logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2023
Numer czasopisma: 4
Słowa kluczowe: zatrudnienie kobiet, rynek pracy, Polska, Unia Europejska
Strony: 325-336
Język publikacji: Polski
Pobierz
Ocena sytuacji kobiet na rynku pracy w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej w latach 2007-2021
Małgorzata Tyrańska, Tomasz Wójtowicz, Angelika Wodecka-Hyjek, Marcin Suder, Karyna Sayapina
Abstrakt
Celem artykułu jest ocena wybranych aspektów sytuacji kobiet na rynku pracy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w latach 2007-2021. Analizie poddano stopę bezrobocia wśród kobiet, udział kobiet pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy, samozatrudnienie kobiet oraz wskaźnik zatrudnienia kobiet liczony jako udział pracujących kobiet w liczbie kobiet w wieku produkcyjnym. W badaniu wykorzystano dane Eurostatu z analizowanego okresu. Grupowanie przeprowadzono metodą k-średnich oraz metodą Warda. Pełniejszy obraz rynku pracy kobiet w poszczególnych krajach ukazano poprzez porównanie rynku pracy kobiet z rynkiem pracy mężczyzn. Badania pokazują, że zróżnicowanie cech opisujących rynki pracy kobiet w poszczególnych krajach zmniejsza się w kolejnych latach. Nadal jednak istnieje wyraźna różnica między krajami północnej i południowej Europy w tym aspekcie. Polska, charakteryzująca się umiarkowanym bezrobociem, wysokim odsetkiem samozatrudnionych kobiet oraz raczej niskimi wartościami wskaźnika zatrudnienia i odsetka kobiet pracujących w niepełnym wymiarze godzin, wraz z większością innych krajów postkomunistycznych plasuje się pomiędzy tymi dwoma biegunami.
Bibliografia
[1] Barbieri P., Cutuli G., Guetto R., Scherer S. (2019), Part-time Employment as a Way to Increase Women’s Employment: (Where) Does It Work? „International Journal of Comparative Sociology”, Vol. 60, No. 4, pp. 249–268. [2] Beham B., Drobnič S., Präg P., Baierl A., Eckner J. (2018), Part-Time Work and Gender Inequality in Europe. A Comparative Analysis of Satisfaction with Work–Life Balance, „European Societies”, Vol. 21, No. 46, pp. 1–25. [3] Blázquez Cuesta M., Moral Carcedo J. (2014), Women's Part-time Jobs: „Flexirisky” Employment in Five European Countries, „International Labour Review„, Vol. 153, No. 2, pp. 269–292. [4] Blecker R.A., Braunstein E. (2022), Feminist Perspectives on Care and Macroeconomic Modeling: Introduction to the Special Issue, „Feminist Economics”, Vol. 28, No. 3, pp. 1–22. [5] GEM (2022), Raport z badania przedsiębiorczości, Polska 2022, https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-GEM-Polska-2022.pdf, data dostępu: 17.12.2023. [6] Golinowska S., Topińska I. (2019), Strategie Społeczne Unii Europejskiej [w:] P. Kowalski, S. Golinowska, B. Błaszczyk (red.), Nasza Europa: 15 lat Polski w Unii Europejskiej, CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa, s. 71–82. [7] GUS (2023a), Wybrane aspekty analizy rynku pracy w Polsce, Warszawa 2023. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/zasady-metodyczne-rocznik-pracy/wybrane-aspekty-rynku-pracy-w-polsce-w-2022-r-,4,3.html?pdf=1, data dostępu: 17.12.2023. [8] GUS (2023b), Zeszyt metodologiczny. Badanie aktywności ekonomicznej ludności, Warszawa 2023, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/zasady-metodyczne-rocznik-pracy/zeszyt-metodologiczny-badanie-aktywnosci-ekonomicznej-ludnosci,3,1.html?pdf=1, data dostępu: 17.10.2023 r. [9] Konfederacja Lewiatan (2019), Źródła nierównej pozycji zawodowej kobiet, https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2022/09/3_ZRODLA NIEROWNEJ-POZYCJI-ZAWODOWEJ-KOBIET.pdf, data dostępu: 26.11.2022 r. [10] Ludwiczyński A. Szmidt Cz. (2019), Kierunki zmian w sytuacji kobiet na rynku pracy w Polsce i w Unii Europejskiej, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, Nr 2(127), s. 11–26. [11] MRiPS (2021), Bezrobotni według płci, https://psz.praca.gov.pl/documents/10828/15450805/2021 Bezrobotni według płci.pdf/b9757be4–2142–49f1-a0b3–0731856b6a58?t=1653567137000, data dostępu: 17.10.2023 r. [12] Murawska A. (2021), Gender as a Factor Behind Unequal Labour Market Participation of Women and Men in European Union Countries, „Scientific Papers Of Silesian University Of Technology”, Organization And Management Series No. 139, pp. 379–391. [13] Obadić A., Viljevac V. (2019), Temporary Employment: Worrisome Myth or the Reality of the EU Labour Market? [in:] J. Šimurina, I. Načinović Braje, I. Pavić (eds.), Proceedings of FEB Zagreb International Odyssey Conference on Economics and Business 2671–132X, 1, Zagrzeb, pp. 217–229. [14] Panek T., Zwierzchowski J. (2013), Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej: Teoria i zastosowania, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa. [15] Polski Instytut Ekonomiczny (2023), Sytuacja kobiet w Polsce z perspektywy społeczno-ekonomicznej, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2023/05/PIE-Raport_Sytuacja_kobiet.pdf, data dostępu: 17.10.2023 r. [16] PES Network (2022), Stopa bezrobocia w UE w 2021 r., Biuletyn Rynku Pracy UE, https://www.pesnetwork.eu/pl/2022/06/14/unemployment-rate-in-the-eu-in-2021-at-7-is-only-0–2-percentage-points-above-the-level-before-the-covid-19-crisis/, data dostępu: 17.10.2023 r. [17] Rutkowska A. (2021), Sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce w czasie pandemii, [w:] A. Stępniak-Kucharska, M. Piekut M. (red.), Współczesne problemy gospodarcze – gospodarki w czasach kryzysu. Część I, Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych, Politechnika Warszawska, Płock, s. 57–71. [18] Stowarzyszenie Kongres Kobiet (2023), Kobiety, rynek pracy i równość płac, https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2023/03/RAPORT-KOBIETY-RYNEK-PRACY-I-ROWNOSC-PLAC.pdf, data dostępu: 17.10.2023 r. [19] Wołkonowski J. (2023), Wpływ pandemii COVID‑19 na demografię i rynek pracy krajów Europy Środkowo‑Wschodniej, „Optimum. Economic Studies”, Nr 1(111), s. 69–88. [20] Zielonka M. (2023), Praca w niepełnym wymiarze w dobie postpandemicznej zmiany modeli pracy, Ekspertyza, Warszawa 2023, https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2023/07/ekspertyza_post-covid.pdf, data dostępu: 17.10.2023 r.
Publikacje z rocznika
Szkoła zarządzania Andrzeja K. Koźmińskiego
Tomasz Olejniczak, Dominika Latusek-Jurczak
Okres transformacji postawił przed dyscypliną zarządzania szereg wyzwań, takich jak konieczność łączenia wiedzy z różnych dyscyplin, integracji z międzynarodowymi trendami naukowymi, przebudowa istniejących struktur gospodarczych i organizacyjnych oraz towarzysząca im reorganizacja nauki i edukacji w obszarze zarządzania. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sylwetki i dorobku Andrzeja K. Koźmińskiego w kontekście tego okresu burzliwej transformacji oraz próba określenia genezy i ram Jego szkoły naukowej. Artykuł został opracowany w oparciu o przegląd istniejącego dorobku oraz wywiady z bohaterem artykułu, jak i materiały archiwalne znajdujące się w posiadaniu Biblioteki Akademii Leona Koźmińskiego. Wyniki analizy prezentują fundamentalny wpływ Andrzeja K. Koźmińskiego na dyscyplinę zarządzania w okresie transformacji oraz umiejętność budowy samodzielnej i wpływowej szkoły naukowej o niezwykle wyraźnym profilu cechującym się interdyscyplinarnością i umiędzynarodowieniem.
2023
1
STRONY
4-12
Profesor Alicja Jaruga jako twórca łódzkiej szkoły rachunkowości
Ewa Walińska
Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki Profesor Alicji Jarugi, twórcy łódzkiej szkoły rachunkowości, badacza o uznanym dorobku naukowym i dydaktycznym. Profesor Jaruga była prawdziwą pasjonatką nauki rachunkowości, której poświęciła 60 lat życia zawodowego. Inspirowała swoich podwładnych i współpracowników do podejmowania nowatorskich i trudnych wyzwań badawczych. Artykuł składa się z trzech części oraz podsumowania. W pierwszej części przedstawiono istotę systemu informacyjnego rachunkowości organizacji, będącego przedmiotem badań Profesor Alicji Jarugi. Druga zawiera rys biograficzny Pani Profesor, natomiast w trzeciej przedstawiono Jej różne oblicza – w szczególności jako wybitnego badacza, dydaktyka, wychowawcy kadr naukowych i ambasadora nauki polskiej za granicą. Niniejsze opracowanie jest rezultatem analizy literatury przedmiotu, w tym materiałów archiwalnych, z zastosowaniem metody biograficznej. Przedstawione w artykule fakty i opinie potwierdzają fenomen osobowości Pani Profesor – Jej ogromny wkład w rozwój nauki i praktyki polskiej rachunkowości, utworzenie szkoły naukowej, promowanie kadr naukowych i doskonalenie procesu kształcenia akademickiego w Polsce.
2023
2
STRONY
6-16
Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1
Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski
Opracowanie stanowi pierwszą część cyklu pt. „Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi”, którego celem jest prezentacja dorobku, relacji i perspektyw rozwojowych kluczowych przedstawicieli szkoły zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim. W artykule przedstawiono genezę powstania oraz retrospektywny wgląd w historię uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Zidentyfikowano 9 kluczowych obszarów badań naukowych, powiązanych bezpośrednio ze strukturą organizacyjną Wydziału Zarządzania. Szczegółowo omówiono relacje pomiędzy mistrzami, współpracownikami i uczniami, a także zidentyfikowano najważniejsze osiągnięcia naukowe szkoły w obszarze teorii oraz metod organizacji i zarządzania, strategii i finansów przedsiębiorstwa, a także rachunkowości.
2023
3
STRONY
5-14
Krytyczne spojrzenie na zastosowanie metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem
Regina Lenart-Gansiniec, Marta Najda-Janoszka
Rozwój wiedzy oraz uzyskanie obiektywnego i uogólnionego wniosku na podstawie zgromadzonych publikacji wymaga zintegrowania wyników istniejących badań empirycznych. Jedną z technik, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu jest metaanaliza. Odnosi się ona do statystycznej analizy zbioru wyników badań ilościowych w celu ich syntezy. O ile istnieje wiele publikacji zawierających wskazówki i porady w zakresie metaanalizy w badaniach zarządzania, o tyle ograniczają się one do podejść w zakresie metaanalizy, jej korzyści, procedur przeprowadzania oraz raportowania wyników. Pomijana jest kwestia słabych stron metaanalizy i sposobów ich przezwyciężania. Dlatego też w artykule skupiono się identyfikacji słabych stron metaanalizy w badaniach zarządzania oraz sposobach ich mitygacji. W oparciu o przeprowadzony przegląd literatury zidentyfikowano cztery słabe strony metaanalizy w badaniach nad zarządzaniem, jak: błąd publikacji, heterogeniczność, trudność dostępu do wszystkich mierników oraz czasochłonność. Dodatkowo do każdej słabej strony dostarczono sposoby zmniejszające ryzyko ich pojawienia się.
2023
4
STRONY
6-13
Metodyka oceny efektywności strategii zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwem
Janusz Czekaj, Adam Stabryła
W artykule przedstawiono ogólną koncepcję diagnostycznej oceny skuteczności strategii zmian. Jako podstawowe strategie zmian na poziomie przedsiębiorstwa wyróżniono: rozwojową, stabilizacyjną, restrukturyzacyjną, defensywną. W odniesieniu do poszczególnych obszarów działalności strategie zmian mogą dotyczyć: technologii, logistyki, marketingu, inwestycji itp. Założeniem metodologicznym proponowanej metodyki jest to, że ocena efektywności powinna być wieloaspektowa. Ocena efektywności odnosi się do relacji wyników osiągniętych w danym okresie cyklu planowania w stosunku do wyników normatywnych (wzorcowych). W tekście uwzględniono następujące komponenty proponowanej metodologii: identyfikację zakresu strategii zmian, bazową analizę diagnostyczną strategii zmian, zagregowaną ewaluację strategii zmian. Jako główny paradygmat przyjęto dyrektywę, że ocena efektywności strategii zmian powinna być dokonywana w wielokryterialnym trybie zagregowanym, z uwzględnieniem minimalnych progów satysfakcji.
2023
1
STRONY
13-21
Postawy rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych
Agnieszka Sopińska, Patryk Dziurski
Artykuł wpisuje się w nurt badań nad działalnością innowacyjną przedsiębiorstw rodzinnych, a dotyczy postaw rodziny wobec działalności innowacyjnej. Celem artykułu jest empiryczna identyfikacja modelowych (opisanych w literaturze przedmiotu) postaw członków rodziny wobec działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych działających na rynku polskim oraz sprawdzenie, czy występują różnice w przyjmowanych postawach w zależności od wybranych zmiennych opisujących cechy przedsiębiorstw. Badania empiryczne na próbie 121 przedsiębiorstw rodzinnych wskazują, że wszystkie modelowe postawy członków rodziny wobec prowadzonej działalności innowacyjnej występowały w zbadanych podmiotach rodzinnych, chociaż w bardzo różnym stopniu. Dominującą postawą jest postawa aktywnego inicjatora i wykonawcy, a rzadziej postawa aktywnego wykonawcy oraz aktywnego inicjatora, natomiast najrzadziej występuje postawa pasywna. Statystyczna analiza zależności między realizowanymi postawami członków rodziny wobec działalności innowacyjnie a wielkością, wiekiem, poziomem innowacyjności i branżą działania przedsiębiorstwa nie wykazała istotnie statystycznych różnic między zbadanymi podmiotami.
2023
2
STRONY
17-25
Agresywna mimikra w zarządzaniu innowacjami. Przykład pseudoinnowacji
Jan Franciszek Jacko
Teoretycznym celem niniejszego studium jest przedstawienie istotnych podobieństw i różnic między innowacjami i pseudo-innowacjami pod względem ich nowości, skuteczności i wydajności. Aplikacyjnym celem badań jest przedstawienie markerów pseudo-innowacji, czyli takich cech, które towarzyszą pseudo-innowacjom. Analiza literatury osiąga poprzedni cel. W tekście przedstawiono genezę odróżnienia pseudo-innowacji od innowacji w teorii ekonomii i zarządzania. Redukcyjne (abdukcyjne) rozumowanie prowadzi do drugiego – praktycznego celu. Ukazuje ono, w jaki sposób rozróżnienie między innowacjami a pseudo-innowacją odzwierciedla założenia definicyjne dotyczące kluczowych pojęć określających nowość, skuteczność i efektywność działań. W badaniu określono te założenia, które pozwalają na operacjonalizację koncepcyjnej różnicy między innowacjami a pseudo-innowacjami. W ten sposób, to rozumowanie objaśnia niektóre z tych zaskakujących praktyk (nazywanych paradoksem innowacji), które wspierają pseudo-innowacje kosztem innowacji. Badanie otwiera teoretyczne i aplikacyjne perspektywy badawcze dotyczące pseudo-innowacji w różnych dziedzinach technologii i gospodarki.
2023
3
STRONY
15-23
Metody i techniki badawcze w naukach o zarządzaniu na przykładzie Przeglądu Organizacji
Jakub Swacha
W niniejszym artykule wykorzystano zbiór 326 artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Przegląd Organizacji” w ciagu ostatnich 5 lat do zmierzenia liczby publikacji, w których zastosowano poszczególne metody i techniki gromadzenia danych do badań i ich analizy. Ponadto zbadano podstawowe parametry realizowanych procedur badawczych dla najczęściej spotykanych metod, w szczególności: sposób doboru respondentów i wielkości próby dla badań kwestionariuszowych oraz liczbę analizowanych publikacji dla systematycznych przeglądów literatury. Sprawdzono także względną popularność badań ilościowych i jakościowych w zależności od tematyki badań. Uzyskane wyniki dają wgląd w repertuar metod badawczych stosowanych przez polskich badaczy zajmujących się naukami o zarządzaniu i sposobów realizowania przez nich badań.
2023
4
STRONY
13-22
Europejskie Organizacje Pomostowe w globalnych hubach innowacji – geografia i typologia wsparcia internacjonalizacji firm technologicznych
Paweł Pietrasieński, Katarzyna Rokosz
Celem artykułu było wyjście poza Dolinę Krzemową w celu zbadania form i sposobów wsparcia firm technologicznych w innych wiodących hubach innowacyjnych na świecie. Podążając za Europejskimi Organizacjami Pomostowymi (tzw. Bridge Organizations), zidentyfikowano 20 ekosystemów, w których wsparcie dla internacjonalizacji firm okazało się najintensywniejsze. Dzięki analizie danych wtórnych zidentyfikowano i przeanalizowano ponad 300 organizacji rządowych wspierających międzynarodową ekspansję europejskich firm technologicznych. Z badań wynika, że udział krajów w pomocy firmom w ekspansji na rynkach międzynarodowych jest zróżnicowany. Najczęstszym, stosowanym przez rządy rozwiązaniem jest ustanowienie jednostki dyplomatycznej lub organizacji non-profit, której zadaniem jest wspieranie własnych firm w eksporcie na rynki zagraniczne. Kiedy jednak europejskie rządy decydują się na zaawansowane formy wsparcia internacjonalizacji, wzrasta zapotrzebowanie na zasoby, w tym te niematerialne, takie jak wiedza i powiązane z nią doświadczenie na rynkach globalnych. Kolejnym etapem na krzywej uczenia się wspierania przez administrację rządową międzynarodowej ekspansji przedsiębiorstw jest powołanie dedykowanej Organizacji Pomostowej, która w większości przypadków jest efektem zaawansowanej współpracy między rządem, środowiskiem akademickim i organizacjami biznesowymi.
2023
1
STRONY
22-28
Badania dotyczące robotyzacji procesów biznesowych w naukach o zarządzaniu – systematyczny przegląd literatury
Paula Pypłacz
Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie badań naukowych dotyczących wykorzystania RPA w obszarze nauk o zarządzaniu. Tym samym postawiono pytanie badawcze: jakie główne trendy można zidentyfikować w badaniach naukowych nad RPA w obszarze nauk o zarządzaniu? Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury, w którym jednym z etapów było badanie bibliometryczne przeprowadzone wg następujących parametrów: chronologia, źródło, kraj, treść, cytowanie, uniwersytet. Ostateczny zbiór publikacji składał się z 1193 artykułów podzielonych na zestaw ogólny (970 sztuk) oraz zestaw specjalny (223 sztuki). Analiza pozwala stwierdzić, iż obszar badań nad RPA w naukach o zarządzaniu jest młody, rozwijający się. Nauki inżynieryjne i techniczne mają zdecydowanie większą bazę publikacji dotyczących RPA. W naukach o zarządzaniu nie rozwinęła się mocna sieć współpracy i cytowań, co jest zdecydowanie rozwojowym obszarem. Badacze winni korzystać z dotychczasowego dorobku oraz tworzyć tematyczne sieci współpracy, szczególnie, że w zakresie zarządzania występuje wiele luk badawczych, które mogą być eksplorowane. Badania mogą być wykorzystane przez innych badaczy, którzy zainteresowani są różnymi aspektami RPA.
2023
2
STRONY
25-34