., Thurik R. (2022), Economic Effects of the COVID-19 Pandemic on Entrepreneurship and Small Businesses, „Small Business Economics”, Vol. 58, No. 2, pp. 593–609. [3] Bivona E., Cruz M. (2021), Can Business Model Innovation Help SMEs in the Food and Beverage Industry to Respond to Crises? Findings from a Swiss Brewery during COVID-19, „British Food Journal”, Vol. 123, No. 11, pp. 3638–3660. [4] Bratnicki M. (2008), Konfiguracyjne ujęcie przedsiębiorczości organizacyjnej, „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa”, Nr 6, str 17–22. [5] Brzozowski J., Cucculelli M., Peruzzi V. (2019), Firms’ Proactiveness During the Crisis: Evidence from European Data, „Entrepreneurship Research Journal, Entrepreneurship Research Journal”, Vol. 9, No. 3, pp. 1–14. [6] Cetera W. (2021), Poligrafia w czasie pandemii, „Zarządzanie mediami”, tom 9(1), s. 173–189. [7] Chesbrough H. W. (2020). To Recover Faster from COVID-19, Open Up: Managerial Implications from an Open Innovation Perspective, „Industrial Marketing Management”, Vol. 88, pp. 410–413. [8] Covin J.G., Slevin D.P. (1989), Strategic Management of Small Firms in Hostile and Benign Environments, „Strategic Management Journal”, Vol. 10, No. 1, pp. 75–87. [9] Covin J.G., Covin T.J. (1990), Competitive Aggressiveness, Environmental Context, and Small Firm Performance, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 14, No. 4, pp. 35–50. [10] Covin J., Green K.M., Slevin D. (2006), Strategic Process Effects on the Entrepreneurial Orientation Sales Growth Rate Relationship, „Entrepreneurship Theory & Practice”, Vol. 30, No. 1, pp. 57–81. [11] Covin J.G., Wales W.J. (2019), Crafting High-impact Entre- preneurial Orientation Research: Some Suggested Guideli- nes, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 43, No. 1, pp. 3–18. [12] Dele-Ijagbulu O., Moos M., Eresia-Eke C. (2020), The Relationship between Environmental Hostility and Entrepreneurial Orientation of Small Businesses, „Journal of Entrepreneurship and Innovation in Emerging Economies”, Vol. 6, No. 2, pp. 347–362. [13] Dess G.G., Lumpkin G.T. (2005), The Role of Entrepreneurial Orientation in Stimulating Effective Corporate Entrepreneurship, „Academy of Management Executive”, Vol. 19, No. 1, pp. 147–156. [14] Devece C., Peris-Ortiz M., Rueda-Armengot C. (2016), Entrepreneurship during Economic Crisis: Success Factors and Paths to Failure, „Journal of Business Research”, Vol. 69, No. 11, pp. 5366–5370. [15] Dyduch W. (2008), Pomiar przedsiębiorczości organizacyjnej, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego w Katowicach, Katowice. [16] Goll I., Rasheed A. (1997), Rational Decision-making and Firm Performance. The Moderating Role of Environment, „Strategic Management Journal”, Vol. 18, No. 7, pp. 583–591. [17] Hock-Doepgen M., Clauss T., Kraus S., Cheng C.-F. (2021), Knowledge Management Capabilities and Organizational Risk-taking for Business Model Innovation in SMEs, „Journal of Business Research”, Vol. 130, pp. 683–697. [18] Hughes M., Morgan R.E. (2007), Deconstructing the Relationship between Entrepreneurial Orientation and Business Performance at the Embryonic Stage of Firm Growth, „Industrial Marketing Management”, Vol. 36, No. 5, pp. 651–661. [19] Khan A. M., Manopichetwattana, V. (1989), Innovative and Non-innovative Small Firms: Types and Characteristics, „Management Science”, Vol. 35, No. 5, 597–606. [20] Kreiser P. M., Davis, J. (2010), Entrepreneurial Orientation and Firm Performance: The Unique Impact of Innovativeness, Proactiveness, and Risk-taking, „Journal of Small Business & Entrepreneurship”, Vol. 23, No. 1, pp. 39–51. [21] Kraus S., Rigtering J.C., Hughes M., Hosman V. (2012), En- trepreneurial Orientation and the Business Performance of SMEs: A Quantitative Study from the Netherlands, „Review of Managerial Science”, Vol. 6, No. 2, pp. 161–182. [22] Kreiser P. M., Anderson B. S., Marino L., Kuratko D.F. (2013), Entrepreneurial Responses to Hostile Environments, „Academy of Management Proceedings”, Vol. 2013, No. 1, art. 14506. [23] Kusa R., Duda J., Suder M. (2022), How to Sustain Company Growth in Times of Crisis: The Mitigating Role of Entrepreneurial Management, „Journal of Business Research”, Vol. 142, pp. 377–389. [24] Kvam P., Vidakovic B., Kim S.J. (2022), Nonparametric Statistics with Applications to Science and Engineering with R, John Wiley & Sons, Hoboken. [25] Lotz H.M., Van der Merwe S.P. (2013), An Investigation of the Influence of Entrepreneurial Orientation on the Perceived Success of Agribusinesses in South Africa, „South African Journal of Business Management”, Vol. 44, No. 1, pp. 15–32. [26] Lumpkin G.T., Dess G. (2001), Linking Two Dimensions of Entrepreneurial Orientation to Firm Performance: The Moderating Role of Environment and Industry Life Cycle, „Journal of Business Venturing”, Vol. 16, No. 5, pp. 429–451. [27] Madsen E.L. (2007), The Significance of Sustained Entrepreneurial Orientation on Performance of Firms: A Longitudinal Analysis, „Entrepreneurship and Regional Development”, Vol. 19, No. 2., pp. 185–204. [28] Martins I., Rialp A. (2013), Entrepreneurial Orientation, Environmental Hostility and SME Profitability: A Contingency Approach, „Cuadernos de Gestión”, Vol. 13, No. 2, pp. 67–88. [29] Miles M.P., Arnold D.R., Thompson D.L. (1993), The Interrelationship between Environmental Hostility and Entrepreneurial Orientation, „Journal of Applied Business Research”, Vol. 9, No. 4, pp. 12–24. [30] Miller D., Friesen P. H. (1982), Innovation in Conservative and Entrepreneurial Firms. Two Models of Strategic Momentum, „Strategic Management Journal”, Vol. 3, No. 1, pp. 1–25. [31] Miller D. (1983), The Correlates of Entrepreneurship in Three Types of Firms, „Management Science”, Vol. 29, No. 1, pp. 770–791. [32] Moreno A. M., Casillas, J. C. (2008), Entrepreneurial Orientation and the Growth of SMEs: A Causal Model, „Entrepreneurship Theory & Practice”, Vol. 32, No. 3, pp. 507–528. [33] Moreno-Menendez A., Arzubiaga U., Diaz-Moriana V., Casillas J.C. (2022), The Impact of a Crisis on Entrepreneurial Orientation of Family Firms: The Role of Organisational Decline and Generational Change, „International Small Business Journal: Researching Entrepreneurship”, Vol. 40, No. 4, pp. 425–452. [34] Newman A., Obschonka M., Block J. (2022), Small Businesses and Entrepreneurship in Times of Crises: The Renaissance of Entrepreneur-Focused Micro Perspectives, „International Small Business Journal”, Vol. 40, No. 2, pp. 119–129. [35] Peris-Ortiz M., Fuster-Estruch V., Devece-Caranana C. (2014), Entrepreneurship and Innovation in a Context of Crisis, [in:] K. Rüdiger, M. Peris-Ortiz, A. Blanco González (eds.), Entrepreneurship, Innovation and Economic Crisis, Springer, NewYork. [36] Polskie Bractwo Kawalerów Gutenberga (2018), Rynek poligraficzny i opakowań z nadrukiem w Polsce; https://saltadis.com/wp-content/uploads/2019/02/Rynek-poligraficzny-i-opakowan-z-nadrukiem-w-Polsce-Edycja-2018.pdf, data dotępu: 10.10.2022 r. [37] Rauch A., Wiklund J., Lumpkin G. T., Frese, M. (2009), Entrepreneurial Orientation and Business Performance: An Assessment of Past Research and Suggestions for the Future, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 33, No. 3, pp. 761–787. [38] Rosenbusch N., Rauch A., Bausch A. (2013), The Mediating Role of Entrepreneurial Orientation in the Task Environment – Performance Relationship: A Meta-Analysis, „Journal of Management”, Vol. 39, No. 3, pp. 63–659. [39] Steinerowska-Streb I., Kraśnicka T. (2022), Orientacja przedsiębiorcza a wyniki polskich przedsiębiorstw, „Przegląd Organizacji”, Nr 1, s. 19–29. [40] Wenzel M., Stanske S., Lieberman M.B. (2020), Strategic Responses to Crisis, „Strategic Management Journal”, Vol. 41, No. 7/18, pp. 3161. [41] Wiklund J., Shepherd D. (2003), Knowledge-based Resources, Entrepreneurial Orientation, and the Performance of Small and Medium-sized Businesses, „Strategic Management Journal”, Vol. 24, No. 13, pp. 1307–1314. [42] Wiklund J., Shepherd D. (2005), Entrepreneurial Orientation and Small Business Performance: A Configurational Approach, „Journal of Business Venturing”, Vol. 20, No. 1, pp. 71–91. [43] Wolff J.A., Pett, T.L. (2006), Small Firm Performance: Modelling the Role of Product and Process Improvements, „Journal of Small Business Management”, Vol. 44, No. 2, pp. 268–284. [44] Wójcik-Karpacz A. (2016), Orientacja przedsiębiorcza a sukces przedsiębiorstwa. Ustalenia literaturowe, „Zarządzanie i Finanse/Journal of Management and Finance”, Vol. 14, No. 2, pp. 483–496. [45] Wójcik-Karpacz A., Karpacz J., Pavlov D., Rudawska J. (2019), Wpływ orientacji przedsiębiorczej na wynik przedsiębiorstwa ― moderująca rola dynamizmu rynku, „Przegląd Organizacji”, Nr 1, s. 11–19. [46] Wydawca (2020), Polska poligrafia podczas pandemii – wyniki ankiety, (Biuletyn „Wydawcy” 19.05.2020); https://wydawca.com.pl/2020/05/19/polska-poligrafia-podczas-pandemii/, data dostępu: 12.12.2020 r. [47] Zahra S. (1991), Predictors and Financial Outcomes of Corporate Entrepreneurship: An Exploratory Study, „Journal of Business Venturing”, Vol. 6, No. 4, pp. 259–285. [48] Zahra S.A. (1996), Governance Ownership and Corporate Entrepreneurship: The Moderating Impact of Industry Technological Opportunities, „Academy of Management Journal”, Vol. 39, No. 6, pp. 1713–1735.
Publikacje z rocznika
Szkoła zarządzania – pojęcie (nie)rozpoznane
Katarzyna Piwowar-Sulej, Agnieszka Sokołowska-Durkalec

Celem artykułu jest przybliżenie procesu powstawania szkół naukowych ze szczególnym uwzględnieniem szkół zarządzania. Do realizacji celu wykorzystano narracyjny, krytyczny przegląd literatury. W opracowaniu przedstawiono pojęcie szkół naukowych wraz z charakterystyką procesu ich rozwoju. W ramach wprowadzenia do zagadnienia szkół zarządzania opisano specyficzne cechy nauk o zarządzaniu. Następnie syntetycznie omówiono najczęściej prezentowane w literaturze szkoły zarządzania, przywołując nazwiska ich przedstawicieli. W toku analizy publikacji poruszających kwestię szkół naukowych, w tym szkół zarządzania, zidentyfikowano kluczowe obszary problemowe związane z ich tworzeniem i rozwojem. Do kluczowych wniosków z przeprowadzonej analizy można zaliczyć: niedostatek źródeł literaturowych poświęconych kompleksowej analizie problematyki szkół zarządzania oraz istnienie wielu dylematów konstytuowania szkół zarządzania we współczesnych warunkach funkcjonowania i rozwoju dyscypliny nauk o zarządzaniu.
2022
1
STRONY
4-10
Percepcja otoczenia zewnętrznego a strategia innowacji przedsiębiorstwa
Agnieszka Sopińska
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy sposób postrzegania otoczenia zewnętrznego (otoczenie przychylne vs neutralne vs wrogie) wpływa na rodzaj realizowanej przez przedsiębiorstwo strategii innowacji (strategia innowatora vs obrońcy vs analityka vs biernie reagującego)? Za podstawę do udzielenia odpowiedzi posłużyły badania 74 największych przedsiębiorstw działające na polskim rynku, które w ostatnich pięciu latach wprowadziły przynajmniej jedną innowację. Uzyskane wyniki nie potwierdziły statystycznie istotnych zależności pomiędzy zmiennymi, a pozwoliły jedynie na sformułowanie następujących spostrzeżeń: strategia analityka była relatywnie częściej realizowana w warunkach otoczenia wrogiego, niż w warunkach otoczenia przychylnego lub obojętnego; strategia obrońcy relatywnie częściej była realizowana przez przedsiębiorstwa postrzegające otoczenie jako przychylne, niż wrogie lub obojętne; strategia innowatora, niezależnie od sposobu postrzegania otoczenia, była najrzadziej wybieraną strategią innowacji wśród badanych podmiotów.
2022
2
STRONY
3-11
Przegląd głównych powodów działania, wizji oraz misji największych polskich firm prywatnych
Adam Kowalik
Wizja i misja stanowią jedno z ważniejszych instrumentów zarządzania. Poza misją i wizją coraz częściej przedsiębiorstwa definiują także swój główny powód działania (purpose). Celem niniejszej pracy jest opisanie czy i jak największe polskie przedsiębiorstwa prywatne formułują swoje powody działania, wizje i misje. W badaniu uwzględniono 100 największych polskich firm prywatnych według rankingu Forbes „Ranking 100 Największych Polskich Firm Prywatnych” z 2020 roku. Ustalono, że żadna firma nie posiadała na swojej stronie informacji o powodzie swojej działalności. Zidentyfikowano 16 firm, które komunikowały swoją wizję, z czego w 9 przypadkach była ona sformułowana poprawnie, a w 7 niepoprawnie. Misję komunikowało na swoich stronach internetowych 38 firm, przy czym w 22 przypadkach była ona sformułowana poprawnie, a w 16 niepoprawnie. Podano przykłady sformułowań wizji i misji uznanych za poprawne oraz niepoprawne. Zaproponowano także kierunki dalszych badań.
2022
3
STRONY
6-13
Cyfryzacja w przedsiębiorstwach turystycznych w warunkach COVID-19. Pozytywne i negatywne konsekwencje
Katarzyna Czernek-Marszałek, Paweł Piotrowski
Pandemia COVID-19 zmusiła przedsiębiorców do bardziej intensywnego wykorzystania różnego rodzaju narzędzi cyfryzacji. Jednym z sektorów najbardziej dotkniętych skutkami COVID-19 jest sektor turystyki. Celem artykułu jest wskazanie czy i w jaki sposób przyspieszenie procesów cyfryzacji, wywołane pandemią COVID-19, sprzyjało wykorzystaniu narzędzi cyfryzacji w przedsiębiorstwach sektora turystycznego oraz jak wpłynęło na ich funkcjonowanie. W tekście zaprezentowano wyniki badań jakościowych, zrealizowanych na przełomie grudnia 2021 i stycznia 2022 roku, w formie czterech grupowych wywiadów zogniskowanych przeprowadzonych z 22 reprezentantami różnych branż sektora turystyki. Badania pozwoliły zidentyfikować szereg pozytywnych i negatywnych konsekwencji stosowania rozwiązań cyfrowych w przedsiębiorstwach turystycznych w dobie pandemii COVID-19. Wśród skutków pozytywnych wymienić można np. poszerzenie rynku, utrzymanie kontaktu z klientami, zdobycie nowych kompetencji przez pracowników czy oszczędność zasobów. Wśród negatywnych konsekwencji wskazano m.in. wysoką niepewność generującą koszty, braki kadrowe, obniżenie ceny usług oraz negatywny wpływ pracy zdalnej na zdrowie psychiczne pracowników.
2022
4
STRONY
3-12
Reorientacja struktur modeli biznesu przedsiębiorstw wysokiego wzrostu w czasie pandemii COVID-19
Marlena Grabowska, Iwona Otola
Zasadniczym celem opracowania jest identyfikacja zmian adaptacyjnych elementów modeli biznesu przedsiębiorstw wysokiego wzrostu w czasie pandemii COVID-19. W rozważaniach teoretycznych skupiono się na identyfikacji przedsiębiorstw wysokiego wzrostu oraz zmianach w architekturze modeli biznesu zgodnej z założeniami koncepcyjnymi Business Model Canvas. Weryfikacja teoretyczna powyższych zagadnień pozwoliła na postawienie pytania badawczego: czy reorientacja w czasie pandemii COVID-19 elementów modeli biznesu pozwoliła badanym podmiotom na utrzymanie statusu przedsiębiorstwa szybkiego wzrostu? Badania empiryczne przeprowadzone zostały dwukrotnie w 150 przedsiębiorstwach wysokiego wzrostu. Na podstawie wyników uzyskanych w 2019 roku i 2021 roku w czasie trwania pandemii COVID-19, zidentyfikowano strukturę modeli biznesu badanych przedsiębiorstw, zgodną ze schematem Business Model Canvas. Na tej podstawie wskazano, iż podejmowane przez przedsiębiorstwa wysokiego wzrostu reorientacje elementów modeli biznesu mają na celu utrzymanie swojego statusu. 83,3?danych podmiotów pozostało przedsiębiorstwami wysokiego wzrostu.
2022
7
STRONY
3-10
Co estetyka może wnieść do teorii zarządzania?
Michał Szostak
Celem niniejszego artykułu jest krytyczny przegląd literatury z dziedziny zarządzania pod kątem wykorzystania teorii estetycznych. Punktem wyjściowym tej analizy jest metafora organizacji jako dzieła sztuki oraz teoria sytuacji estetycznej, która pozwoliła usystematyzować omawiane problemy na gruncie elementów: twórcy, dzieła, odbiorcy, świata realnego i świata wartości. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, iż zarządzanie może z powodzeniem czerpać z dorobku sztuki w postaci teorii estetycznych, ponieważ są to dziedziny podobne ze względu na przenikanie się wirtuozerii, artyzmu i kreatywności. Wydaje się, iż praktyczne wdrożenie „dobrego smaku” w procesie zarządzania może zmienić jakość zarówno procesu, jak i efektu zarządzania, tak jak w przypadku twórcy, którego celem jest umieszczenie wartości uniwersalnych w dziele, aby mogły one oddziaływać na odbiorców. Potencjał dalszych badań w tym zakresie jest wieloraki: od analizy motywów podejmowania działalności twórczej, roli inspiracji w tym procesie, przez bardziej podmiotowy stosunek do organizacji – nie tylko jako narzędzia realizującego określone cele, ale jako dzieła, nośnik wartości uniwersalnych, poprzez percepcję dzieła (organizacji), jako nośnika wartości.
2022
5
STRONY
3-10
Definicja przedsiębiorstwa rodzinnego z perspektywy logiki
Wojciech Popczyk, Alicja Winnicka-Popczyk
Zarządzanie przedsiębiorstwami rodzinnymi mogłoby stanowić młodą specjalność w dyscyplinie nauk o zarządzaniu pod warunkiem legitymizacji przez szeroko rozumiane środowisko akademickie dorobku badawczego i teoretycznego zgromadzonego do chwili obecnej. Najpoważniejszą przeszkodą w budowaniu paradygmatu naukowego młodej specjalności jest brak jednej, powszechnie akceptowalnej definicji przedsiębiorstwa rodzinnego. Artykuł ma charakter konceptualny a jego celem jest sformułowanie propozycji definiowania przedsiębiorstwa rodzinnego na miarę XXI wieku, zgodnie z zasadami logiki i w nawiązaniu do najlepszych praktyk nauki amerykańskiej w tym względzie.
2022
6
STRONY
3-11
Pomiar bezpieczeństwa psychologicznego na poziomie zespołów – narzędzie do zastosowania w przedsiębiorstwach funkcjonujących na polskim rynku
Izabella Steinerowska-Streb
W artykule zaprezentowane zostały wyniki badania, którego celem było rozpoznanie, czy po przetłumaczeniu na język polski narzędzie A.C. Edmondson (1999) do pomiaru bezpieczeństwa psychologicznego w organizacjach na poziomie zespołu może być zastosowane w przedsiębiorstwach funkcjonujących na polskim rynku. Realizacja tego celu została osiągnięta w oparciu o walidację polskiej wersji tego narzędzia. Wyniki przeprowadzonej analizy statystycznej dowodzą, że przedstawiona w artykule polskojęzyczna wersja narzędzia A.C. Edmondson (1999) spełnia wszystkie kryteria walidacji. Może ona być zatem wykorzystywana w polskich warunkach rynkowych. Dzięki temu narzędziu przedsiębiorstwa funkcjonujące w Polsce mogą monitorować bezpieczeństwo psychologiczne na poziomie zespołów i wprowadzać działania korygujące w przypadku, gdy będzie to potrzebne.
2022
8
STRONY
6-13
Wielokulturowe zasady tworzenia innowacyjnego profilu marketera: zastosowanie polskich doświadczeń w Ukrainie
Viacheslav Chebotarov, Iegor Chebotarov, Beata Glinkowska-Krauze, Tomasz Czapla, Stanisław Brzeziński
Celem artykułu jest wypracowanie standardów dotyczących szkoleń, przygotowujących ukraińskich marketerów do pracy w wielokulturowym środowisku. Zawarte w opracowaniu wnioski oparte są na analizie przedmiotowej literatury i na doświadczeniach Polski w zakresie szkoleń i treści przedmiotów na uczelniach o profilu menedżerskim. Artykuł stanowi naukową dyskusję w zakresie organizacyjnego, metodologicznego i dydaktycznego wsparcia w procesie kształtowania międzykulturowych kompetencji przyszłych marketerów w Ukrainie. Celem badań empirycznych było wypracowanie propozycji treści kształcenia ukraińskich studentów studiów licencjackich i magisterskich dla kształtowania „innowacyjnego profilu marketerów” i wzmacniania ich konkurencyjności na krajowych i zagranicznych rynkach pracy. Wkład autorów w rozwój problemu polega na opracowaniu definicji „profilu marketingowego” oraz na uzasadnieniu uwzględnienia zagadnienia wielokulturowości w procesie kształcenia ukraińskich marketerów. Analizę poruszonego problemu oraz wnioskowanie ułatwia doświadczenie ukraińskich autorów opracowania, związane z realizacją programu visiting professor w Polsce oraz doświadczenia wszystkich autorów w realizacji wspólnych ukraińsko-polskich i ukraińsko-niemieckich projektów badawczych z zakresu internacjonalizacji przedsiębiorstw i międzynarodowej ekonomii. Współpraca między naukowcami ukraińskimi i polskimi (od 2016 roku) stała się podstawą do zgromadzenia odpowiedniego materiału empirycznego. Aby znaleźć odpowiedź na poruszane w opracowaniu problemy badawcze przeanalizowano istotę i zakres wymagań edukacyjnych i kwalifikacyjnych dla osiągnięcia efektów uczenia polskich marketerów oraz zasady europejskich doświadczeń w kształtowaniu takich kompetencji. Wyniki badań mogą być pomocne dla nauczycieli placówek oświatowych w realizacji działań edukacyjnych w ramach specjalności „Marketing”, studentów, dydaktyków oraz praktyków, zwłaszcza tych prowadzących działalność handlową i usługową.
2022
9
STRONY
6-13
Wpływ luzów organizacyjnych na konkurencyjność przedsiębiorstw z uwzględnieniem moderacji otoczenia
Grzegorz Głód, Ewa Raczyńska
Luzy organizacyjne tworzą istotny potencjał i mogą stanowić kluczowy czynnik budujący przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa. Artykuł zawiera przegląd literatury przedmiotu w podejmowanym obszarze badawczym, który stanowił podstawę przeprowadzonych badań empirycznych. Badania te zostały zrealizowane na grupie 422 polskich przedsiębiorstw. Celem analiz wyników w zakresie przeprowadzonych badań było określenie jak luzy organizacyjne wpływają na konkurencyjność badanych organizacji uwzględniając moderacyjną rolę otoczenia. Weryfikację hipotez badawczych przeprowadzono z wykorzystaniem podstawowych narzędzi statystycznych oraz modeli regresji liniowych. Na tej podstawie sformułowano rekomendacje o charakterze teoretycznym i praktycznym.
2022
10
STRONY
3-10