Rok wydania: 2024
Numer czasopisma: 2
Słowa kluczowe: praca zdalna, wady pracy zdalnej, pokolenie Z, stres w pracy zdalnej
Strony: 41-51
Język publikacji: Polski
Wady pracy zdalnej w opinii przedstawicieli pokolenia Z w Polsce
Abstrakt
W publikacjach dotyczących pracy zdalnej brakuje badań dotyczących postrzegania jej przez pracowników z Pokolenia Z, co stanowi problem dla nauki i praktyki oraz oznacza, że w tym obszarze występuje luka badawcza. Celem artykułu jest określenie postrzegania przez przedstawicieli pokolenia Z w Polsce wad pracy zdalnej. W badaniu sformułowano następujące pytania badawcze: Które wady pracy zdalnej według pracowników z pokolenia Z w Polsce można uznać za najważniejsze w kontekście zainteresowania wykonywaniem tej formy pracy? W jakie grupy można połączyć wady pracy zdalnej z perspektywy pokolenia Z? Realizację obranego celu oraz udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze umożliwiły: przegląd literatury, przeprowadzone badanie ankietowe oraz zastosowanie wybranych instrumentów analizy statystycznej. Próba badawcza została dobrana w sposób celowy.
Z przeprowadzonego badania wynika, że badani przedstawiciele pokolenia Z za największe wady pracy zdalnej uznali: wzrost stresu, świadomość braku fizycznej interakcji, izolację, niewystarczającą infrastrukturę techniczną, konieczność samodzielnego wykonywania zadań przy braku bezpośredniego wsparcia, a także zachwianie równowagi pomiędzy pracą i życiem prywatnym. W wyniki analizy uzyskanych danych wady zostały zaliczone do trzech grup: stanowiących o istocie pracy zdalnej, efektywności jej zorganizowania przez zarządzających oraz związanych z jej bieżącą realizacją.
Bibliografia
[1] Ahumada J.E.L. (2021), Trabajo remoto y derecho a la desconexión digital ante el riesgo de la flexibilidad horaria, „Estudios Latinoamericanos de Relaciones Laborales y Protección Social”, Vol. 1, No. 11, pp. 77–88.
[2] Badanie EY Polska (2021), Spośród firm, które stosują rozwiązania pracy zdalnej, żadna nie chce przejść w pełni na ten model po zakończeniu pandemii, https://www.ey.com/pl_pl/news/2021/01/sposrod-firm-ktore-stosuja-rozwiazania-pracy-zdalnej, data dostępu: 11.12.2023 r.
[3] Bińczycki B., Łukasiński W., Dorocki S. (2023a), Determinants of Motivation to Work in Terms of Industry 4.0—The Gen Z Perspective, „Sustainability”, Vol. 15, No. 15, art. 12069.
[4] Bińczycki B., Łukasiński W., Dorocki S. (2023b), Kompetencje pracowników w organizacji w Przemyśle 4.0. Perspektywa pokolenia Z, PWE, Warszawa.
[5] Buła P., Klecha A., Żak A. (2022), Changes in the Nature of Teamwork and Team Management Forced by COVID-19, „Organization and Management”, Vol. 1, No. 190, pp. 159–176.
[6] Cardozo N.D., Bulcourf P.A. (2020), El trabajo remoto en Iberoamérica: Un análisis comparado de los avances en las administraciones públicas, „Cuadernos Del INAP (CUINAP)”, Vol. 1, No. 32.
[7] Chomiak-Orsa I., Smoląg K. (2022), E-learning w czasie pandemii COVID-19: pozytywne aspekty i bariery zdalnej nauki z perspektywy studentów, „Organizacja i Kierowanie”, Tom 2, Nr 191, s. 231–241.
[8] Deloitte (2018), The Fourth Industrial Revolution Is Here – Are You Ready? Deloitte Insights, 2018, s. 2–20.
[9] Deloitte (2021), Raport: The voice of the European workforce 2020. Niech moc pracowników będzie z Wami, https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/human-capital/articles/raport-The-voice-of-the-European-workforce-2020.html, data dostępu: 13.01.2023 r.
[10] Dolot A. (2018), The Characteristic of Generation Z, „E-mentor”, Tom 2, Nr 74, s. 44–50.
[11] Donthu N., Gustafsson A. (2020), Effects of COVID-19 on Business and Research, „Journal of Business Research”, Vol. 117, pp. 284–289.
[12] ECLAC (2021), Economic Survey of Latin America and the Caribbean 2021. Labor Dynamics and Employment Policies for a Sustainable and Inclusive Recovery Beyond the COVID-19 Crisis, https://repositorio.cepal.org/items/b0c24338–98fe-4bd5–8c2e-f6727583a192, data dostępu: 11.12.2023 r.
[13] Eurostat (2022). Eurostat Regional Yearbook – 2022 Edition, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-flagship-publications/-/ks-ha-22–001, data dostępu: 06.11.2023 r.
[14] Felstead A., Henseke G. (2017), Assessing the Growth of Remote Working and its Consequences for Effort, Well-being and Work-life Balance, „New Technology, Work and Employment”, Vol. 32, No. 3, pp. 195–212.
[15] Flores Polanco M.I. (2021), Did Harmful Psychosocial Factors Increase as a Result of the COVID-19 Pandemic? „Realidad Empresarial”, Vol. 11, pp. 62–64.
[16] Garrett R.K., Danziger J.N. (2007), Which Telework? Defining and Testing a Taxonomy of Technology-mediated Work at a Distance, „Social Science Computer Review”, Vol. 25, No. 1, pp. 27–47.
[17] Gibaldi C., McCreedy R.T.W. (2021), The Observed Effects of Mass Virtual Adoption on Job Performance, Work Satisfaction, and Collaboration, [in:] P. Kumar, A. Agrawal, P. Budhwar (Eds), Work from Home: Multi-Level Perspectives on the New Normal, Emerald Publishing Limited, Leeds, pp. 3–20.
[18] Golden T.D., Eddleston K.A. (2020), Is There a Price Telecommuters Pay? Examining the Relationship between Telecommuting and Objective Career Success, „Journal of Vocational Behavior”, Vol. 116, pp. 1–46.
[19] Hauk M. (2008), Telepraca: ujęcie definicyjne, poruszane problemy i zalecenia na przyszłość, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica”, Nr 12, s. 3–21.
[20] Hysa B. (2016), Zarządzanie różnorodnością pokoleniową, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie”, Nr 97, s. 385–398.
[21] Inków M. (2022), Korzyści i koszty pracy zdalnej z perspektywy pracodawcy i pracownika – przegląd literatury, [w:] J. Tabor-Błażewicz, H. Rachoń (red.), Wyzwania kierowania ludźmi w systemie hybrydowej organizacji pracy, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 13–20.
[22] Ipsen C., van Veldhoven M., Kirchner K., Hansen J.P. (2021), Six Key Advantages and Disadvantages of Working from Home in Europe during COVID-19, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, Vol. 18, No. 4, art. 1826.
[23] Iwashita H. (2021), The Future of Remote Work in Japan: COVID-19’s Implications for International Human Resource Management, „Entrepreneurial Business and Economics Review”, Vol. 9, No. 4, pp. 7–18.
[24] Izdebski Z., Mazur J. (2021), Changes in Mental Well-being of Adult Poles in the Early Period of the COVID-19 Pandemic with Reference to their Occupational Activity and Remote Work, „International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health”, Vol. 34, No. 2, pp. 251–262.
[25] Jeran A. (2016), Praca zdalna jako źródło problemów realizacji funkcji pracy, „Opuscula Sociologica”, Nr 2, s. 49–61.
[26] Juza M., Walawender P. (2021), Praca i życie zawodowe w Polsce podczas pandemii COVID-19, [w:] A. Barwińska-Małajowicz, M. Grzebyk (red.), Przedsiębiorczość w dobie kryzysu COVID-19. Lekcja na przyszłość, Wydawnictwo SIZ, Łódź, s. 49–58.
[27] Kaczmarczyk M. (2023), Pokolenie Z na rynku pracy. Postawy, priorytety, oczekiwania. Raport z badań, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec-Warszawa.
[28] Kagermann H., Helbig J., Hellinger A., Wahlster W. (2013), Recommendations for Implementing the Strategic Initiative Industrie 4.0: Securing the Future of German Manufacturing Industry; Final Report of the Industrie 4.0 Working Group, Forschungsunion.
[29] Kalischko T., Riedl R. (2021), Electronic Performance Monitoring in the Digital Workplace: Conceptualization, Review of Effects and Moderators, and Future Research Opportunities, „Frontiers in Psychology”, Vol. 12, art. 633031.
[30] Karbownik K. (2015), Korzyści i zagrożenia wynikające z zatrudnienia pracowników w formie telepracy, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, Nr 20, s. 163–176.
[31] Klementowska A., Trześniewska I. (2020), Warunki pracy a wypalenie zawodowe pracowników socjalnych, [w:] E. Baron-Polańczyk, A. Klementowska (red.), Wyzwania i dylematy edukacyjno-zawodowe, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, s. 105–124.
[32] Kłopotek M. (2017), The Advantages and Disadvantages of Remote Working from the Perspective of Young Employees, „Organization and Management”, Vol. 4, No. 40, pp. 39–49.
[33] Kobis P. (2019), Człowiek w zespołach wirtualnych a bezpieczeństwo w zarządzaniu informacją, „Przegląd Organizacji”, Nr 7, s. 57–64.
[34] Kuśnierz C., Rogowska A. M., Chilicka K., Pavlova I., Ochnik D. (2022), Associations of Work-Family Conflict with Family-Specific, Work-Specific, and Well-Being-Related Variables in a Sample of Polish and Ukrainian Adults during the Second Wave of the COVID-19 Pandemic: A Cross-Sectional Study, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, Vol. 19, No. 17, art. 10954.
[35] Lis T., Małysa T. (2021), Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy w aspekcie wdrażanych rozwiązań Przemysłu 4.0., „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas Zarządzanie”, Tom 22, Nr 1, s. 95–105.
[36] Makowiec M. (2015), Metodyka identyfikacji utrudnień i dysfunkcji występujących w pracy zdalnej w celu jej zhumanizowania, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, Tom 44, Nr 4, s. 370–382.
[37] ManPower Group (2020), Millennial Careers: 2020 Vision. Facts, Figures and Practical Advice from Workforce Experts.
[38] Martin L., Hauret L., Fuhrer C. (2022), Digitally Transformed Home Office Impacts on Job Satisfaction, Job Stress and Job Productivity. COVID-19 Findings, „Plos One”, Vol. 17, No. 3, art. e0265131.
[39] Masood T., Sonntag P. (2020), Industry 4.0: Adoption Challenges and Benefits for SMEs, „Computers in Industry”, Vol. 121, art. 103261.
[40] Messyasz K. (2021), Pokolenie Z na rynku pracy – strukturalne uwarunkowania i oczekiwania, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, Nr 76, s. 97–114.
[41] Miernik A. (2021), Zmiana modelu pracy. Kto po pandemii będzie określany mianem „nowoczesnego pracodawcy”? https://www.ey.com/pl_pl/workforce/zmiana-rynku-i-modelu-pracy, data dostępu: 13.01.2023 r.
[42] Moczydłowska J.M. (2021), Nowe trendy na rynku pracy – praca w systemie home office w percepcji polskich menadżerów, „Marketing i Rynek”, Nr 4, s. 18–26.
[43] Nakrošienė A., Bučiūnienė I., Goštautaitė B. (2019), Working from Home: Characteristics and Outcomes of Telework, „International Journal of Manpower”, Vol. 40, No. 1, pp. 87–101.
[44] Opalińska A. (2018), W poszukiwaniu komunikacji między pracownikami a pracodawcami: analiza porównawcza pokoleń funkcjonujących na współczesnym rynku pracy, „Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze”, Nr 9, s. 139–152.
[45] Paladines Morán J.P., Figueroa Morán G.L., Paladines Morán J.N. (2021). El teletrabajo y trabajo remoto en tiempos de Covid, „Serie Científica de la Universidad de las Ciencias Informáticas”, Vol. 14, No. 4, pp. 172–186.
[46] Pancasila I., Haryono S., Sulistyo B.A., Tung L.T. (2020), Effects of Work Motivation and Leadership toward Work Satisfaction and Employee Performance: Evidence from Indonesia, „Journal of Asian Finance, Economics and Business”, Vol. 7, No. 6, pp. 387–397.
[47] Pasquel Cajas A.F., Cajas Bravo V.T., Dávila Morán R.C. (2023), Remote Work in Peru during the COVID-19 Pandemic, „Administrative Sciences”, Vol. 13, No. 2, art. 58.
[48] Pérez M.P., Sánchez A.M., de Luis Carnicer M.P. (2003), The Organizational Implications of Human Resources Managers' Perception of Teleworking, „Personnel Review”, Vol. 32, No. 6, pp. 733–755.
[49] Peters P., Tijdens K.G., Wetzels C. (2004), Employees’ Opportunities, Preferences, and Practices in Telecommuting Adoption, „Information & Management”, Vol. 41, No. 4, pp. 469–482.
[50] Ponad połowa pracowników może odejść, jeśli firmy nie zapewnią im elastycznych warunków pracy – wynika z badania EY, https://www.ey.com/pl_pl/news/2021/05/ey-work-reimagined, data dostępu: 06.11.2023 r.
[51] Radziukiewicz M. (2021), Remote Work in Poland and its Perspectives, „Economic and Regional Studies”, Vol. 14, No. 4, pp. 409- 427
[52] Santos A.M., Haegeman K., Moncada Paternò Castello P. (2021), The Impact of COVID-19 and of the Earlier Crisis on Firms’ Innovation and Growth: A Comparative Analysis, „Join Research Centre”, No. 3, pp. 1–34.
[53] Sengupta D., Al-Khalifa D. (2022), Pandemic Imposed Remote Work Arrangements and Resultant Work-Life Integration, Future of Work and Role of Leaders-A Qualitative Study of Indian Millennial Workers, „Administrative Sciences”, Vol. 12, No. 4, art. 162.
[54] Sliż P. (2020), Praca zdalna podczas epidemii COVID-19 w Polsce – wyniki badania empirycznego, „E-mentor”, Nr 3, s. 50–65.
[55] Smolbik-Jęczmień A., Żarczyńska-Dobiesz A. (2017), Zróżnicowane podejście do rozwoju zawodowego wśród przedstawicieli pokoleń koegzystujących na rynku pracy, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, Nr 3–4, s. 169–184.
[56] Stefańska M., Grabowski G. (2023), Zaangażowanie pracowników a satysfakcja z pracy w warunkach pracy zdalnej, „E-mentor”, Nr 1, s. 13–21.
[57] Stor M., Domaradzka A. (2020), Wstęp, [w:] M. Stor, A. Domaradzka (red.), Zarządzanie kapitałem ludzkim 4.0. – wyzwania organizacyjne i kompetencyjne w perspektywie menadżerskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 9–13.
[58] Ślązak A. (2012), Przegląd badań dotyczących telepracy, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, Nr 30, s. 219–232.
[59] Tran H.T.D., Kim M. (2023), Factors Influencing the Continued Intent to Use Virtual Interactive Platforms in Korean Small- and Medium-Sized Enterprises for Remote and Hybrid Work, „Sustainability”, Vol. 15, No. 13, art. 9972.
[60] Urbaniec M., Małkowska A., Włodarkiewicz-Klimek H. (2022), The Impact of Technological Developments on Remote Working: Insights from the Polish Managers’ Perspective, „Sustainability”, Vol. 14, No. 1, art. 552.
[61] Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 240).
[62] Vargas Espín J.C. (2020), Teleworking: A New Work Modality and a Digital Option for Companies and Socjety, „Odigos Journal”, Vol. 1, No. 1, pp. 21–34.
[63] Varner K., Schmidt K. (2022), Employment-at-Will in the United States and the Challenges of Remote Work in the Time of COVID-19, „Laws”, Vol. 11, No. 2, art. 29.
[64] Walentek D. (2019), Koncepcja Work Life Balance a efektywność pracy, „Archiwum Wiedzy Inżynierskiej”, Tom 4, Nr 1, s. 19–21.
[65] Walentek D. (2020), Praca zdalna – oczekiwania przedstawicieli pokolenia Z przed wybuchem pandemii COVID-19, [w:] E. Chodźko, K. Talarek (red.), Wyzwania i problemy społeczeństwa w XXI wieku, Tom 1, Wyd. Tygiel, Lublin, s. 30–42.
[66] Woźniak-Jęchorek B. (2022), Czynniki determinujące udział pracy zdalnej w całkowitym zatrudnieniu, „Studia BAS”, Nr 1(63), s. 29–47.
[67] Wójcik M. (2021), Perspektywy wykorzystania pracy zdalnej po zakończeniu pandemii COVID-19, [w:] A. Jaki, B. Ziębicki (red.), Wiedza – Gospodarka – Społeczeństwo. Wyzwania współczesnych organizacji i gospodarek, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa, s. 263–272.
[68] Wójcik M., Łukasiński W. (2022), Challenges Determining the Implementation of Remote Work in the Opinion of the Representatives of Generation Z in Poland, „Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series”, No. 160, pp. 669–683.
[69] Wróbel P., Jendza D. (2018), Kontrowersje wokół definicji telepracy, „Zarządzanie i Finanse”, Tom 16, Nr 1, s. 201–214.
[70] Zaręba I. (2021), Implementacja pracy zdalnej – identyfikacja głównych obszarów badawczych, „Przegląd Organizacji”, Nr 10, s. 19–26.
[71] Żarczyńska-Dobiesz A., Chomątowska B. (2014), Pokolenie "Z" na rynku pracy – wyzwania dla zarządzania zasobami ludzkimi, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, Nr 350, s. 405–415.