Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 4
Słowa kluczowe: zarządzanie dociekliwością, zarządzanie, ChatGPT ,dociekliwość
Strony: 32-43
Język publikacji: Polski
Prolegomena do badań nad zarządzaniem dociekliwością
Abstrakt
Dociekliwość jest słowem wykorzystywanym w polskiej tradycji językowej do oceny postaw, zachowań osób. Mimo powszechnego użycia badacze z zakresu zarządzania nie zajęli się jeszcze zagadnieniem dociekliwości. Sytuacja tak dziwi, szczególnie w czasach sztucznej inteligencji, ułatwiającej dostęp do światowych zasobów wiedzy i rozwijania samodzielności myślenia. W artykule autor podjął poszukiwania odpowiedzi na pytanie o istotę, różnorodność, pomiar i konsekwencje badania dociekliwości dla zarządzania. Celem badań było odnalezienie i sformułowanie propozycji badawczych w dziedzinie zarządzania, które wyłaniają się ze studiów nad dociekliwością. Na podstawie studiów literatury sformułowano cztery takie propozycje. Dotyczyły one; ambiwalentnej wartości dociekliwości, procesu obniżania napięć związanych z dociekliwością, dyskusyjnych efektów dociekliwości, inspirującego charakteru prac nad pomiarem dociekliwości. Czwartą z propozycji poddano wstępnym badaniom empirycznym. Na ich potrzeby konieczne było opracowanie oryginalnej propozycji skali pomiarowej dociekliwości. Całość studiów i badań wyłoniła kilka nowych kierunków badań, które powinny zostać poddane pod środowiskową ocenę.
Bibliografia
[1] Altheide D. L. (1987), Ethnographic Content Analysis, „Qualitative Sociology”, Vol. 10, pp. 65–77.
[2] Alvesson M., Sandberg J. (2011), Generating Research Questions through Problematization, „The Academy of Management Review”, Vol. 36, No. 2, pp. 247–271.
[3] Baehr J. (2011), The Inquiring Mind, Oxford University Press, Oxford.
[4] Berger P.L., Luckmann (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, PIW, Warszawa.
[5] Beyer B.K. (1971), Inquiry in the Social Studies Classroom: A Strategy for Teaching, Charles E. Mevrell Publishing Co., Columbus.
[6] Booth A., Papaioannou D., Sutton A. (2012), Systematic Approaches to a Successful Literature Review, Sage, Thousand Oaks.
[7] Bratnicki M. (2001), Refleksje teoretyka nad przedsiębiorczością i przedsiębiorcami współczesnego biznesu, „Przegląd Organizacji”, Nr 1, s. 8–11.
[8] Burzyńska A.R. (2020), Na głosy: dramaturgia Stanisława Grochowiaka, [w:] A. Grabowski, J. Kopciński (red.), Dramat polski/Reaktywacja: antologia wstępów historycznoliterackich. Część 1, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa, s. 6–28.
[9] Cambridge Dictionary, (2023), Curiosity, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/curiosity, access date: 5.08.2023.
[10] Chin C., Osborne, J. (2010), Supporting Argumentation through Students’ Questions: Case Studies in Science Classrooms, „Journal of the Learning Sciences”, Vol. 19, No. 2, pp. 230–284.
[11] Cronje J. C. (2020), Towards a New Definition of Blended Learning, „Electronic Journal of e-Learning”, Vol. 18, No. 2, pp. 114–121.
12] Czakon W. (2011), Metodyka systematycznego przeglądu literatury, „Przegląd Organizacji”, Nr 3, s. 57–61.
[13] Czapiga T. (1993), Nauka o Bogu Jednym Czystym Duchu, czy o cielesnym wewnątrzkosmicznym Bycie? http://repozytorium.theo-logos.pl/xmlui/handle/123456789/505, data dostępu: 4.07.2023 r.
[14] Ćwiklicki M. (2020), Metodyka przeglądu zakresu literatury (scoping review), [w:] Współczesne zarządzanie – koncepcje i wyzwania, Wydawnictwo SHG, Warszawa.
[15] Derwich-Zdybel s. (2016), Przygotowanie nauczycieli przedszkoli oraz edukacji wczesnoszkolnej do rozpoznawania w grupie rówieśniczej dzieci zdolnych, „Szkoła Specjalna”, Vol. LXXVII, Nr 1, s. 5–16.
[16] De Toni A.F., Zollo G., De Zan A. (2023), Organizational Paradoxes and Metamorphosis in Collective Action, „Systems”, Vol. 11, No. 5, pp. 1–16, https://www.mdpi.com/2079–8954/11/5/241, access date: 10.08.2023.
[17] Dirik D. (2022), Negative Aspects of Organizational Power, [in:] H. Cenk Sözen, H. Nejatan Basun (Eds.), The Dark Side of Organizational Behavior: Examining Undesirable Aspects of Organizational Life, Routlage, New York, pp. 149–173.
[18] Fiske s. T., Taylor s. E. (1984), Social Cognition, Addison-Wesley, Boston.
[19] Fortes M., Agostini L., Wegner D., Nosella A. (2023), Paradoxes and Tensions in Interorganizational Relationships: A Systematic Literature Review, „Journal of Risk and Financial Management”, Vol. 16, No. 35, pp. 1–17.
[20] Fraenkel J.R., Wallen N.E., Hyun, H.H. (2012), How to Design and Evaluate Research in Education, 8 Ed., McGraw Hill, New York.
[21] Fry J.P. (1972), Interactive Relationship between Inquisitiveness and Student Control of Instruction, „Journal of Educational Psychology”, Vol. 63, No. 5, pp. 459–465.
[22] Gibbs G. (2011), Analiza danych jakościowych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
[23] Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość, „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
[24] Giles D. E. Jr., Eyler J, (1994), The Theoretical Roots of Service-learning in John Dewey: Toward a Theory of Service-Learning, „Service Learning, General”, No. 150, pp. 77–85. https://digitalcommons.unomaha.edu/slceslgen/150, access date: 27.06.2023.
[25] Grant M.J, Booth A. (2009), A Typology of Reviews: An Analysis of 14 Review Types and Associated Methodologies, „Health Information and Libraries Journal”, Vol. 26, No. 2, pp. 91–108.
[26] Gressis R. (2021), Broad and Narrow Epistemic Standing: Its Relevance to the Epistemology of Disagreement, „Synthese”, Vol. 198, No. 4, pp. 8289–8306.
[27] Griffin R.W. (1996), Podstawy zarządzania organizacjami, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
[28] Guler E. (2021), Visual Culture as a Teaching Practice in Visual Arts Education in Turkey: Practitioner Inquiry, „Australian Journal of Teacher Education”, Vol. 46, No. 7, pp. 22–52.
[29] Guyatt G., Akl E.A., Hirsh J., Kearon C., Crowther M., Gutterman D., Zelman Lewis s. , Nathanson I., Jaeschke R., Schunemann H. (2010), The Vexing Problem of Guidelines and Conflict of Interest: A Potential Solution, „Annals of Internal Medicine”, Vol. 152, No. 11, pp. 738–741.
[30] Heath F. (2021), Professional Scrum Master (PSM I) Guide, Packt, Birmingham.
[31] Helland E., Klick J., Tabarrok A. (2005), Data Watch: Torturing the Data, „The Journal of Economic Perspectives”, Vol. 19, No. 2, pp. 207–220.
[32] Hogan R., Hogan J. (2002), The Hogan Personality Inventory, [in:] B. de Raad, M. Perugini (Eds.), Big Five Assessment, Hogrefe & Huber, Seattle.
[33] Holland J. L. (1997), Making Vocational Choices. A Theory of Vocational Personalities and Work Environments (3rd ed.), Psychological Assessment Resources, Odessa.
[34] Honigmann E. A. (2011), „Szekspir katolikiem?”, Odpowiedź na książkę Hildegard Hammerschmidt-Hummel (przełożyła Karolina Kowalska), „Przestrzenie Teorii”, Nr 16, s. 299–306.
[35] Ishaq E., Bashir s. , Abdul K. K., Hassan, M. M., Zakariya R. (2021), Epistemic Curiosity and Perceived Workload: A Moderated Mediation Model of Achievement Striving and Overwork Climate, „International Journal of Human Resource Management”, Vol. 32, No. 18, pp. 3888–3911.
[36] Istasse N. (2013), Pour une contribution à l'étude du lexique latin de la curiosité: la curiosité intellectuelle dans l'Antiquité, „Camenae”, No. 15, pp. 1–49.
[37] Kahneman D. (2011), Thinking, Fast and Slow, Penguin Books, New York.
[38] Kleinberg s. , Marsh J.K. (2023), Less is More: Information Needs, Information Wants, and What Makes Causal Models Useful, „Cognitive Research: Principles and Implications”, Vol. 8, No. 57, pp. 2–23.
[39] Kothakota M., Lutter s. (2023), AI: A Good or Evil in Building Rapport and Trust? Using AI Responsibly Requires Caution and Curiosity, „Journal of Financial Planning”, No. 10, pp. 22–26.
[40] Królikowski K. (2016), Na tym pytaniu wykłada się większość osób na rozmowie kwalifikacyjnej, https://www.o2.pl/artykul/na-tym-pytaniu-wyklada-sie-wiekszosc-osob-na-rozmowie-kwalifikacyjnej-6029519329440897a, data dostępu: 12.12.2023.
[41] Kuehner A., Ploder A., Langer P.C., (2016), Introduction to the Special Issue, „Qualitative Inquiry”, Vol. 22, No. 9, pp. 699–704.
[42] Larousse (2023), https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/curiosité/21172, access date: 5.08.2023.
[43] Limont W. (2014), Inny świat? Czy nieznany ich własny? Potencjał rozwojowy, wzmożona pobudliwość psychiczna a zdolności, „Psychologia Wychowawcza” Nr 5, s. 9–27.
[44] Litman J.A., Jimerson T.L. (2004), The Measurement of Curiosity as a Feeling of Deprivation, „Journal of Personality Assessment”, Vol. 82, No. 2, pp. 147–157.
[45] Lincoln Y. S., Guba E. G. (1985), Naturalistic Inquiry, Sage, Beverly Hills.
[46] Liu P., Yuan W., Fu J., Jiang Z., Hayashi H., Neubig G. (2023), Pre-train, Prompt, and Predict: A Systematic Survey of Prompting Methods in Natural Language Processing, „ACM Computing Surveys”, Vol. 55, No. 9, pp. 1–35.
[47] Loewenstein G. (1994), The Psychology of Curiosity: A Review and Reinterpretation, „Psychological Bulletin”, Vol. 116, No. 1, pp. 75–98.
[48] March J. (1980), Ograniczona racjonalność, dwuznaczność i technika wyboru, „Prakseologia”, Nr 4, s. 5–36.
[49] Mostwin D. (1979), W poszukiwaniu etnicznej tożsamości, „Studia Polonijne”, Nr 3, s. 7–21.
[50] Nowicki F. (2016), Cztery poziomy krytyki europejskiego uniwersalizmu, „Nowa Krytyka: Czasopismo Filozoficzne”, Nr 37, s. 41–60.
[51] Pietrasik-Kulińska K., Szuba D., (2017), Prowadzenie pomiarów w rozwoju psychofizycznym uczniów we wczesnoszkolnej edukacji przyrodniczej, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa.
[52] Piotrowski J.T., Litman J.A., Valkenburg P. (2014), Measuring Epistemic Curiosity in Young Children, „Infant and Child Development”, Vol. 23, No. 5, pp. 542–553.
[53] Poskrobko B. (2017), Nauka o kreowaniu wiedzy. Podręcznik kreatywnego naukowca . menedżera, Difin, Warszawa.
[54] Ronda-Pupo G.A. Guerras-Martin L.Á. (2012), Dynamics of the Evolution of the Strategy Concept 1962–2008: A Co-word Analysis, „Strategic Management Journal”, Vol. 33, No. 2, pp. 162–188.
[55] Sætre A.S., Van De Ven A. (2021), Generating Theory by Abduction, „Academy of Management Review”, Vol. 46, No. 4, pp. 684–701.
[56] Schutte N. s. , Malouff J.M. (2019), Increasing Curiosity through Autonomy of Choice, „Motivation and Emotion”, No. 43, pp. 563–570.
[57] Skarbek R. (2021), Kompleksowe porównanie testów osobowości, https://www.empowerment-coaching.com/post/testy-osobowosci-rodzaje-kompleksowe-porownanie, data dostępu: 27.07.2023 r.
[58] Słownik Języka Polskiego PWN, (2023), Dociekliwość, https://sjp.pwn.pl/slowniki/dociekliwość.html, data dostępu: 27.06.2023 r.
[59] Strużyna J. (2015), Oryginalność w badaniach naukowych w dyscyplinie zarządzanie, [w:] W. Czakon (red.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
[60] Sudoł s. (2016), Zarządzanie jako dyscyplina naukowa, „Przegląd Organizacji”, Nr 4, s. 4–11.
[61] Śniadecka-Kotarska M. (2011), Wspomnienie o prof. Marii Paradowskiej (1932–2011), „Ameryka Łacińska. Kwartalnik Analityczno-Informacyjny”, Vol. 1, Nr 19, s. 77–78.
[62] Tranfield D., Denyer D., Smart P. (2003), Towards a Methodology for Developing Evidence-informed Management Knowledge by Means of Systematic Review, „British Journal of Management”, Vol. 3, No. 14, pp. 207–222.
[63] Toutain O., Jabbouri R. Truong Y. (2023), Artificial Intelligence and the Transformation of Management Education, „Management international”, Vol. 27, No. 2, pp. 119–132.
[64] Tymiakin L. (2018), O sztuce reportażu: Aneta Wysocka, Fakty–język–podmiotowość. Stylistyczne osobliwości reportaży Ryszarda Kapuścińskiego, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2016, „Etnolingwistyka”, Vol. 30, s. 346–349.
[65] Uziak J., Oladiran M.T., Lorencowicz E., Becker K. (2018), Students’ and Instructor’s Perspective on the Use of Blackboard Platform for Delivering an Engineering Course, „Electronic Journal of e-Learning”, Vol. 16, No. 1, pp. 1–15.
[66] Wagner s. , Sibley l., Weiler D., Burde J-P, Scheiter K., Lachner A. (2024), The More, the Better? Learning with Feedback and Instruction, „Learning and Instruction”, Vol. 89, art. 101844.
[67] Watson L. (2015), What Is Inquisitiveness, „American Philosophical Quarterly”, Vol. 52, No. 3, pp. 273–287.
[68] Weber R. (2011), Basic Content Analysis, Ed. 2, Sage, London.
[69] Wierzbicka A. (2011), Polskie słowa-wartości w perspektywie porównawczej. Część I. Dobroć, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, Vol. 23, Nr 23, s. 45–66.