Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 4
Słowa kluczowe: Paliwa, wydatki konsumpcyjne,gospodarstwa domowe
Strony: 254-263
Język publikacji: Polski
Pobierz
Ceny paliw a wydatki konsumpcyjne polskich gospodarstw domowych
Adrian Majek, Kinga Ociesa
Abstrakt
W obliczu ostatnich wydarzeń, które miały miejsce na świecie i w Polsce, takie jak: konflikt zbrojny na Ukrainie oraz galopująca inflacja zmieniły się drastycznie ceny paliw i innych produktów. Zmieniły się także zachowania nabywcze konsumentów w czasie pandemii COVID–19, którzy zaczęli skrupulatniej planować wydatki i gromadzić oszczędności na wypadek pojawienia się innego rodzaju kryzysu. Celem głównym postawionym w ramach prowadzonych badań jest identyfikacja poziomu wydatków konsumpcyjnych przez gospodarstwa domowe w Polsce na skutek zmian cen paliw. Postawiono również następujące trzy pytania badawcze: 1. Czy obciążenie budżetu gospodarstw domowych wydatkami konsumpcyjnych było zależne od osiąganych przez nie dochodów? 2. Jeśli konsumenci musieli rezygnować z zakupu innych dóbr konsumpcyjnych na rzecz paliwa, to czy występowały istotne różnice w tym elemencie, w zależności od liczby posiadanych pojazdów? 3. Czy większość osób posiadających różne poziomy średniego dochodu netto, które odnotowały wzrost cen paliw, zaobserwowały szybszy wzrost cen paliw, niż innych dóbr? Dla realizacji postawionego celu i odpowiedzi na postawione pytania przeprowadzono badanie ankietowe na losowo wybranych 1000 respondentach. Ankieta zawierała 26 pytań, a badanie zostało przeprowadzone w dniach: od 16 stycznia, do 15 lutego 2023 roku. Otrzymane wyniki zostały poddane analizie statystycznej. Badania wykazały, że budżety gospodarstw domowych były najbardziej obciążone przez zakup żywności. Prawie 17% ankietowanych osób były zmuszone do rezygnacji z zakupu innych dóbr na rzecz nabycia paliw, zaś większość respondentów, biorących udział w badaniu, zaobserwowało szybszy wzrost cen paliw, niż innych dóbr. Nie znaleziono jednak istotnych związków między badanami zmiennymi, tj. średni miesięczny dochód netto oraz liczba posiadanych pojazdów.
Bibliografia
[1] Alba J., Lynch J., Weitz B., Janiszewski C., Lutz R., Sawyer A., Wood S. (1997), Interactive Home Shopping: Consumer, Retailer, and Manufacturer Incentives to Participate in Electronic Marketplaces, „Journal of Marketing”, Vol. 61, No. 3, pp. 38–53. [2] Alvarez L., Hurtado S., Sánchez I., Thomas C. (2011), The Impact of Oil Price Changes on Spanish and Euro Area Consumer Price Inflation, „Economic Modelling”, Vol. 28, No. 1–2, pp. 422–431. [3] Baker J., Parasuraman A., Grewal D., Voss G. (2002), The Influence of Multiple Store Environment Cues on Perceived Merchandise Value and Patronage Intentions, „Journal of Marketing”, Vol. 66, No. 2, pp. 120–141. [4] Barszcz K. (2022), Inflacja w Polsce i jej wpływ na gospodarstwa domowe w latach 2021 – 2022, [w:] K. L. Sieradzka (red.), Współczesne wyzwania ekonomii-wybrane aspekty, Kazmierz Pulaski University of Technology and Humanities (UTHRAD), Radom, s. 39–50. [5] Belleflamme P., Lambert T., Schwienbacher A. (2014), Crowdfunding: Tapping the Right Crowd, „Journal of Business Venturing”, Vol. 29, No. 5, pp. 585–609. [6] Bolton R. (1998), A Dynamic Model of the Duration of the Customer’s Relationship with a Continuous Service Provider: The Role of Satisfaction, „Marketing Science”, Vol. 17, No. 1, pp. 45–65. [7] Chaudhuri A., Holbrook M. (2001), The Chain of Effects from Brand Trust and Brand Affect to Brand Performance: The Role of Brand Loyalty, „Journal of Marketing”, Vol. 65. No. 2, pp. 81–93. [8] Chenarides L., Grebitus C., Lusk J., Printezis I. (2021), Food Consumption Behavior during the COVID-19 Pandemic, „Agribusiness”, Vol. 37 No. 1, pp. 44–81. [9] Coibion O., Gorodnichenko Y. (2015), Is the Phillips Curve Alive and Well after All? Inflation Expectations and the Missing Disinflation, „American Economic Journal–Macroeconomics”, Vol. 7, No. 1, pp. 197–232. [10] Czekaj J., Ćwiklicki M. (2004), Polityka promocyjna przedsiębiorstwa według Andre Michelina, „Przegląd Organizacji”, Nr 2, s. 21–24. [11] Doney P., Cannon J. (1997), An Examination of the Nature of Trust in Buyer-seller Relationships, „Journal of Marketing”, Vol. 61, No. 2, pp. 35–51. [12] Emodi N., Haruna E., Abdu N., Morataya S., Dioha M., Abraham-Dukuma M. (2022), Urban and Rural Household Energy Transition in Sub–Saharan Africa: Does Spatial Heterogeneity Reveal the Direction of the Transition? „Energy Policy”, Vol. 168. [13] GUS (2023), Sytuacja gospodarstw domowych w 2022 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/sytuacja-gospodarstw-domowych-w-2022-r-w-swietle-badania-budzetow-gospodarstw-domowych,3,22.html, data dostępu: 29.11.2023 r. [14] John D. (1999), Consumer Socialization of Children: A Retrospective Look at Twenty–five Years of Research, „Journal of Consumer Research”, Vol. 26, No. 3, pp. 183–213. [15] Jurdziak L. (2012), Czy grozi nam ubóstwo? Analiza potencjalnych skutków unijnej polityki walki z globalnym ociepleniem dla gospodarstw domowych w Polsce, „Polityka Energetyczna”, T. 15, Z. 3, s. 23–50. [16] Korzeniowska A., Rutecka–Góra J., Swacha–Lech M., Waliszewski K. (2023), Wpływ pandemii COVID-19 na finanse osobiste. Wyd. UE we Wrocławiu, Wrocław. [17] Koszegi B., Rabin M. (2006), A Model of Reference–dependent Preferences, „Quarterly Journal of Economics”, Vol. 121, No. 4, pp. 1133–1165. [18] Lin B., Bai R. (2021), Oil Prices and Economic Policy Uncertainty: Evidence from Global, Oil Importers, and Exporters’ Perspective, „Research in International Business and Finance”, Vol. 56, art. 101357. [19] Mieszała M., Głowicka–Wołoszyn R., Wołoszyn A., Stanisławska J. (2023), Consumer Expenditure of Rural Households in Poland, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, Vol. 25, Nr 3, s. 232–242. [20] Milakovic I. (2021), Purchase Experience during the COVID–19 Pandemic and Social Cognitive Theory: The Relevance of Consumer Vulnerability, Resilience, and Adaptability for Purchase Satisfaction and Repurchase, „International Journal of Consumer Studies”, Vol. 45, No. 6, pp. 1425–1442. [21] Nowaczewska M. (2023), Sposoby ochrony oszczędności gospodarstw domowych przed inflacją na przykładzie Polski, „Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego Nasze Studia”, Nr 13, s. 172–182. [22] Ociesa K., Majek A. (2023), Wpływ zmian cen paliw na postrzeganie sytuacji finansowej gospodarstw domowych w Polsce, „Journal of Modern Science”, Vol. 54, Nr 5, s. 269–290. [23] Olcoń–Kubicka M., Kubicki P., Posłuszny Ł., Felczak J. (2023), Doświadczanie i przewidywanie kryzysu przez polskie gospodarstwa domowe w pierwszych miesiącach pandemii COVID–19, „Przegląd Socjologiczny”, T. 72, Nr 3, s. 117–142. [24] Park D., Lee J., Han I. (2007), The Effect of On-line Consumer Reviews on Consumer Purchasing Intention: The Moderating Role of Involvement, „International Journal of Electronic Commerce”, Vol. 11, No. 4, pp. 125–148. [25] Paździor A., Majek A. (2021), Impact of COVID–19 on Household’s Financial Situation in Poland, „European Research Studies Journal”, Vol. 24, Special Issue 2, pp. 492–502. [26] Piekut M., Piekut K. (2022), Transport w budżetach polskich gospodarstw domowych, [w:] A. Stępniak–Kucharska, M. Kapela (red.), Współczesne problemy gospodarcze. Zrównoważony rozwój, Politechnika Warszawska, Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych w Płocku, Płock, s. 167–180. [27] Rizvi S., Naqvi B., Boubaker S., Mirza N. (2022), The Power Play of Natural Gas and Crude Oil in the Move towards the Financialization of the Energy Market, „Energy Economics”, Vol. 112. [28] Santamouris M., Kapsis K., Korres D., Livada I., Pavlou C., Assimakopoulos M. (2007), On the Relation between the Energy and Social Characteristics of the Residential Sector, „Energy and Buildings”, Vol. 39, No. 8, pp. 893–905. [29] Sirri E., Tufano P. (1998), Costly Search and Mutual Fund Flows, „Journal of Finance”, Vol. 53, No. 5, pp. 1589–1622. [30] Sokół M., Paździor A., Zienkiewicz K. (2023), Postrzeganie sytuacji finansowej gospodarstw domowych w polsce w warunkach niepewności, „Journal of Modern Science”, Vol. 54, Nr 5, s. 427–447. [31] Su C., Huang S., Qin M., Umar M. (2021), Does Crude Oil Price Stimulate Economic Policy Uncertainty in BRICS? „Pacific-Basin Finance Journal”, Vol. 66, art. 101519. [32] Tarnowska A. (2011), Budżety wiejskich gospodarstw domowych w dobie kryzysu, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, T. 13, Z. 1, s. 400–404. [33] Turczak A., Zwiech P. (2013), Czynniki wpływające na strukturę wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, T. 2, Nr 33, s. 189–207. [34] Vrontis D., Makrides A., Christofi M., Thrassou A. (2021), Social Media Influencer Marketing: A Systematic Review, Integrative Framework and Future Research Agenda, „International Journal of Consumer Studies”, Vol. 45, Nr 4, pp. 617–644. [35] Zienkiewicz T., Zalewska A. (2023), Dylematy inwestowania w nieruchomości w polsce w kontekście zarządzania finansami osobistymi, „Journal of Modern Science”, Vol. 54, No. 5, s. 318–337.
Publikacje z rocznika