logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 3
Słowa kluczowe: praca zdalna, I-deal, efekty pracy, dobrostan
Strony: 206-2013
Język publikacji: Polski
Pobierz
Praca hybrydowa po pandemii jako benefit i jego konsekwencje
Alicja Balcerak, Jacek Woźniak
Abstrakt
Badania przed pandemią pokazywały, że praca zdalna była benefitem sprzyjającym produktywności i dobrostanowi pracowników. Przywracanie pracy stacjonarnej po pandemii sugeruje konieczność badań weryfikujących efekty takiego działania firm. Celem artykułu jest sprawdzenie, czy zgodność zakresu pracy zdalnej z oczekiwaniami pracowników wpływa pozytywnie na wysiłek wkładany w pracę i nie zmniejsza poczucia dobrostanu. Na podstawie danych zebranych e-kwestionariuszem 203 polskich pracowników, z których 74 pracowało zdalnie w zakresie, jaki był przez nich oczekiwany, a pozostali – w zakresie niezgodnym z ich oczekiwaniami, stwierdzono, że deklarowany wysiłek wkładany w realizację zadań w trakcie pracy zdalnej jest większy w tej pierwszej grupie niż drugiej. Stwierdzono również że obie grupy nie różnią się w zakresie poziomu dobrostanu psychologicznego i innych zmiennych kontekstowych. Sformułowano wnioski praktyczne i rekomendacje dla dalszych badań.
Bibliografia
[1] Anakpo G., Nqwayibana Z., Mishi S. (2023), The Impact of Work-from-home on Employee Performance and Productivity: A Systematic Review, „Sustainability”, Vol. 15, No. 5, art. 4529. [2] Avgoustaki A., Bessa I. (2019), Examining the Link between Flexible Working Arrangement Bundles and Employee Work Effort, „Human Resource Management Journal”, Vol. 58, No. 4, pp. 431–449. [3] Bathini D.R., Kandathil G. (2019), An Orchestrated Negotiated Exchange: Trading Home-based Telework for Intensified Work, „Journal of Business Ethics”, Vol. 154, pp. 411–423. [4] Barrero J.M., Bloom N., Davis S.J. (2023), The Evolution of Work from Home, University of Chicago, Becker Friedman Institute for Economics, Chicago, https://ssrn.com/abstract=4564075, access date: 22.09.2023. [5] Birski A. (2005), Telepraca – formy organizacyjne i możliwości rozwoju, „Przegląd Organizacji”, Nr 2, s. 26–30. [6] Bloom N. i in. (2023), Survey: Remote Work Isn’t Going Away – and Executives Know It, „Harvard Bussiness Review”, August, https://hbr.org/2023/08/survey-remote-work-isnt-going-away-and-executives-know-it, access date: 22.09.2023. [7] Bloom N., Liang J., Roberts J., Ying Z.J. (2015), Does Working from Home Work? Evidence from a Chinese Experiment, „The Quarterly Journal of Economics”, Vol. 130, No. 1, pp. 165–218. [8] Chen Y., Fulmer I. S. (2018), Fine‐tuning what We Know about Employees' Experience with Flexible Work Arrangements and Their Job Attitudes, „Human Resource Management”, Vol. 57, No. 1, pp. 381–395. [9] Choudhury P., Foroughi C., Larson B.Z. (2021), (Live and) Work from Anywhere: Geographic Flexibility and Productivity Effects at the United States Patent Office, „Strategic Management Journal”, Vol. 42, No. 4, pp. 655–683. [10] Diener E., Wirtz D., Biswas-Diener R., Tov W., Kim-Prieto C., Choi D. W., Oishi S. (2009), New Measures of Well-being, [in:] E. Diener (Ed.), Assessing Well-being. Social Indicators Research Series, Springer, Dordrecht, pp. 247–266. [11] Green F. (2001), It’s Been a Hard Day’s Night: The Concentration and Intensification of Work in Late Twentieth-century Britain, „British Journal of Industrial Relations”, Vol. 39, No. 1, pp. 53–80. [12] Hackman J.R., Oldham G.R. (1980), Work Redesign, Addison-Wesley, Reading. [13] Hill N.S., Axtell C., Raghuram,S., Nurmi N. (2022 in press), Unpacking Virtual Work’s Dual Effects on Employee Well-being: An Integrative Review and Future Research Agenda, „Journal of Management”, https://doi.org/10.1177/01492063221131535, access date: 22.09.2023. [14] Juchnowicz M., Kinowska, H. (2021), Komponenty dobrostanu pracowników w warunkach pracy hybrydowej, [w:] J. Tabor-Błażewicz, H. Rachoń (red.), Wyzwania kierowania ludźmi w systemie hybrydowej organizacji pracy, Oficyna SGH, Warszawa, s. 33–46. [15] Juchnowicz M., Kinowska H. (2022), Determinants of Employees’ Occupational Well-being During the COVID-19 Pandemic, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, Nr 2(996), s. 85–97. [16] Kelliher C., Anderson D. (2010), Doing More with Less? Flexible Working Practices and the Intensification of Work, „Human Relations”, Vol. 63, No. 1, pp. 83–106. [17] Kobis P. (2019), Człowiek w zespołach wirtualnych a bezpieczeństwo w zarządzaniu informacją, „Przegląd Organizacji”, Nr 7, s. 57–64. [18] Kossek E.E., Lambert S.J. (Eds.), (2005), Work and Life Integration: Organizational, Cultural, and Individual Perspectives, Lawrence Erlbaum, Mahwah. [19] Morgeson F.P., Garza A.S., Campion M.A. (2012), Work design, [in:] N.W. Schmitt, S. Highhouse, I.B. Weiner (Eds.), Handbook of Psychology: Industrial and Organizational Psychology, Wiley, Somerset, pp. 525‐559. [20] OECD (2020), Productivity Gains from Teleworking in the post COVID-19 Era: How Can Public Policies Make It Happen? OECD Policy Response to Coronavirus (COVID-19), OECD Publishing, Washington. [21] Rath T., Harter J. (2010), The Five Essential Elements of Well-being, https://www.gallup.com/workplace/237020/five-essential-elements.aspx, access date: 22.01.2023. [22] Rousseau D., Ho V.T., Greenberg J. (2006), I-deals: Idiosyncratic Terms in Employment Relationships, „Academy of Management Review”, Vol. 31, No. 4, pp. 977–994. [23] Ryff C.D. (1989), Happiness is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-being. „Journal of Personality and Social Psychology”, Vol. 57, pp. 1069–1081. [24] Steel P. (20101), Arousal Avoidant and Decisional Procrastinators: Do They Exist? „Personality and Indywidual Differences”, Vol. 48, No. 8, pp. 926–934. [25] Sujan H., Weitz B.A., Kumar N. (1994), Learning Orientation, Working Smart, and Effective Selling, „Journal of Marketing”, Vol. 58, No. 3, pp. 39–52. [26] Uglanova E., Dettmers J. (2018), Sustained Effects of Flexible Working Time Arrangements on Subjective Well-being, „Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being”, Vol. 19, No. 6, pp. 1727–1748. [27] Wang B., Liu Y., Qian J., Parker S.K. (2021), Achieving Effective Remote Working during the COVID-19 Pandemic: A Work Design Perspective, „Applied Psychology”, Vol. 70, No. 1, pp. 16–59. [28] Watson D., Clark L.A., Tellegen A. (1988), Development and Validation of Brief Measures of Positive and Negative Affect: The PANAS Scales, „Journal of Personality and Social Psychology”, Vol. 54, pp. 1063–1070. [29] Woźniak J. (2020), Zarządzanie pracownikami w dobie Internetu, Wolters Kluwer, Warszawa. [30] Woźniak J. (2023), Workplace Monitoring and Technology, Routledge, New York, London. [31] Zaręba I. (2021), Implementacja pracy zdalnej — identyfikacja głównych obszarów badawczych. „Przegląd Organizacji”, Nr 10, s. 19–26.
Publikacje z rocznika
Szkoła zarządzania Andrzeja K. Koźmińskiego
Tomasz Olejniczak, Dominika Latusek-Jurczak
Okres transformacji postawił przed dyscypliną zarządzania szereg wyzwań, takich jak konieczność łączenia wiedzy z różnych dyscyplin, integracji z międzynarodowymi trendami naukowymi, przebudowa istniejących struktur gospodarczych i organizacyjnych oraz towarzysząca im reorganizacja nauki i edukacji w obszarze zarządzania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetki i dorobku Andrzeja K. Koźmińskiego w kontekście tego okresu burzliwej transformacji oraz próba określenia genezy i ram Jego szkoły naukowej. Artykuł został opracowany w oparciu o przegląd istniejącego dorobku oraz wywiady z bohaterem artykułu, jak i materiały archiwalne znajdujące się w posiadaniu Biblioteki Akademii Leona Koźmińskiego. Wyniki analizy prezentują fundamentalny wpływ Andrzeja K. Koźmińskiego na dyscyplinę zarządzania w okresie transformacji oraz umiejętność budowy samodzielnej i wpływowej szkoły naukowej o niezwykle wyraźnym profilu cechującym się interdyscyplinarnością i umiędzynarodowieniem.
2023
1
STRONY
4-12
Profesor Alicja Jaruga jako twórca łódzkiej szkoły rachunkowości
Ewa Walińska
Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki Profesor Alicji Jarugi, twórcy łódzkiej szkoły rachunkowości, badacza o uznanym dorobku naukowym i dydaktycznym. Profesor Jaruga była prawdziwą pasjonatką nauki rachunkowości, której poświęciła 60 lat życia zawodowego. Inspirowała swoich podwładnych i współpracowników do podejmowania nowatorskich i trudnych wyzwań badawczych. Artykuł składa się z trzech części oraz podsumowania. W pierwszej części przedstawiono istotę systemu informacyjnego rachunkowości organizacji, będącego przedmiotem badań Profesor Alicji Jarugi. Druga zawiera rys biograficzny Pani Profesor, natomiast w trzeciej przedstawiono Jej różne oblicza – w szczególności jako wybitnego badacza, dydaktyka, wychowawcy kadr naukowych i ambasadora nauki polskiej za granicą. Niniejsze opracowanie jest rezultatem analizy literatury przedmiotu, w tym materiałów archiwalnych, z zastosowaniem metody biograficznej. Przedstawione w artykule fakty i opinie potwierdzają fenomen osobowości Pani Profesor – Jej ogromny wkład w rozwój nauki i praktyki polskiej rachunkowości, utworzenie szkoły naukowej, promowanie kadr naukowych i doskonalenie procesu kształcenia akademickiego w Polsce.
2023
2
STRONY
6-16
Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1
Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski
Opracowanie stanowi pierwszą część cyklu pt. „Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi”, którego celem jest prezentacja dorobku, relacji i perspektyw rozwojowych kluczowych przedstawicieli szkoły zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim. W artykule przedstawiono genezę powstania oraz retrospektywny wgląd w historię uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Zidentyfikowano 9 kluczowych obszarów badań naukowych, powiązanych bezpośrednio ze strukturą organizacyjną Wydziału Zarządzania. Szczegółowo omówiono relacje pomiędzy mistrzami, współpracownikami i uczniami, a także zidentyfikowano najważniejsze osiągnięcia naukowe szkoły w obszarze teorii oraz metod organizacji i zarządzania, strategii i finansów przedsiębiorstwa, a także rachunkowości.
2023
3
STRONY
5-14
Krytyczne spojrzenie na zastosowanie metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem
Regina Lenart-Gansiniec, Marta Najda-Janoszka
Rozwój wiedzy oraz uzyskanie obiektywnego i uogólnionego wniosku na podstawie zgromadzonych publikacji wymaga zintegrowania wyników istniejących badań empirycznych. Jedną z technik, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu jest metaanaliza. Odnosi się ona do statystycznej analizy zbioru wyników badań ilościowych w celu ich syntezy. O ile istnieje wiele publikacji zawierających wskazówki i porady w zakresie metaanalizy w badaniach zarządzania, o tyle ograniczają się one do podejść w zakresie metaanalizy, jej korzyści, procedur przeprowadzania oraz raportowania wyników. Pomijana jest kwestia słabych stron metaanalizy i sposobów ich przezwyciężania. Dlatego też w artykule skupiono się identyfikacji słabych stron metaanalizy w badaniach zarządzania oraz sposobach ich mitygacji. W oparciu o przeprowadzony przegląd literatury zidentyfikowano cztery słabe strony metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem, jak: błąd publikacji, heterogeniczność, trudność dostępu do wszystkich mierników oraz czasochłonność. Dodatkowo do każdej słabej strony dostarczono sposoby zmniejszające ryzyko ich pojawienia się.
2023
4
STRONY
6-13
Metodyka oceny efektywności strategii zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwem
Janusz Czekaj, Adam Stabryła
W artykule przedstawiono ogólną koncepcję diagnostycznej oceny skuteczności strategii zmian. Jako podstawowe strategie zmian na poziomie przedsiębiorstwa wyróżniono: rozwojową, stabilizacyjną, restrukturyzacyjną, defensywną. W odniesieniu do poszczególnych obszarów działalności strategie zmian mogą dotyczyć: technologii, logistyki, marketingu, inwestycji itp. Założeniem metodologicznym proponowanej metodyki jest to, że ocena efektywności powinna być wieloaspektowa. Ocena efektywności odnosi się do relacji wyników osiągniętych w danym okresie cyklu planowania w stosunku do wyników normatywnych (wzorcowych). W tekście uwzględniono następujące komponenty proponowanej metodologii: identyfikację zakresu strategii zmian, bazową analizę diagnostyczną strategii zmian, zagregowaną ewaluację strategii zmian. Jako główny paradygmat przyjęto dyrektywę, że ocena efektywności strategii zmian powinna być dokonywana w wielokryterialnym trybie zagregowanym, z uwzględnieniem minimalnych progów satysfakcji.
2023
1
STRONY
13-21
Postawy rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych
Agnieszka Sopińska, Patryk Dziurski
Artykuł wpisuje się w nurt badań nad działalnością innowacyjną przedsiębiorstw rodzinnych, a dotyczy postaw rodziny wobec działalności innowacyjnej. Celem artykułu jest empiryczna identyfikacja modelowych (opisanych w literaturze przedmiotu) postaw członków rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych działających na rynku polskim oraz sprawdzenie, czy występują różnice w przyjmowanych postawach w zależności od wybranych zmiennych opisujących cechy przedsiębiorstw. Badania empiryczne na próbie 121 przedsiębiorstw rodzinnych wskazują, że wszystkie modelowe postawy członków rodziny wobec prowadzonej działalności innowacyjnej występowały w zbadanych podmiotach rodzinnych, chociaż w bardzo różnym stopniu. Dominującą postawą jest postawa aktywnego inicjatora i wykonawcy, a rzadziej postawa aktywnego wykonawcy oraz aktywnego inicjatora, natomiast najrzadziej występuje postawa pasywna. Statystyczna analiza zależności między realizowanymi postawami członków rodziny wobec działalności innowacyjnie a wielkością, wiekiem, poziomem innowacyjności i branżą działania przedsiębiorstwa nie wykazała istotnie statystycznych różnic między zbadanymi podmiotami.
2023
2
STRONY
17-25
Agresywna mimikra w zarządzaniu innowacjami. Przykład pseudoinnowacji
Jan Franciszek Jacko
Teoretycznym celem niniejszego studium jest przedstawienie istotnych podobieństw i różnic między innowacjami i pseudo-innowacjami pod względem ich nowości, skuteczności i wydajności. Aplikacyjnym celem badań jest przedstawienie markerów pseudo-innowacji, czyli takich cech, które towarzyszą pseudo-innowacjom. Analiza literatury osiąga poprzedni cel. W tekście przedstawiono genezę odróżnienia pseudo-innowacji od innowacji w teorii ekonomii i zarządzania. Redukcyjne (abdukcyjne) rozumowanie prowadzi do drugiego – praktycznego celu. Ukazuje ono, w jaki sposób rozróżnienie między innowacjami a pseudo-innowacją odzwierciedla założenia definicyjne dotyczące kluczowych pojęć określających nowość, skuteczność i efektywność działań. W badaniu określono te założenia, które pozwalają na operacjonalizację koncepcyjnej różnicy między innowacjami a pseudo-innowacjami. W ten sposób, to rozumowanie objaśnia niektóre z tych zaskakujących praktyk (nazywanych paradoksem innowacji), które wspierają pseudo-innowacje kosztem innowacji. Badanie otwiera teoretyczne i aplikacyjne perspektywy badawcze dotyczące pseudo-innowacji w różnych dziedzinach technologii i gospodarki.
2023
3
STRONY
15-23
Metody i techniki badawcze w naukach o zarządzaniu na przykładzie Przeglądu Organizacji
Jakub Swacha
W niniejszym artykule wykorzystano zbiór 326 artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Przegląd Organizacji” w ciagu ostatnich 5 lat do zmierzenia liczby publikacji, w których zastosowano poszczególne metody i techniki gromadzenia danych do badań i ich analizy. Ponadto zbadano podstawowe parametry realizowanych procedur badawczych dla najczęściej spotykanych metod, w szczególności: sposób doboru respondentów i wielkości próby dla badań kwestionariuszowych oraz liczbę analizowanych publikacji dla systematycznych przeglądów literatury. Sprawdzono także względną popularność badań ilościowych i jakościowych w zależności od tematyki badań. Uzyskane wyniki dają wgląd w repertuar metod badawczych stosowanych przez polskich badaczy zajmujących się naukami o zarządzaniu i sposobów realizowania przez nich badań.
2023
4
STRONY
13-22
Europejskie Organizacje Pomostowe w globalnych hubach innowacji – geografia i typologia wsparcia internacjonalizacji firm technologicznych
Paweł Pietrasieński, Katarzyna Rokosz
Celem artykułu było wyjście poza Dolinę Krzemową w celu zbadania form i sposobów wsparcia firm technologicznych w innych wiodących hubach innowacyjnych na świecie. Podążając za Europejskimi Organizacjami Pomostowymi (tzw. Bridge Organizations), zidentyfikowano 20 ekosystemów, w których wsparcie dla internacjonalizacji firm okazało się najintensywniejsze. Dzięki analizie danych wtórnych zidentyfikowano i przeanalizowano ponad 300 organizacji rządowych wspierających międzynarodową ekspansję europejskich firm technologicznych. Z badań wynika, że udział krajów w pomocy firmom w ekspansji na rynkach międzynarodowych jest zróżnicowany. Najczęstszym, stosowanym przez rządy rozwiązaniem jest ustanowienie jednostki dyplomatycznej lub organizacji non-profit, której zadaniem jest wspieranie własnych firm w eksporcie na rynki zagraniczne. Kiedy jednak europejskie rządy decydują się na zaawansowane formy wsparcia internacjonalizacji, wzrasta zapotrzebowanie na zasoby, w tym te niematerialne, takie jak wiedza i powiązane z nią doświadczenie na rynkach globalnych. Kolejnym etapem na krzywej uczenia się wspierania przez administrację rządową międzynarodowej ekspansji przedsiębiorstw jest powołanie dedykowanej Organizacji Pomostowej, która w większości przypadków jest efektem zaawansowanej współpracy między rządem, środowiskiem akademickim i organizacjami biznesowymi.
2023
1
STRONY
22-28
Badania dotyczące robotyzacji procesów biznesowych w naukach o zarządzaniu – systematyczny przegląd literatury
Paula Pypłacz
Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie badań naukowych dotyczących wykorzystania RPA w obszarze nauk o zarządzaniu. Tym samym postawiono pytanie badawcze: jakie główne trendy można zidentyfikować w badaniach naukowych nad RPA w obszarze nauk o zarządzaniu? Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury, w którym jednym z etapów było badanie bibliometryczne przeprowadzone wg następujących parametrów: chronologia, źródło, kraj, treść, cytowanie, uniwersytet. Ostateczny zbiór publikacji składał się z 1193 artykułów podzielonych na zestaw ogólny (970 sztuk) oraz zestaw specjalny (223 sztuki). Analiza pozwala stwierdzić, iż obszar badań nad RPA w naukach o zarządzaniu jest młody, rozwijający się. Nauki inżynieryjne i techniczne mają zdecydowanie większą bazę publikacji dotyczących RPA. W naukach o zarządzaniu nie rozwinęła się mocna sieć współpracy i cytowań, co jest zdecydowanie rozwojowym obszarem. Badacze winni korzystać z dotychczasowego dorobku oraz tworzyć tematyczne sieci współpracy, szczególnie, że w zakresie zarządzania występuje wiele luk badawczych, które mogą być eksplorowane. Badania mogą być wykorzystane przez innych badaczy, którzy zainteresowani są różnymi aspektami RPA.
2023
2
STRONY
25-34