logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 3
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, etyka sztucznej inteligencji, dylematy etyczne AI
Strony: 248-254
Język publikacji: Polski
Pobierz
Sztuczna inteligencja – dylematy etyczne
Barbara A. Sypniewska, Grzegorz Gołębiowski
Abstrakt
Współczesny człowiek i sztuczna inteligencja (AI) są ze sobą powiązane. Często nie zdajemy sobie sprawy, że otaczający nas świat osadzony jest w rzeczywistości cyfrowej. Społeczeństwa i życie codzienne są przesiąknięte sztuczną inteligencją, nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi. Celem artykułu jest określenie możliwych zagrożeń dla człowieka i wskazanie najważniejszych dylematów etycznych we współczesnych organizacjach związanych z dynamicznym rozwojem sztucznej inteligencji. Zajmuje się niezwykle ważnym aspektem etyki dotyczącym AI, który jest obecnie podejmowany przez wielu uczonych – informatyków, psychologów, etyków, filozofów. Wyzwanie stojące przed etyką stosowaną w dziedzinie sztucznej inteligencji jest ogromne, a zainteresowanie etyką i sztuczną inteligencją staje się obecnie zjawiskiem globalnym. Podczas badania problemu okazało się, że większa liczba artykułów wskazywała na zagrożenia stwarzane przez sztuczną inteligencję. W związku z tym podjęto decyzję o zwróceniu uwagi również na te zagrożenia, które wynikają z zastosowania AI w różnych obszarach rzeczywistości. Ponadto rozważane są również podejścia i idee dotyczące sztucznej inteligencji, których konserwatywne poglądy mogą nasilać obawy, takie jak posthumanizm i transhumanizm.
Bibliografia
1. Adamczewski P. (2018), IoT w funkcjonowaniu i rozwoju organizacji inteligentnych w okresie transformacji cyfrowej, [w:] Ł. Sułkowski, D. Kaczorowska-Spychalska (red.), Internet of Things. Nowy paradygmat rynku, Difin, Warszawa, s. 59–79. 2. Amnesty International/Access Now (2018), The Toronto Declaration: Protecting the Rights to Equality and Non-discrimination in Machine Learning Systems, www.accessnow.org/cms/assets/uploads/2018/08/The-Toronto-Declaration_ENG_08–2018.pdf, access date: 5.02.2022. 3. Andrzejczak A. (2009), Cyfrowy człowiek ‒ homo sapiens digital, https://www.edunews.pl/nowoczesna-edukacja/innowacje-w-edukacji/623-cyfrowy-czlowiek-homo-sapiens-di¬gital, data dostępu: 8.02.2022 r. 4. Bąk T., Łukaszewski B. (2020), Cyfrowe zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego. Nowe subkultury sieciowe, wirtualna rzeczywistość, sztuczna inteligencja, „Współczesne Problemy Zarządzania”, Vol. 8, Nr 1, s. 97–109. 5. Berendt B. (2019), AI for the Common Good?! Pitfalls, Challenges, and Ethics Pen-testing, „Journal of Behavioral Robotics”, Vol. 10, No. 1, pp. 44–65. 6. Bochyńska N. (2021), Etyczna sztuczna inteligencja to fikcja? Dylematy jej twórców mogą uchronić nas przed zagrożeniem, „CyberMagazyn”, https://cyberdefence24.pl/social-media/cybermagazyn-etyczna-sztuczna-inteligencja-to-fikcja-dylematy-jej-tworcow-moga-uchronic-nas-przed-zagrozeniem, data dostępu: 19.07.2023 r. 7. Bostrom N. (2004), Transhumanism: The World’s Most Dangerous Idea, http://www.nickbostrom.com/papers/dangerous.html, access date: 15.10.2021. 8. Bostrom N. (2005), A History of Transhumanist Thought, Faculty of Philosophy, Oxford University [Originally published in „Journal of Evolution and Technology”, Vol. 14, No. 1], http://www.nickbostrom.com/papers/history.pdf, access date: 30.01.2022. 9. Cerna Collectif (2018), Research Ethics in Machine Learning, https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01724307/document, access date: 5.02.2022. 10. Chyrowicz B. (2009), Argumentacja we współczesnych debatach bioetycznych, „Diametros”, Nr 19(3), s. 1–25. 11. Clark R. (2019), Principles for AI, a SourceBook, http://www.rogerclarke.com/EC/GAIP-190210.html, access date: 15.10.2021 r. 12. Comest/Unesco (2017), Report of COMEST on Robotics Ethics, shs/yes/comest-10/17/2 rev, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000253952, access date: 19.07.2023. 13. Demiaux V., Abdallah Y.S. (2017), How can Humans Keep the Upper Hand? The Ethical Matters Raised by Algorithms and Artificial Intelligence, CNIL, Paris. https://www.cnil.fr/sites/default/files/atoms/files/cnil_rapport_ai_gb_web.pdf, access date: 2.02.2022. 14. Ferdynus M. (2013), Czy biomedyczne doskonalenie ludzkiej natury jest „zabawą w Boga”? „Studia Warmińskie”, Nr 50, s. 9–22. 15. Floridi, L. (2019), Establishing the Rules for Building Trustworthy AI, „Nature Machine Intelligence”, Vol. 1, pp. 261–262. 16. Fukuyama F. (2004), Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Znak, Kraków. 17. Hayles N.K. (1999), How We Became Posthuman. Virual Bodies in Cybernetics, Literature, and Informatics, The University of Chicago Press, Chicago. 18. High-Level Expert Group on AI (2019), Ethics Guidelines for Trustworthy AI, https://ec.europa.eu/futurium/en/ai-alliance-consultation.1.html, access date: 2.02.2022. 19. Horgan J. (1999), Koniec nauki, czyli o granicach wiedzy u schyłku ery naukowej, Prószyński i S-ka, Warszawa. 20. Human Rights Watch (2018), China: Big Data Fuels Crackdown in Minority Region, https://www.hrw.org/news/2018/02/26/china-big-data-fuels--crackdown-minority-region, access date: 25.02.2022. 21. Huxley J. (1957), Transhumanism, [in:] In New Bottles for New Wine, Chatto & Windus, London, https://archive.org/details/NewBottlesForNewWine/page/n43/mode/2up, access date: 30.01.2022. 22. IBM (2018), Everyday Ethics for Artificial Intelligence, https://www.ibm.com/watson/assets/duo/pdf/everydayethics.pdf, access date: 02.02.2022. 23. Johnson, K., Pasquale, F., Chapman, J. (2019), Artificial Intelligence, Machine Learning, and Bias in Finance: Toward Responsible Innovation, „FordhamLaw Review”, Vol. 88, No. 2, pp. 499–529. 24. Jonscher C. (2001), Życie okablowane, MUZA SA, Warszawa. 25. Kant I. (2009), Uzasadnienie metafizyki moralności, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty. 26. Kaplan, A., Haenlein, M. (2019), Siri, Siri, in my Hand: Who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations, and Implications of Artificial Intelligence, „Business Horizons”, Vol. 62, No. 1, pp. 15–25. 27. Kass L. (2003), Ageless Bodies, Happy Souls: Biotechnology and the Pursuit of Perfection, „The New Atlantis”, No 1, pp. 9–28. 28. Kwarciński T. (2018), Moralność autonomiczna, czyli sztuczna inteligencja zamiast sumienia, „Obserwator Finansowy”, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/moralnosc-autonomiczna-czyli-sztuczna-inteligencja-zamiast-sumienia/, data dostępu: 02.02.2022 r. 29. Latonero M. (2018), Governing Artificial Intelligence: Upholding Human Rights and Dignity, „Data and Society”, https://datasociety.net/wpcontent/uploads/2018/10/DataSociety_Governing_Artificial_Intelligence_Upholding_Human_Rights.pdf, access date: 21.01.2022. 30. Laudato si (2015), LS 128, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html, access date: 19.07.2023. 31. Lem S. (1984), Etyka technologii i technologia etyki, [w:] S. Lem (red.), Dialogi, Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław. 32. Lem S. (2020), Summa technologiae, Wydawnictwo Literackie, Kraków. 33. Łupkowski P. (2005), Rola etyki i antropologii w rozważaniach o sztucznej inteligencji, „Ethos”, R. 18, Nr 1/2, s. 239–251. 34. Mackinnon B. (2004), Playing God, [in:] S.G. Post (ed.), Encyclopedia of Bioethics, 3rd Edition, Macmillan Reference, New York, pp. . 35. More M. (1990), Transhumanism: Towards a Futurist Philosophy, „Extropy”, No. 6, pp. 6–12. 36. More M. (1998), The Extropian Principles. Version 3.0. A Transhumanist Declaration, https://mrob.com/pub/religion/extro_prin.html, access date: 9.10.2023. 37. Morley J., Floridi L., Kinsey L. and Elhalal A. (2019), From What to How: An Initial Review of Publicly Available AI Ethics Tools, Methods and Research to Translate Principles into Practices, „Science and Engineering Ethics”, pp. 2141–2168. 38. Needham K. (2019), Millions are on the Move in China, and Big Data is Watching, https://www.smh.com.au/world/asia/millions-are-on-the-move-in-china-and-big-data-is-watching-20190204-p50vlf.html, access date: 4.02.2022. 39. O’Neil C. (2016), Weapons of Math Destruction: How Big Data Increases Inequality and Threatens Democracy, Crown, New York. 40. Polskie Forum HR (2020), Career Management Raport 2020, https://www.polskieforumhr.pl/wp-content/uploads/2020/01/RAPORT-Career-Management-2020.pdf, access date: 05.02.2022. 41. Prensky M. (2001), Digital Natives, Digital Immigrants, „On the Horizon”, Vol. 9, No. 5, pp. 1–6. 42. Rupniewski M. (2017), Rewolucja cyfrowa jako problem etyczny, „Przegląd Nauk Ekonomicznych”, Nr 27, s. 11–20. 43. Ryan M. (2019a), Ethics of Using AI and Big Data in Agriculture: The Case of a Large Agriculture Multinational, „ORBIT Journal”, Vol. 2, No. 2, pp. 1–27. 44. Ryan M. (2019b), The Future of Transportation: Ethical, Legal, Social and Economic Impacts of Selfdriving Vehicles in the Year 2025, „Science and Engineering Ethics”, Vol. 26, pp. 1185–1208. 45. Ryan M., Gregory A. (2019), Ethics of Using Smart City AI and Big Data: The Case of Four Large European Cities, „ORBIT Journal”, Vol. 2, No. 2, pp. 1–36. 46. Sarnacka-Smith A. (2019), Pracownik przyszłości: nadal homo sapiens, a może już „digital sapiens?”, „Kompedium HR”, s. 24‒25. 47. Searle J. (2010), Umysł. Krótkie wprowadzenie, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań. 48. Szomko U. (2005), Biografia człowieka-maszyny, czyli świat według AI, [w:] A. Celińska, K. Fidler (red.), Człowiek zwierzę, człowiek maszyna, Wydawnictwo Stowarzyszenie Antropologiczne Archipelagi Kultury, Kraków. 49. The Conference toward AI Network Society (2017), Draft AI R&D Guidelines for International Discussions, https://www.soumu.go.jp/main_sosiki/joho_tsusin/eng/pressrelease/2017/7/28_05.html, access date: 05.02.2022. 50. Tomaszewska R. (2020), Nowy świat pracy, firma 4.0 i cyfrowy pracownik. Niedaleka przyszłość. Nowy świat pracy, firma 4.0 i cyfrowy pracownik. Niedaleka przyszłość, „Szkoła – Zawód – Praca”, Nr 20, s. 153–174. 51. Tworóg J., Mieczkowski P. (2019), Raport „Krótka Opowieść o Społeczeństwie 5.0, czy¬li jak żyć i funkcjonować w dobie gospodarki 4.0 i sieci 5G, Fundacja Digital Poland, Warsza-wa. 52. Vandemeulebroucke T., Gastmans C., (2019), The Ethics of Care Robots in Aged Care: An Overview of Ethical Argumentations and Concepts, http://www.academyforlife.va/content/dam/pav/documenti pdf/2019/Assemblea2019/ TestiRelatoriPubblicati/FT Gastmans.pdf, access date: 05.01.2022. 53. West D.M. (2018), Report: The Role of Corporations in Addressing AI’s Ethical Dilemmas, The Brookings Institution, Washington DC, https://www.brookings.edu/research/how-to-address-ai-ethical-dilemmas/, access date: 05.02.2022. 54. Zawojski P. (2015), Rzeczywistość bio–techno–logiczna. Dylematy sztuki i kultury w czasach posthumanizmu i transhumanizmu, [w:] P. Zawojski (red.), Bio-techo-logiczny świat. Bio art oraz sztuka technonaukowa w czasach posthumanizmu i transhumanizmu, 13muz, Szczecin, s. 288–328.
Publikacje z rocznika
Szkoła zarządzania Andrzeja K. Koźmińskiego
Tomasz Olejniczak, Dominika Latusek-Jurczak
Okres transformacji postawił przed dyscypliną zarządzania szereg wyzwań, takich jak konieczność łączenia wiedzy z różnych dyscyplin, integracji z międzynarodowymi trendami naukowymi, przebudowa istniejących struktur gospodarczych i organizacyjnych oraz towarzysząca im reorganizacja nauki i edukacji w obszarze zarządzania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetki i dorobku Andrzeja K. Koźmińskiego w kontekście tego okresu burzliwej transformacji oraz próba określenia genezy i ram Jego szkoły naukowej. Artykuł został opracowany w oparciu o przegląd istniejącego dorobku oraz wywiady z bohaterem artykułu, jak i materiały archiwalne znajdujące się w posiadaniu Biblioteki Akademii Leona Koźmińskiego. Wyniki analizy prezentują fundamentalny wpływ Andrzeja K. Koźmińskiego na dyscyplinę zarządzania w okresie transformacji oraz umiejętność budowy samodzielnej i wpływowej szkoły naukowej o niezwykle wyraźnym profilu cechującym się interdyscyplinarnością i umiędzynarodowieniem.
2023
1
STRONY
4-12
Profesor Alicja Jaruga jako twórca łódzkiej szkoły rachunkowości
Ewa Walińska
Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki Profesor Alicji Jarugi, twórcy łódzkiej szkoły rachunkowości, badacza o uznanym dorobku naukowym i dydaktycznym. Profesor Jaruga była prawdziwą pasjonatką nauki rachunkowości, której poświęciła 60 lat życia zawodowego. Inspirowała swoich podwładnych i współpracowników do podejmowania nowatorskich i trudnych wyzwań badawczych. Artykuł składa się z trzech części oraz podsumowania. W pierwszej części przedstawiono istotę systemu informacyjnego rachunkowości organizacji, będącego przedmiotem badań Profesor Alicji Jarugi. Druga zawiera rys biograficzny Pani Profesor, natomiast w trzeciej przedstawiono Jej różne oblicza – w szczególności jako wybitnego badacza, dydaktyka, wychowawcy kadr naukowych i ambasadora nauki polskiej za granicą. Niniejsze opracowanie jest rezultatem analizy literatury przedmiotu, w tym materiałów archiwalnych, z zastosowaniem metody biograficznej. Przedstawione w artykule fakty i opinie potwierdzają fenomen osobowości Pani Profesor – Jej ogromny wkład w rozwój nauki i praktyki polskiej rachunkowości, utworzenie szkoły naukowej, promowanie kadr naukowych i doskonalenie procesu kształcenia akademickiego w Polsce.
2023
2
STRONY
6-16
Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1
Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski
Opracowanie stanowi pierwszą część cyklu pt. „Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi”, którego celem jest prezentacja dorobku, relacji i perspektyw rozwojowych kluczowych przedstawicieli szkoły zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim. W artykule przedstawiono genezę powstania oraz retrospektywny wgląd w historię uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Zidentyfikowano 9 kluczowych obszarów badań naukowych, powiązanych bezpośrednio ze strukturą organizacyjną Wydziału Zarządzania. Szczegółowo omówiono relacje pomiędzy mistrzami, współpracownikami i uczniami, a także zidentyfikowano najważniejsze osiągnięcia naukowe szkoły w obszarze teorii oraz metod organizacji i zarządzania, strategii i finansów przedsiębiorstwa, a także rachunkowości.
2023
3
STRONY
5-14
Krytyczne spojrzenie na zastosowanie metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem
Regina Lenart-Gansiniec, Marta Najda-Janoszka
Rozwój wiedzy oraz uzyskanie obiektywnego i uogólnionego wniosku na podstawie zgromadzonych publikacji wymaga zintegrowania wyników istniejących badań empirycznych. Jedną z technik, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu jest metaanaliza. Odnosi się ona do statystycznej analizy zbioru wyników badań ilościowych w celu ich syntezy. O ile istnieje wiele publikacji zawierających wskazówki i porady w zakresie metaanalizy w badaniach zarządzania, o tyle ograniczają się one do podejść w zakresie metaanalizy, jej korzyści, procedur przeprowadzania oraz raportowania wyników. Pomijana jest kwestia słabych stron metaanalizy i sposobów ich przezwyciężania. Dlatego też w artykule skupiono się identyfikacji słabych stron metaanalizy w badaniach zarządzania oraz sposobach ich mitygacji. W oparciu o przeprowadzony przegląd literatury zidentyfikowano cztery słabe strony metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem, jak: błąd publikacji, heterogeniczność, trudność dostępu do wszystkich mierników oraz czasochłonność. Dodatkowo do każdej słabej strony dostarczono sposoby zmniejszające ryzyko ich pojawienia się.
2023
4
STRONY
6-13
Metodyka oceny efektywności strategii zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwem
Janusz Czekaj, Adam Stabryła
W artykule przedstawiono ogólną koncepcję diagnostycznej oceny skuteczności strategii zmian. Jako podstawowe strategie zmian na poziomie przedsiębiorstwa wyróżniono: rozwojową, stabilizacyjną, restrukturyzacyjną, defensywną. W odniesieniu do poszczególnych obszarów działalności strategie zmian mogą dotyczyć: technologii, logistyki, marketingu, inwestycji itp. Założeniem metodologicznym proponowanej metodyki jest to, że ocena efektywności powinna być wieloaspektowa. Ocena efektywności odnosi się do relacji wyników osiągniętych w danym okresie cyklu planowania w stosunku do wyników normatywnych (wzorcowych). W tekście uwzględniono następujące komponenty proponowanej metodologii: identyfikację zakresu strategii zmian, bazową analizę diagnostyczną strategii zmian, zagregowaną ewaluację strategii zmian. Jako główny paradygmat przyjęto dyrektywę, że ocena efektywności strategii zmian powinna być dokonywana w wielokryterialnym trybie zagregowanym, z uwzględnieniem minimalnych progów satysfakcji.
2023
1
STRONY
13-21
Postawy rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych
Agnieszka Sopińska, Patryk Dziurski
Artykuł wpisuje się w nurt badań nad działalnością innowacyjną przedsiębiorstw rodzinnych, a dotyczy postaw rodziny wobec działalności innowacyjnej. Celem artykułu jest empiryczna identyfikacja modelowych (opisanych w literaturze przedmiotu) postaw członków rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych działających na rynku polskim oraz sprawdzenie, czy występują różnice w przyjmowanych postawach w zależności od wybranych zmiennych opisujących cechy przedsiębiorstw. Badania empiryczne na próbie 121 przedsiębiorstw rodzinnych wskazują, że wszystkie modelowe postawy członków rodziny wobec prowadzonej działalności innowacyjnej występowały w zbadanych podmiotach rodzinnych, chociaż w bardzo różnym stopniu. Dominującą postawą jest postawa aktywnego inicjatora i wykonawcy, a rzadziej postawa aktywnego wykonawcy oraz aktywnego inicjatora, natomiast najrzadziej występuje postawa pasywna. Statystyczna analiza zależności między realizowanymi postawami członków rodziny wobec działalności innowacyjnie a wielkością, wiekiem, poziomem innowacyjności i branżą działania przedsiębiorstwa nie wykazała istotnie statystycznych różnic między zbadanymi podmiotami.
2023
2
STRONY
17-25
Agresywna mimikra w zarządzaniu innowacjami. Przykład pseudoinnowacji
Jan Franciszek Jacko
Teoretycznym celem niniejszego studium jest przedstawienie istotnych podobieństw i różnic między innowacjami i pseudo-innowacjami pod względem ich nowości, skuteczności i wydajności. Aplikacyjnym celem badań jest przedstawienie markerów pseudo-innowacji, czyli takich cech, które towarzyszą pseudo-innowacjom. Analiza literatury osiąga poprzedni cel. W tekście przedstawiono genezę odróżnienia pseudo-innowacji od innowacji w teorii ekonomii i zarządzania. Redukcyjne (abdukcyjne) rozumowanie prowadzi do drugiego – praktycznego celu. Ukazuje ono, w jaki sposób rozróżnienie między innowacjami a pseudo-innowacją odzwierciedla założenia definicyjne dotyczące kluczowych pojęć określających nowość, skuteczność i efektywność działań. W badaniu określono te założenia, które pozwalają na operacjonalizację koncepcyjnej różnicy między innowacjami a pseudo-innowacjami. W ten sposób, to rozumowanie objaśnia niektóre z tych zaskakujących praktyk (nazywanych paradoksem innowacji), które wspierają pseudo-innowacje kosztem innowacji. Badanie otwiera teoretyczne i aplikacyjne perspektywy badawcze dotyczące pseudo-innowacji w różnych dziedzinach technologii i gospodarki.
2023
3
STRONY
15-23
Metody i techniki badawcze w naukach o zarządzaniu na przykładzie Przeglądu Organizacji
Jakub Swacha
W niniejszym artykule wykorzystano zbiór 326 artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Przegląd Organizacji” w ciagu ostatnich 5 lat do zmierzenia liczby publikacji, w których zastosowano poszczególne metody i techniki gromadzenia danych do badań i ich analizy. Ponadto zbadano podstawowe parametry realizowanych procedur badawczych dla najczęściej spotykanych metod, w szczególności: sposób doboru respondentów i wielkości próby dla badań kwestionariuszowych oraz liczbę analizowanych publikacji dla systematycznych przeglądów literatury. Sprawdzono także względną popularność badań ilościowych i jakościowych w zależności od tematyki badań. Uzyskane wyniki dają wgląd w repertuar metod badawczych stosowanych przez polskich badaczy zajmujących się naukami o zarządzaniu i sposobów realizowania przez nich badań.
2023
4
STRONY
13-22
Europejskie Organizacje Pomostowe w globalnych hubach innowacji – geografia i typologia wsparcia internacjonalizacji firm technologicznych
Paweł Pietrasieński, Katarzyna Rokosz
Celem artykułu było wyjście poza Dolinę Krzemową w celu zbadania form i sposobów wsparcia firm technologicznych w innych wiodących hubach innowacyjnych na świecie. Podążając za Europejskimi Organizacjami Pomostowymi (tzw. Bridge Organizations), zidentyfikowano 20 ekosystemów, w których wsparcie dla internacjonalizacji firm okazało się najintensywniejsze. Dzięki analizie danych wtórnych zidentyfikowano i przeanalizowano ponad 300 organizacji rządowych wspierających międzynarodową ekspansję europejskich firm technologicznych. Z badań wynika, że udział krajów w pomocy firmom w ekspansji na rynkach międzynarodowych jest zróżnicowany. Najczęstszym, stosowanym przez rządy rozwiązaniem jest ustanowienie jednostki dyplomatycznej lub organizacji non-profit, której zadaniem jest wspieranie własnych firm w eksporcie na rynki zagraniczne. Kiedy jednak europejskie rządy decydują się na zaawansowane formy wsparcia internacjonalizacji, wzrasta zapotrzebowanie na zasoby, w tym te niematerialne, takie jak wiedza i powiązane z nią doświadczenie na rynkach globalnych. Kolejnym etapem na krzywej uczenia się wspierania przez administrację rządową międzynarodowej ekspansji przedsiębiorstw jest powołanie dedykowanej Organizacji Pomostowej, która w większości przypadków jest efektem zaawansowanej współpracy między rządem, środowiskiem akademickim i organizacjami biznesowymi.
2023
1
STRONY
22-28
Badania dotyczące robotyzacji procesów biznesowych w naukach o zarządzaniu – systematyczny przegląd literatury
Paula Pypłacz
Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie badań naukowych dotyczących wykorzystania RPA w obszarze nauk o zarządzaniu. Tym samym postawiono pytanie badawcze: jakie główne trendy można zidentyfikować w badaniach naukowych nad RPA w obszarze nauk o zarządzaniu? Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury, w którym jednym z etapów było badanie bibliometryczne przeprowadzone wg następujących parametrów: chronologia, źródło, kraj, treść, cytowanie, uniwersytet. Ostateczny zbiór publikacji składał się z 1193 artykułów podzielonych na zestaw ogólny (970 sztuk) oraz zestaw specjalny (223 sztuki). Analiza pozwala stwierdzić, iż obszar badań nad RPA w naukach o zarządzaniu jest młody, rozwijający się. Nauki inżynieryjne i techniczne mają zdecydowanie większą bazę publikacji dotyczących RPA. W naukach o zarządzaniu nie rozwinęła się mocna sieć współpracy i cytowań, co jest zdecydowanie rozwojowym obszarem. Badacze winni korzystać z dotychczasowego dorobku oraz tworzyć tematyczne sieci współpracy, szczególnie, że w zakresie zarządzania występuje wiele luk badawczych, które mogą być eksplorowane. Badania mogą być wykorzystane przez innych badaczy, którzy zainteresowani są różnymi aspektami RPA.
2023
2
STRONY
25-34