logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 1
Słowa kluczowe: zarządzanie, środowisko naukowe, szkoła naukowa, historia myśli zarządzania
Strony: 4-12
Język publikacji: Polski
Pobierz
Szkoła zarządzania Andrzeja K. Koźmińskiego
Tomasz Olejniczak, Dominika Latusek-Jurczak
Abstrakt
Okres transformacji postawił przed dyscypliną zarządzania szereg wyzwań, takich jak konieczność łączenia wiedzy z różnych dyscyplin, integracji z międzynarodowymi trendami naukowymi, przebudowa istniejących struktur gospodarczych i organizacyjnych oraz towarzysząca im reorganizacja nauki i edukacji w obszarze zarządzania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetki i dorobku Andrzeja K. Koźmińskiego w kontekście tego okresu burzliwej transformacji oraz próba określenia genezy i ram Jego szkoły naukowej. Artykuł został opracowany w oparciu o przegląd istniejącego dorobku oraz wywiady z bohaterem artykułu, jak i materiały archiwalne znajdujące się w posiadaniu Biblioteki Akademii Leona Koźmińskiego. Wyniki analizy prezentują fundamentalny wpływ Andrzeja K. Koźmińskiego na dyscyplinę zarządzania w okresie transformacji oraz umiejętność budowy samodzielnej i wpływowej szkoły naukowej o niezwykle wyraźnym profilu cechującym się interdyscyplinarnością i umiędzynarodowieniem.
Bibliografia
[1] Bojar E., Głodziński E. (2021), Doświadczenia z przeszłości kanwą do budowania przyszłości nauk o zarządzaniu, „Przegląd Organizacji”, Nr 2, s. 3–11. [2] Bonin H., Segreto L., Koźmiński A.K., Manera C., Pohl M. (2012), European Business and Brand Building, Peter Lang, Bruxelles. [3] Hatch M. J., Kostera M., Koźmiński A.K. (2009), The Three Faces of Leadership: Manager, Artist, Priest, John Wiley Sons, New York. [4] Hatch M. J., Kostera M., Koźmiński A.K. (2010), Trzy oblicza przywództwa: Menedżer, artysta, kapłan, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. [5] Kołodko G. W., Koźmiński A.K. (2017), Nowy pragmatyzm kontra nowy nacjonalizm, Prószyński Media, Warszawa. [6] Korzyński P., Koźmiński A.K., Baczyńska A., Haenlein M. (2021), Bounded Leadership: An Empirical Study of Leadership Competencies, Constraints, and Effectiveness, „European Management Journal”, Vol. 39, No. 2, pp. 226–235. [7] Koźmiński A.K. (1965), Niektóre psychologiczne determinanty wydajności pracy, „Studia Socjologiczne” 1965, nr 2. [8] Koźmiński A.K. (1966), Dyrektorzy współczesnych przedsiębiorstw kapitalistycznych. Studium z Socjologii kierownictwa, KiW, Warszawa. [9] Koźmiński A.K. (1967), Handel a konsumenci, ZW CRS, Warszawa. [10] Koźmiński A.K. (1972), Zarządzanie systemowe, PWE, Warszawa. [11] Koźmiński A.K. (1974), Zarządzanie: Analiza systemowa procesów i struktur, PWE, Warszawa. [12] Koźmiński A.K. (red.) (1975), Decyzje. Analiza systemowa organizacji, PWN, Warszawa. [13] Koźmiński A.K. (1975), Studia o zarządzaniu we współczesnym kapitalizmie, PWE, Warszawa. [14] Koźmiński A.K. (red.) (1976), Analiza systemowa organizacji, PWE, Warszawa. [15] Koźmiński A.K. (1977), Technokraci i humaniści: Dwa spojrzenia na ludzką pracę, Iskry, Warszawa. [16] Koźmiński A.K. (1982), Po wielkim szoku, PWE, Warszawa. [17] Koźmiński A.K. (red.), (1983), Współczesne teorie organizacji, PWN, Warszawa. [18] Koźmiński A.K. (1985), Gospodarka w punkcie zwrotnym, PWE, Warszawa. [19] Koźmiński A.K. (red.), (1985), Współczesne koncepcje zarządzania, PWN, Warszawa. [20] Koźmiński A.K. (1993), Catching Up? Organizational and Management Change in the Ex-socialist Block. SUNY Press, Albany. [21] Koźmiński A.K. (1996), Zarządzanie tu i teraz, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa. [22] Koźmiński A.K. (1998), Odrabianie zaległości: Zmiany organizacji i zarządzania w byłym bloku socjalistycznym, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. [23] Koźmiński A.K. (1999), Zarządzanie międzynarodowe: konkurencja w klasie światowej, PWE, Warszawa. [24] Koźmiński A.K. (2004), Zarządzanie w warunkach niepewności: Podręcznik dla zaawansowanych, Wyd. Naukowe PWN Warszawa. [25] Koźmiński A.K. (2008) Management in Transition, Wydawnictwo Difin, Warszawa. [26] Koźmiński A.K. (2008), How It All Happened: Essays in Political Economy of Transition, Wydawnictwo Difin, Warszawa. [27] Koźmiński A.K. (2008), Koniec świata menedżerów? Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. [28] Koźmiński A.K. (2013) Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne, Wydawnictwo Poltext, Warszawa. [29] Koźmiński A.K. (2014), Czas pokera. Wolters Kluwer Business, Warszawa. [30] Koźmiński A.K. (2016), Wyobraźnia ekonomiczna. Wydawnictwo Poltext, Warszawa. [31] Koźmiński A.K., Barlik E., Askanas W. (2011), Koźmiński reaktywacja. Wydawnictwo Poltext, Warszawa. [32] Koźminski A.K., Baczyńska A.K., Skoczeń I., Korzynski P. (2022), Towards Leadership Effectiveness: The Role of Leadership Individual Competencies and Constraints. Introduction of the Bounded Leadership Model, „Leadership Organization Development Journal”, (ahead-of-print). [33] Koźmiński A.K., Jemielniak D. (2008), Zarządzanie od podstaw. Podręcznik akademicki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. [34] Koźmiński A.K., Cushman D.P. (eds.), (1993), Organizational Communication and Management: A Global Perspective, SUNY Press, Albany. [35] Koźmiński A.K., Jemielniak D. (red.), (2012), Zarządzanie wiedzą. Wolters Kluwer Polska, Warszawa. [36] Koźmiński A.K., Jemielniak D. (2013), The New Principles of Management. Peter Lang, Bern. [37] Koźmiński A.K., Jemielniak D., Jendrych E., Wiśniewska H. (2014), Management Matters, Wolters Kluwer Business, Warszawa. [38] Koźmiński A.K., Jemielniak D., Latusek-Jurczak D. (2014), Zasady zarządzania. Wolters Kluwer Business, Warszawa. [39] Koźmiński A.K., Latusek-Jurczak D. (2014), Relacje międzyorganizacyjne w naukach o zarządzaniu, Wolters Kluwer Business, Warszawa. [40] Koźmiński A.K., Latusek-Jurczak D. (2011), Rozwój teorii organizacji: od systemu do sieci, Wolters Kluwer Business, Warszawa. [41] Koźmiński A.K., Jemielniak D., Latusek-Jurczak D., Pikos A. (2023), Zarzadzanie. Nowe otwarcie, Poltext, Warszawa. [42] Koźmiński A.K., Noga A., Piotrowska K., Zagórski K. (2020), The Balanced Development Index for Europe's OECD Countries, 1999–2017, Springer International Publishing, Berlin. [43] Koźmiński A.K., Obłój K. (1983), Gry o innowacje. Analiza przedsięwzięć technicznych, Wyd. Naukowe PWE, Warszawa. [44] Koźmiński A.K., Obłój K. (1989), Zarys teorii równowagi organizacyjnej. PWE, Warszawa. [45] Koźmiński A.K., Piotrowski W. (red.), (1995), Zarządzanie. Teoria i praktyka. PWN, Warszawa. [46] Koźmiński A.K., Sarapata A. (1972), Socjologia handlu: Wybrane zagadnienia, PWE, Warszawa. [47] Koźmiński A.K., Sztompka P. (2004), Rozmowa o wielkiej przemianie, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa. [48] Koźmiński A.K., Zawiślak A. M. (1979), Pewność i gra: wstęp do teorii zachowań organizacyjnych, PWE, Warszawa. [49] Koźmiński A.K., Zawiślak A.M. (1982), O organizacji dwugłos względnie uporządkowany, PWE, Warszawa. [50] Koźmiński A., Yip G. (2000), Strategies for Central and Eastern Europe, Palgrave Macmillan, New York. [51] Obłój K., Cushman D.P., Koźmiński A.K. (1995), Winning: Continuous Improvement Theory in High-performance Organizations, SUNY Press, Albany. [52] Zagórski K., Koźmiński A.K., Morawski W., Rae G., Piotrowska K., Strumińska-Kutra M. (2015), Postawy ekonomiczne w czasach niepewności: Ekonomiczna wyobraźnia Polaków 2012–2014, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Publikacje z rocznika
Szkoła zarządzania Andrzeja K. Koźmińskiego
Tomasz Olejniczak, Dominika Latusek-Jurczak
Okres transformacji postawił przed dyscypliną zarządzania szereg wyzwań, takich jak konieczność łączenia wiedzy z różnych dyscyplin, integracji z międzynarodowymi trendami naukowymi, przebudowa istniejących struktur gospodarczych i organizacyjnych oraz towarzysząca im reorganizacja nauki i edukacji w obszarze zarządzania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetki i dorobku Andrzeja K. Koźmińskiego w kontekście tego okresu burzliwej transformacji oraz próba określenia genezy i ram Jego szkoły naukowej. Artykuł został opracowany w oparciu o przegląd istniejącego dorobku oraz wywiady z bohaterem artykułu, jak i materiały archiwalne znajdujące się w posiadaniu Biblioteki Akademii Leona Koźmińskiego. Wyniki analizy prezentują fundamentalny wpływ Andrzeja K. Koźmińskiego na dyscyplinę zarządzania w okresie transformacji oraz umiejętność budowy samodzielnej i wpływowej szkoły naukowej o niezwykle wyraźnym profilu cechującym się interdyscyplinarnością i umiędzynarodowieniem.
2023
1
STRONY
4-12
Profesor Alicja Jaruga jako twórca łódzkiej szkoły rachunkowości
Ewa Walińska
Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki Profesor Alicji Jarugi, twórcy łódzkiej szkoły rachunkowości, badacza o uznanym dorobku naukowym i dydaktycznym. Profesor Jaruga była prawdziwą pasjonatką nauki rachunkowości, której poświęciła 60 lat życia zawodowego. Inspirowała swoich podwładnych i współpracowników do podejmowania nowatorskich i trudnych wyzwań badawczych. Artykuł składa się z trzech części oraz podsumowania. W pierwszej części przedstawiono istotę systemu informacyjnego rachunkowości organizacji, będącego przedmiotem badań Profesor Alicji Jarugi. Druga zawiera rys biograficzny Pani Profesor, natomiast w trzeciej przedstawiono Jej różne oblicza – w szczególności jako wybitnego badacza, dydaktyka, wychowawcy kadr naukowych i ambasadora nauki polskiej za granicą. Niniejsze opracowanie jest rezultatem analizy literatury przedmiotu, w tym materiałów archiwalnych, z zastosowaniem metody biograficznej. Przedstawione w artykule fakty i opinie potwierdzają fenomen osobowości Pani Profesor – Jej ogromny wkład w rozwój nauki i praktyki polskiej rachunkowości, utworzenie szkoły naukowej, promowanie kadr naukowych i doskonalenie procesu kształcenia akademickiego w Polsce.
2023
2
STRONY
6-16
Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1
Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski
Opracowanie stanowi pierwszą część cyklu pt. „Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi”, którego celem jest prezentacja dorobku, relacji i perspektyw rozwojowych kluczowych przedstawicieli szkoły zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim. W artykule przedstawiono genezę powstania oraz retrospektywny wgląd w historię uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Zidentyfikowano 9 kluczowych obszarów badań naukowych, powiązanych bezpośrednio ze strukturą organizacyjną Wydziału Zarządzania. Szczegółowo omówiono relacje pomiędzy mistrzami, współpracownikami i uczniami, a także zidentyfikowano najważniejsze osiągnięcia naukowe szkoły w obszarze teorii oraz metod organizacji i zarządzania, strategii i finansów przedsiębiorstwa, a także rachunkowości.
2023
3
STRONY
5-14
Krytyczne spojrzenie na zastosowanie metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem
Regina Lenart-Gansiniec, Marta Najda-Janoszka
Rozwój wiedzy oraz uzyskanie obiektywnego i uogólnionego wniosku na podstawie zgromadzonych publikacji wymaga zintegrowania wyników istniejących badań empirycznych. Jedną z technik, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu jest metaanaliza. Odnosi się ona do statystycznej analizy zbioru wyników badań ilościowych w celu ich syntezy. O ile istnieje wiele publikacji zawierających wskazówki i porady w zakresie metaanalizy w badaniach zarządzania, o tyle ograniczają się one do podejść w zakresie metaanalizy, jej korzyści, procedur przeprowadzania oraz raportowania wyników. Pomijana jest kwestia słabych stron metaanalizy i sposobów ich przezwyciężania. Dlatego też w artykule skupiono się identyfikacji słabych stron metaanalizy w badaniach zarządzania oraz sposobach ich mitygacji. W oparciu o przeprowadzony przegląd literatury zidentyfikowano cztery słabe strony metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem, jak: błąd publikacji, heterogeniczność, trudność dostępu do wszystkich mierników oraz czasochłonność. Dodatkowo do każdej słabej strony dostarczono sposoby zmniejszające ryzyko ich pojawienia się.
2023
4
STRONY
6-13
Metodyka oceny efektywności strategii zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwem
Janusz Czekaj, Adam Stabryła
W artykule przedstawiono ogólną koncepcję diagnostycznej oceny skuteczności strategii zmian. Jako podstawowe strategie zmian na poziomie przedsiębiorstwa wyróżniono: rozwojową, stabilizacyjną, restrukturyzacyjną, defensywną. W odniesieniu do poszczególnych obszarów działalności strategie zmian mogą dotyczyć: technologii, logistyki, marketingu, inwestycji itp. Założeniem metodologicznym proponowanej metodyki jest to, że ocena efektywności powinna być wieloaspektowa. Ocena efektywności odnosi się do relacji wyników osiągniętych w danym okresie cyklu planowania w stosunku do wyników normatywnych (wzorcowych). W tekście uwzględniono następujące komponenty proponowanej metodologii: identyfikację zakresu strategii zmian, bazową analizę diagnostyczną strategii zmian, zagregowaną ewaluację strategii zmian. Jako główny paradygmat przyjęto dyrektywę, że ocena efektywności strategii zmian powinna być dokonywana w wielokryterialnym trybie zagregowanym, z uwzględnieniem minimalnych progów satysfakcji.
2023
1
STRONY
13-21
Postawy rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych
Agnieszka Sopińska, Patryk Dziurski
Artykuł wpisuje się w nurt badań nad działalnością innowacyjną przedsiębiorstw rodzinnych, a dotyczy postaw rodziny wobec działalności innowacyjnej. Celem artykułu jest empiryczna identyfikacja modelowych (opisanych w literaturze przedmiotu) postaw członków rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych działających na rynku polskim oraz sprawdzenie, czy występują różnice w przyjmowanych postawach w zależności od wybranych zmiennych opisujących cechy przedsiębiorstw. Badania empiryczne na próbie 121 przedsiębiorstw rodzinnych wskazują, że wszystkie modelowe postawy członków rodziny wobec prowadzonej działalności innowacyjnej występowały w zbadanych podmiotach rodzinnych, chociaż w bardzo różnym stopniu. Dominującą postawą jest postawa aktywnego inicjatora i wykonawcy, a rzadziej postawa aktywnego wykonawcy oraz aktywnego inicjatora, natomiast najrzadziej występuje postawa pasywna. Statystyczna analiza zależności między realizowanymi postawami członków rodziny wobec działalności innowacyjnie a wielkością, wiekiem, poziomem innowacyjności i branżą działania przedsiębiorstwa nie wykazała istotnie statystycznych różnic między zbadanymi podmiotami.
2023
2
STRONY
17-25
Agresywna mimikra w zarządzaniu innowacjami. Przykład pseudoinnowacji
Jan Franciszek Jacko
Teoretycznym celem niniejszego studium jest przedstawienie istotnych podobieństw i różnic między innowacjami i pseudo-innowacjami pod względem ich nowości, skuteczności i wydajności. Aplikacyjnym celem badań jest przedstawienie markerów pseudo-innowacji, czyli takich cech, które towarzyszą pseudo-innowacjom. Analiza literatury osiąga poprzedni cel. W tekście przedstawiono genezę odróżnienia pseudo-innowacji od innowacji w teorii ekonomii i zarządzania. Redukcyjne (abdukcyjne) rozumowanie prowadzi do drugiego – praktycznego celu. Ukazuje ono, w jaki sposób rozróżnienie między innowacjami a pseudo-innowacją odzwierciedla założenia definicyjne dotyczące kluczowych pojęć określających nowość, skuteczność i efektywność działań. W badaniu określono te założenia, które pozwalają na operacjonalizację koncepcyjnej różnicy między innowacjami a pseudo-innowacjami. W ten sposób, to rozumowanie objaśnia niektóre z tych zaskakujących praktyk (nazywanych paradoksem innowacji), które wspierają pseudo-innowacje kosztem innowacji. Badanie otwiera teoretyczne i aplikacyjne perspektywy badawcze dotyczące pseudo-innowacji w różnych dziedzinach technologii i gospodarki.
2023
3
STRONY
15-23
Metody i techniki badawcze w naukach o zarządzaniu na przykładzie Przeglądu Organizacji
Jakub Swacha
W niniejszym artykule wykorzystano zbiór 326 artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Przegląd Organizacji” w ciagu ostatnich 5 lat do zmierzenia liczby publikacji, w których zastosowano poszczególne metody i techniki gromadzenia danych do badań i ich analizy. Ponadto zbadano podstawowe parametry realizowanych procedur badawczych dla najczęściej spotykanych metod, w szczególności: sposób doboru respondentów i wielkości próby dla badań kwestionariuszowych oraz liczbę analizowanych publikacji dla systematycznych przeglądów literatury. Sprawdzono także względną popularność badań ilościowych i jakościowych w zależności od tematyki badań. Uzyskane wyniki dają wgląd w repertuar metod badawczych stosowanych przez polskich badaczy zajmujących się naukami o zarządzaniu i sposobów realizowania przez nich badań.
2023
4
STRONY
13-22
Europejskie Organizacje Pomostowe w globalnych hubach innowacji – geografia i typologia wsparcia internacjonalizacji firm technologicznych
Paweł Pietrasieński, Katarzyna Rokosz
Celem artykułu było wyjście poza Dolinę Krzemową w celu zbadania form i sposobów wsparcia firm technologicznych w innych wiodących hubach innowacyjnych na świecie. Podążając za Europejskimi Organizacjami Pomostowymi (tzw. Bridge Organizations), zidentyfikowano 20 ekosystemów, w których wsparcie dla internacjonalizacji firm okazało się najintensywniejsze. Dzięki analizie danych wtórnych zidentyfikowano i przeanalizowano ponad 300 organizacji rządowych wspierających międzynarodową ekspansję europejskich firm technologicznych. Z badań wynika, że udział krajów w pomocy firmom w ekspansji na rynkach międzynarodowych jest zróżnicowany. Najczęstszym, stosowanym przez rządy rozwiązaniem jest ustanowienie jednostki dyplomatycznej lub organizacji non-profit, której zadaniem jest wspieranie własnych firm w eksporcie na rynki zagraniczne. Kiedy jednak europejskie rządy decydują się na zaawansowane formy wsparcia internacjonalizacji, wzrasta zapotrzebowanie na zasoby, w tym te niematerialne, takie jak wiedza i powiązane z nią doświadczenie na rynkach globalnych. Kolejnym etapem na krzywej uczenia się wspierania przez administrację rządową międzynarodowej ekspansji przedsiębiorstw jest powołanie dedykowanej Organizacji Pomostowej, która w większości przypadków jest efektem zaawansowanej współpracy między rządem, środowiskiem akademickim i organizacjami biznesowymi.
2023
1
STRONY
22-28
Badania dotyczące robotyzacji procesów biznesowych w naukach o zarządzaniu – systematyczny przegląd literatury
Paula Pypłacz
Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie badań naukowych dotyczących wykorzystania RPA w obszarze nauk o zarządzaniu. Tym samym postawiono pytanie badawcze: jakie główne trendy można zidentyfikować w badaniach naukowych nad RPA w obszarze nauk o zarządzaniu? Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury, w którym jednym z etapów było badanie bibliometryczne przeprowadzone wg następujących parametrów: chronologia, źródło, kraj, treść, cytowanie, uniwersytet. Ostateczny zbiór publikacji składał się z 1193 artykułów podzielonych na zestaw ogólny (970 sztuk) oraz zestaw specjalny (223 sztuki). Analiza pozwala stwierdzić, iż obszar badań nad RPA w naukach o zarządzaniu jest młody, rozwijający się. Nauki inżynieryjne i techniczne mają zdecydowanie większą bazę publikacji dotyczących RPA. W naukach o zarządzaniu nie rozwinęła się mocna sieć współpracy i cytowań, co jest zdecydowanie rozwojowym obszarem. Badacze winni korzystać z dotychczasowego dorobku oraz tworzyć tematyczne sieci współpracy, szczególnie, że w zakresie zarządzania występuje wiele luk badawczych, które mogą być eksplorowane. Badania mogą być wykorzystane przez innych badaczy, którzy zainteresowani są różnymi aspektami RPA.
2023
2
STRONY
25-34