logo Przegląd Organizacji
Pobierz
Przegląd Organizacji 2023/3
Opis wydania

PRZESZŁOŚĆ, TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ NAUK O ZARZĄDZANIU 

Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski - Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1 

ZARZĄDZANIE INNOWACJAMI 

Jan Franciszek Jacko - Aggressive Mimicry in Innovation Management. The Example of Pseudoinnovations 

Aleksandra Gulc, Klaudia Budna - Determinants of the Implementation of Smart and Sustainable Urban Mobility Solutions 

Jacek Woźniak, Anna Szalbot - Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie innowacyjnym: Perspektywa współdzielenia zasobów. Studium przypadku firmy Uber 

ZARZĄDZANIE ORGANIZACJAMI 

Łukasz Hadaś, Joanna Oleśków-Szłapka, Agnieszka Stachowiak, Francesco Facchini - Contemporary Trends in Logistics in Business Practice — Assessment of Implementation Potential, Time, Flow Involved, and Management Level Responsible 

Marek Jabłoński - Odmładzanie i wzmacnianie przedsiębiorstw poprzez cyrkularną transformację cyfrową — założenia koncepcyjne 

Piotr Sedlak, Monika Sady, Agnieszka Żak - Measuring how Responsible We Are. The Development and Validation of the Personal Social Responsibility Scale (PSRS-Q19)

ZARZĄDZANIE ORGANIZACJAMI 

Natalia Pawlak, Dominika Długońska - Elimination of Waste Using Selected Methods and Tools in Enterprises 

Beata Glinkowska-Krauze, Iegor Chebotarov, Stanisław Brzeziński - Organizational Cultures of Poland and Ukraine: Theory and Methodology for Identifying the General and the Special  

Alicja Nerć-Pełka, Aneta Sokół, Anna Wiktorowska-Jasik, Arkadiusz Nerć, Paweł Pełka - Measuring Sustainable Development to Support Management Decisions  in an Offshore Oil and Gas Company 

Waldemar Jędrzejczyk, Maciej Żyła - Koncepcja zwinności w zarządzaniu organizacjami sportowymi uczestniczącymi w profesjonalnym współzawodnictwie sportowym  w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu — realia polskie 

Sylwia Wrona, Aleksandra Powierska, Ewelina Milewska, Ewa Bogacz-Wojtanowska - The Relationship-building Role of Non-profit Organizations’ Communication on Social Media during the COVID-19 Pandemic

ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI 

Alina Kozarkiewicz - Remedium czy infamia: wyzwania badawcze współczesnego zarządzania projektami 

Emil Bukłaha, Eryk Głodziński - Strategiczny controlling projektów w Polsce — wyniki badań porównawczych z lat 2013—2017 i 2018—2022

ZARZĄDZANIE PUBLICZNE 

Piotr Szkudlarek - Bariery publicznej regulacji rynku z perspektywy teorii agencji 

Marek Jabłoński, Łukasz Jabłoński, Jakub Bartak - Wages and Creativity. A Case Study of a Municipal Company in Poland 

Dominika Mańkowska, Łukasz Szałata, Niki Derlukiewicz - Managing Rural Development towards Smart Village 

Anna Musioł-Urbańczyk, Barbara Sorychta-Wojsczyk - Dojrzałość w zarządzaniu projektami w organizacjach samorządu lokalnego w Polsce 

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI 

Witold Chmielarz, Marek Zborowski, Dorota Jelonek, Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Łukasz Wiechetek - Świadomość możliwości kształtowania kariery informatyka. Analiza porównawcza na wybranych uczelniach w Polsce 

Wiesław Łukasiński, Marzena Wójcik - Postrzeganie zalet pracy zdalnej przez przedstawicieli pokolenia Z w Polsce 

Alicja Balcerak, Jacek Woźniak - Praca hybrydowa po pandemii jako benefit i jego konsekwencje 

Andrzej Brzeziński, Stanisław Brzeziński, Arnold Pabian, Barbara Pabian - Luxury Goods as a Determinant of the Status of Top Managers — Perspective of the Young Generation with a High Power Distance 

Małgorzata Rembiasz, Paulina Siemieniak - The Pandemic vs. Development of Professional Competences — A Perspective of Female and Male Students 

Anna Krasnova - Remote Work as a Determinant of Quitting the Job 

Marta Musiał, Joanna Rachuba - Nierówności płci w dostępie do kredytu 

IT W ZARZĄDZANIU 

Barbara A. Sypniewska, Grzegorz Gołębiowski - Sztuczna inteligencja — dylematy etyczne 

Jerzy Korczak, Ilona Pawełoszek, Maciej Pondel - Generatywne modele sztucznej inteligencji w zarządzaniu 

KULTURA ORGANIZACYJNA 

Marcin Nowak, Marta Pawłowska-Nowak - Prediction of the Type of Organizational Culture Using Machine Learning Approach 

Anna Pluta - Shaping a Culture of Learning from Errors in the Organization — Analysis of Opportunities and Threats 

Jarosław Banaś, Jan Chadam, Łukasz Kański, Marek Zborowski - Kultura organizacyjna — perspektywa sukcesu w zarządzaniu projektami informatycznymi 

Publikacje z rocznika
Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Część 1
Marek Matejun, Remigiusz Kozłowski
Opracowanie stanowi pierwszą część cyklu pt. „Mistrzowie, współpracownicy i uczniowie uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi”, którego celem jest prezentacja dorobku, relacji i perspektyw rozwojowych kluczowych przedstawicieli szkoły zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim. W artykule przedstawiono genezę powstania oraz retrospektywny wgląd w historię uniwersyteckiej szkoły zarządzania w Łodzi. Zidentyfikowano 9 kluczowych obszarów badań naukowych, powiązanych bezpośrednio ze strukturą organizacyjną Wydziału Zarządzania. Szczegółowo omówiono relacje pomiędzy mistrzami, współpracownikami i uczniami, a także zidentyfikowano najważniejsze osiągnięcia naukowe szkoły w obszarze teorii oraz metod organizacji i zarządzania, strategii i finansów przedsiębiorstwa, a także rachunkowości.
2023
3
STRONY
5-14
Agresywna mimikra w zarządzaniu innowacjami. Przykład pseudoinnowacji
Jan Franciszek Jacko
Teoretycznym celem niniejszego studium jest przedstawienie istotnych podobieństw i różnic między innowacjami i pseudo-innowacjami pod względem ich nowości, skuteczności i wydajności. Aplikacyjnym celem badań jest przedstawienie markerów pseudo-innowacji, czyli takich cech, które towarzyszą pseudo-innowacjom. Analiza literatury osiąga poprzedni cel. W tekście przedstawiono genezę odróżnienia pseudo-innowacji od innowacji w teorii ekonomii i zarządzania. Redukcyjne (abdukcyjne) rozumowanie prowadzi do drugiego – praktycznego celu. Ukazuje ono, w jaki sposób rozróżnienie między innowacjami a pseudo-innowacją odzwierciedla założenia definicyjne dotyczące kluczowych pojęć określających nowość, skuteczność i efektywność działań. W badaniu określono te założenia, które pozwalają na operacjonalizację koncepcyjnej różnicy między innowacjami a pseudo-innowacjami. W ten sposób, to rozumowanie objaśnia niektóre z tych zaskakujących praktyk (nazywanych paradoksem innowacji), które wspierają pseudo-innowacje kosztem innowacji. Badanie otwiera teoretyczne i aplikacyjne perspektywy badawcze dotyczące pseudo-innowacji w różnych dziedzinach technologii i gospodarki.
2023
3
STRONY
15-23
Czynniki determinujące wdrożenie rozwiązań z zakresu zrównoważonej i inteligentnej mobilności miejskiej
Aleksandra Gulc, Klaudia Budna
Celem głównym artykułu jest identyfikacja czynników determinujących wdrożenie rozwiązań z zakresu zrównoważonej i inteligentnej mobilności miejskiej (SSUM). Autorki przeprowadziły pogłębioną analizę danych zastanych obejmującą dokumenty strategiczne Unii Europejskiej, krajowe i lokalne plany zrównoważonej i inteligentnej mobilności w miastach, wzbogaconą o przegląd literatury naukowej oraz praktyczne studia przypadków zrealizowanych projektów. Na podstawie wyników przeprowadzonej analizy danych zastanych oraz przeglądu literatury sklasyfikowano zidentyfikowane czynniki w ramach analizy STEEPVL. W celu wizualizacji otrzymanych wyników wykorzystano metodę mind mapping. Głównymi efektami badania jest identyfikacja oraz klasyfikacja czynników determinujących wdrażanie rozwiązań SSUM w ramach siedmiu grup czynników: społeczne, technologiczne, ekonomiczne, środowiskowe, polityczne, wartości i prawne. Przedstawiono wybrane przykłady niepowodzeń we wdrażaniu rozwiązań z zakresu inteligentnej i zrównoważonej mobilności. Wyniki badania mogą przyczynić się do identyfikacji sił napędowych wdrożenia SSUM oraz potencjalnych czynników hamujących. W wyniku zastosowania analizy STEEPVL zbiór zidentyfikowanych czynników został uporządkowany i sklasyfikowany w siedmiu grupach. Wyniki badania mogą być wykorzystane jako wprowadzenie do pełnej analizy STEEPVL, która obejmuje weryfikację czynników przez panel ekspertów, charakterystykę czynników, ocenę ich znaczenia i przewidywalności, a także opracowanie scenariuszy rozwoju SSUM. Mając na uwadze praktyczne implikacje, wyniki badań mogą posłużyć decydentom i badaczom akademickim jako źródło wiedzy na temat czynników skłaniających miasta do podejmowania inicjatyw w zakresie inteligentnej mobilności.
2023
3
STRONY
24-36
Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie innowacyjnym: perspektywa współdzielenia zasobów. Studium przypadku firmy Uber
Jacek Woźniak, Anna Szalbot
Celem pracy jest przedstawić specyfikę procesu zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach innowacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka oraz atrybutów gospodarki współdzielenia (sharing economy) – głównie w celu ułatwienia przedsiębiorstwom innowacyj-nym (na podstawie konkretnego przykładu) usprawnianie ich działalności podstawowej. Pro-blem badawczy został ujęty w pytaniu: W jaki sposób można kształtować proces zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach innowacyjnych w warunkach gospodarki współdzielenia, aby było to działanie użyteczne w praktyce biznesowej? W pracy zastosowano metodę typowego, pojedynczego studium przypadku – firmy Uber. Dzięki zastosowaniu różnych metod badaw-czych możliwe było skonstruowanie wniosków i zaleceń praktycznych. Jednym z nich jest po-trzeba opracowania spójnego procesu zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach działających w warunkach sharing economy. Dodatkowo ważne jest podkreślenie tutaj słowa „proces” – zarządzanie ryzykiem nie może być czynnością wykonaną jednorazowo. Zalecane jest również stosowanie holistycznego podejścia w celu analizy całościowej działalności przedsiębiorstwa oraz różnych wymiarów ryzyka. Warto tutaj również wspomnieć o potrzebie dostosowywania działalności przedsiębiorstw działających międzynarodowo do różnic kulturowych państw oraz regionów.
2023
3
STRONY
36-46
Współczesne trendy w logistyce z punktu widzenia praktyki biznesowej – ocena potencjału, czasu, zakresu i poziomu zarządzania odpowiedzialnego za ich wdrożenie
Łukasz Hadaś, Joanna Oleśków-Szłapka, Agnieszka Stachowiak, Francesco Facchini
Celem badań zaprezentowanych w artykule była ocena wybranych cech trendów rozwojowych w obszarze logistyki zidentyfikowanych w raporcie DHL Trends Radar z punktu widzenia praktyków biznesu. Badanie miało charakter jakościowy, zostało zrealizowane na próbie celowej i przeprowadzone w oparciu o kwestionariusz ankiety, który zawierał pytania dotyczące charakterystyki rozwiązań technologicznych we współczesnej logistyce oraz specyfiki ich wdrażania. Do przeprowadzenia badania wybrano 20 ekspertów spełniających założenia badania, reprezentujących przedsiębiorstwa zlokalizowane w Polsce i we Włoszech, działające regionalnie, międzynarodowo i globalnie. W wyniku przeprowadzonych badań uzyskano wiedzę na temat charakterystyki analizowanych rozwiązań (metod i narzędzi) w zakresie: potencjału wdrożeniowego, szacowanego czasu trwania prac wdrożeniowych, ich wpływu na przepływ materiałów i informacji oraz poziomu zarządzania, którego dotyczy realizacja. Wyniki badań dostarczają przydatnych informacji dla praktyków zarządzania, którzy opracowują plany wdrożenia nowych rozwiązań w obszarze logistyki zarówno na poziomie operacyjnym, jak i strategicznym.
2023
3
STRONY
47-55
Odmładzanie i wzmacnianie przedsiębiorstw poprzez cyrkularną transformację cyfrową – założenia koncepcyjne
Marek Jabłoński
Cel - Celem artykułu jest wyjaśnienie determinant autorskiej koncepcji odmładzania i wzmacniania przedsiębiorstw poprzez cyrkularną transformację cyfrową. Metodologia badania - Dokonano szerokiego przeglądu literatury przedmiotu a także zaprezentowano założenia dla przyszłych badań procesu odmładzania i wzmacniania przedsiębiorstw poprzez cyrkularną transformację cyfrową. Wyniki - Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz doświadczeń autora i wynikających z tego rozważań, a także opracowania założeń dla przyszłych badań należy stwierdzić, że jest możliwe odmładzanie i wzmacnianie przedsiębiorstw poprzez cyrkularną transformację cyfrową. Zagadnienie to wymaga jednak szerokiego zakresu badań analiz i obliczeń. Wyniki dociekań wskazują na potrzebę identyfikacji determinant i mechanizmów odmładzania i wzmacniania przedsiębiorstw w kontekście uwarunkowań i założeń procesu transformacji cyfrowej oraz transpozycji łańcuchów wartości przedsiębiorstw z formy liniowej na cyrkularną. Oryginalność/wartość – Zwrócenie uwagi na to, iż przedsiębiorstwa wymagają odmładzania i wzmacniania szczególnie w obecnym turbulentnym, niestabilnym otoczeniu zewnętrznym. Owe odmłodzenie może się odbywać poprzez transformację cyfrową ukierunkowaną jednocześnie na założenia gospodarki cyrkularnej, której założeniem jest co najmniej spełnienie wymagań koncepcji 3R: reduce (redukuj), reuse (używaj ponownie), recycle (poddawaj recyklingowi).
2023
3
STRONY
55-65
Pomiar naszej odpowiedzialności – Opracowanie i walidacja skali osobistej odpowiedzialności społecznej (PSRS-Q19)
Piotr Sedlak, Monika Sady, Agnieszka Żak
Celem artykułu jest przedstawienie wyniku oraz procesu tworzenia Skali Osobistej Odpowiedzialności Społecznej – narzędzia służącego do pomiaru natężenia osobistej odpowiedzialności społecznej. Autorzy zaprojektowali skalę i przeprowadzili badania na próbie 3019 osób. Na podstawie tych badań zbudowano 19-pytaniową skalę, odnoszącą się do 6 wymiarów społecznej odpowiedzialności: Samoodpowiedzialności, troski o zasoby naturalne, troski o zwierzęta, troski o rodzinę i przyjaciół, troski o przyszłość świata oraz aktywizmu.
2023
3
STRONY
65-75
Eliminacja marnotrawstwa w przedsiębiorstwach z wykorzystaniem wybranych metod i narzędzi
Natalia Pawlak, Dominika Długońska
Celem artykułu jest zbadanie zależności pomiędzy stosowaniem wybranych metod i narzędzi do eliminacji marnotrawstwa a występowaniem poszczególnych rodzajów marnotrawstwa w przedsiębiorstwach. W artykule zbadano zależność pomiędzy liczbą wybranych metod i narzędzi do eliminacji a liczbą wykrytych marnotrawstw. Z badań wynika, że wiele firm, pomimo wdrażania określonych metod i narzędzi, zapomina o idei skutecznego wdrażania metod i narzędzi eliminacji marnotrawstwa. Wiąże się to z ciągłym doskonaleniem i wyborem właściwych metod i narzędzi rozwiązywania problemów.
2023
3
STRONY
76-84
Analiza porównawcza kultur organizacyjnych na przykładach Polski i Ukrainy
Beata Glinkowska-Krauze, Iegor Chebotarov, Stanisław Brzeziński
Aktualność artykułu wynika z niedostatecznego poziomu rozwoju we współczesnej nauce teoretycznych, metodologicznych i praktycznych aspektów komparatystyki ekonomicznej, w szczególności analizy porównawczej kultur organizacyjnych na przykładzie konkretnych krajów. Wykorzystując ogólnonaukowe i ekonomiczno-matematyczne metody badawcze, oparte na podsumowaniu wyników równoległych badań przedsiębiorców w Polsce i w Ukrainie, zidentyfikowano wspólne i charakterystyczne cechy kultur organizacyjnych obu krajów. Ujawniono przyczyny ich transformacyjnych zmian w warunkach reform rynkowych i przemian integracji europejskiej. Zidentyfikowano sektory gospodarek narodowych, w ramach których współpraca obu krajów umożliwi im realizację wysokich potencjalnych przewag konkurencyjnych w systemie międzynarodowego podziału pracy. Zaproponowano dalsze rozwinięcie badanego problemu w kontekście współczesnych procesów geopolitycznych.
2023
3
STRONY
85-96
Pomiar zrównoważonego rozwoju w celu wsparcia decyzji zarządczych w przedsiębiorstwie branży offshore ropy naftowej i gazu ziemnego
Alicja Nerć-Pełka, Aneta Sokół, Anna Wiktorowska-Jasik, Arkadiusz Nerć, Paweł Pełka
Obecnie w naukach ekonomicznych uważa się, że w związku z globalną polityką środowiskową i energetyczną globalne korporacje powinny podejmować takie działania, żeby realizować cele zrównoważonego rozwoju. W artykule dokonano przeglądu literatury oraz analizy empirycznej w temacie zrównoważonego rozwoju w przemyśle ropy naftowej i gazu ziemnego. Przeprowadzone studia przypadków oraz analiza statystyczna pozwoliły na skonstruowanie autorskiego indeksu zrównoważonego rozwoju dla branży offshore. W badaniu użyto danych praktycznych pobranych z rocznych raportów przedsiębiorstwa. Analiza dotyczyła przedziału czasowego od 2018 do 2022 roku. Wyniki badań potwierdziły, że analizowane przedsiębiorstwo jest na etapie wdrażania nowych technologii, aby ostatecznie osiągnąć wyznaczone cele zrównoważonego rozwoju do roku 2050
2023
3
STRONY
96-108
Koncepcja zwinności w zarządzaniu organizacjami sportowymi uczestniczącymi w profesjonalnym współzawodnictwie sportowym w odpowiedzi na zmiany w otoczeniu – realia polskie
Waldemar Jędrzejczyk, Maciej Żyła
W dzisiejszych czasach sport staje się ważną gałęzią gospodarki. Organizacje sportowe tworzą najważniejszy produkt rynku sportowego – wydarzenia sportowe. Organizacje sportowe narażone są na szereg zmian, jakie mogą zachodzić w ich otoczeniu. Koncepcją, która może zapobiec negatywnym skutkom zmian zarówno w otoczeniu wewnętrznym, jak i zewnętrznym, jest koncepcja zwinności. Szeroko opisana w literaturze przedmiotu, dzięki swoim komponentom pozwala na identyfikację i adaptację do zmian, dzięki czemu organizacja nie tylko przetrwa zmianę, ale gdy tylko będzie to możliwe, wykorzysta ją jako szansę. W artykule przedstawiono teoretyczne podstawy koncepcji zwinności na podstawie analizy literatury przedmiotu. Część analityczna charakteryzuje organizacje sportowe działające w obszarze profesjonalnej rywalizacji sportowej – realia polskie. W części empirycznej dokonano analizy wiedzy i znaczenia wybranych elementów koncepcji zwinności w zarządzaniu organizacjami sportowymi wśród menedżerów organizacji biorących udział w rozgrywkach sportowych organizowanych przez Polską Ligę Piłki Siatkowej (PLS). Uzyskane wyniki badań potwierdziły, że wykorzystanie mechanizmów działania charakterystycznych dla koncepcji zwinności może przynieść wymierne korzyści organizacjom sportowym działającym w formie spółek akcyjnych zrzeszonych w PLS.
2023
3
STRONY
108-121
Więziotwórcza rola komunikacji w organizacjach pozarządowych w mediach społecznościowych podczas pandemii COVID-19
Sylwia Wrona, Aleksandra Powierska, Ewelina Milewska, Ewa Bogacz-Wojtanowska
W opracowaniu zbadano, jak organizacja non-profit wykorzystuje komunikację za pośrednictwem mediów społecznościowych do tworzenia relacji z interesariuszami podczas organizacji jednego z najważniejszych wydarzeń fundraisingowych odbywających się w trakcie pandemii COVID-19. Aby zrealizować cel badawczy, zastosowano metodologię mieszaną z użyciem takich metod, jak: metoda analizy zawartości profilu wybranej organizacji pozarządowej na Facebooku, wywiady pogłębione oraz notatki badawcze. Zebrany materiał badawczy podzielono w odniesieniu do klasyfikacji fasetowej zaproponowanej przez C.S. Herring (2007). W ten sposób scharakteryzowano aktywność użytkowników skupionych wokół fanpage badanej organizacji pozarządowej i określono ją jako zbieżną charakterem z afektywnymi publicznościami, rozumianą jako grupę interesariuszy mobilizowaną i łączną lub rozdzielaną poprzez ekspresje sentymentów. Wyniki badań uzupełniają literaturę z zakresu sposobów wzmacniających komunikację dwukierunkową organizacji z interesariuszami.
2023
3
STRONY
121-131
Remedium czy infamia: wyzwania badawcze współczesnego zarządzania projektami
Alina Kozarkiewicz
Celem tej pracy jest prezentacja dwóch wymiarów badań nad zarządzaniem projektami: nad projektami postrzeganymi jako remedium na istotne współczesne wyzwania ekonomiczne, społeczne i ekologiczne oraz nad zarządzaniem projektami jako obszarem, w którym funkcjonuje w ukryciu współczesne niewolnictwo, korupcja i greenwashing. Ten artykuł, opracowany na podstawie przeglądu literatury, jest głosem w dyskusji nad istotnymi problemami badawczymi i wyborami podejmowanymi przez badaczy w kontekście nie tyle możliwości publikacji, ile realnego wpływu podejmowanych tematów na świadomość społeczną i polityki organizacyjne. Pierwsza cześć artykułu jest poświęcona jasnej stronie projektów w znaczeniu pozytywnej roli odgrywanej przez wiedzę i umiejętności z zakresu zarządzania projektami w rozwiązywaniu istotnych problemów społecznych. W drugiej części pracy są prezentowane niechlubne praktyki zarządzania projektami, w tym przede wszystkim współczesne niewolnictwo. Aby projekty stały się sposobem na wzrost efektywności, a nie nośnikiem niewolnictwa i nierówności, konieczne jest podejmowanie niewygodnych tematów i prowadzenie dyskusji o zagrożeniach, w tym wynikających z niedostatecznej uwagi poświęconej problemom ciemnej strony projektów.
2023
3
STRONY
132-138
Strategiczny controlling projektów w Polsce – wyniki badań zastosowania w latach 2013–2017 i 2018–2022
Emil Bukłaha, Eryk Głodziński
Celem badań było określenie zakresu zastosowania strategicznego controllingu projektów (SCP) wśród przedsiębiorstw działających w Polsce. Wykorzystując badania ankietowe przeprowadzone w dwóch okresach 2013–2017 oraz 2018–2022 analizie poddano: skalę zastosowania narzędzi wspomagających, w tym podejść metodycznych, przyczyny stosowania SCP, częstotliwość strategicznych działań monitorująco-kontrolnych oraz wady i zalety SCP. Badania pokazały, że pomimo niskiego poziom samooceny dojrzałości projektowej organizacji wiele obszarów podlega controllingowi strategicznemu z wykorzystaniem metod i technik. Przede wszystkim dotyczy to aspektów kosztowych i związanych z czasem. Dodatkowo proces strategicznego monitorowania i kontroli jest realizowany regularnie w trakcie poszczególnych faz cyklu życia. Porównując dwa badane okresy nie zauważono istotnych zmian w zastosowaniu SCP oraz zakresu zastosowania metod i technik wspomagających zarządzanie strtegiczne
2023
3
STRONY
138-150
Bariery publicznej regulacji rynku z perspektywy teorii agencji
Piotr Szkudlarek
Celem artykułu jest określenie znaczenia barier ograniczających relację opartą na współpracy pomiędzy organami regulacyjnymi a przedsiębiorstwami w zakresie regulacji. Przyjęto perspektywę urzędników Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Urzędu Regulacji Energetyki, wśród których przeprowadzono badania ankietowe. Stwierdzono, że rozbieżność celów i asymetria informacji podkreślane w teorii agencji są także najbardziej istotnymi barierami formalnymi powstania relacji opartej na współpracy. Poza tym wyniki badań wskazują, choć w zdecydowane mniejszym zakresie, na znaczenie barier w postaci biurokracji oraz brak wypracowanych modeli współpracy. Wśród barier nieformalnych wyróżnia się brak zaufania oraz brak partnerskich stosunków współpracy. Nieuczciwość działań dla większości urzędników nie stanowi bariery relacji pomiędzy regulatorem a przedsiębiorstwami. Tym samym istnieje wątpliwość co do możliwości wystąpienia pokusy nadużycia wskazywanej w teorii agencji. Barierą nie jest również brak świadomości konieczności współpracy w zakresie regulacji. Syntetyczne wartości poszczególnych barier wskazują, że znaczenie barier formalnych jest większe od barier nieformalnych. Ponadto w trzech na osiem przypadków bariery formalne i nieformalne mają różne znaczenie dla urzędników „UKE” i „URE”. Zatem, w pewnym zakresie, znaczenie barier jest zależne od rynku, który podlega regulacji. Wyniki badań wskazują na konieczność uzupełnienia tradycyjnego podejścia do regulacji skupiającego się jej motywach i skutkach o podejście bazujące na teorii agencji w zakresie barier współpracy w relacji agent–pryncypał.
2023
3
STRONY
150-158
Płace i kreatywność. Studium przypadku spółki komunalnej w Polsce
Marek Jabłoński, Łukasz Jabłoński, Jakub Bartak
Celem badania jest zdiagnozowanie zależności pomiędzy wynagrodzeniami a kreatywnością. W badaniu wykorzystano przykład spółki komunalnej w Polsce, w której zmierzono kreatywność na każdym stanowisku pracy. W ten sposób badanie koncentruje się na kreatywności miejsca pracy a nie na indywidualnych zasobach kreatywności, takich jak umiejętności kognitywne i niekognitywne pracowników. Artykuł potwierdza, że kreatywność w istotny sposób wyjaśnia wynagrodzenia i ich dynamikę. Praca wskazuje także na wzrost liczby miejsc pracy z kreatywnymi zadaniami oraz rosnące nierówności płacowe wewnątrz spółki. Pracownicy, którzy angażowali się w bardziej kreatywną pracę, otrzymywali zazwyczaj wyższe wynagrodzenie niż ci, którzy wykonywali rutynowe zadania. Badanie wykazało również, że pracownicy o wyższej randze kreatywności cieszyli się największym wzrostem wynagrodzeń w latach 2009–2020.
2023
3
STRONY
159-170
Zarządzanie rozwojem obszarów wiejskich w kierunku inteligentnej wsi
Dominika Mańkowska, Łukasz Szałata, Niki Derlukiewicz
Artykuł przedstawia kompleksowe podejście do zarządzania rozwojem obszarów wiejskich, obejmujące technologię, zaangażowanie społeczności wiejskich oraz planowanie strategiczne. Identyfikuje najistotniejsze lokalne potrzeby, takie jak wykorzystanie inteligentnych technologii w celu poprawy infrastruktury, wdrożenie inicjatyw prowadzonych przez społeczność oraz znaczenie elastycznych strategii. Ostatecznie przeprowadzone badania przyczyniają się do dyskursu na temat skutecznych praktyk zarządzania rozwojem obszarów wiejskich, które mogą być wykorzystane do kształtowania polityk i inicjatyw mających na celu tworzenie bardziej inteligentnych i zrównoważonych wsi. Kwestia ta jest szczególnie istotna w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na lata 2021–2027, wspierającej rozwój lokalnych społeczności oraz proces wdrażania inteligentnych strategii wiejskich.
2023
3
STRONY
170-177
Dojrzałość w zarządzaniu projektami w organizacjach samorządu lokalnego w Polsce
Anna Musioł-Urbańczyk, Barbara Sorychta-Wojsczyk
Ocena poziomu dojrzałości w zarządzaniu projektami pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron organizacji w obszarze zarządzania projektami. Jest to istotne z punktu widzenia obszarów wymagających doskonalenia, bo jak wskazują badania organizacje o wyższym poziomie dojrzałości w zarządzaniu projektami odnoszą sukcesy w zakresie skuteczności i efektywności projektów. Celem artykułu jest określenie poziomu dojrzałości w zarządzaniu projektami w organizacjach samorządu lokalnego. Badania przeprowadzono metodą CAWI wśród wybranych przez Autorki polskich starostw powiatowych i urzędów miast.
2023
3
STRONY
177-185
Świadomość możliwości kształtowania kariery informatyka. Analiza porównawcza na wybranych uczelniach w Polsce
Witold Chmielarz, Marek Zborowski, Dorota Jelonek, Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Łukasz Wiechetek
Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie świadomości, preferencji i oczekiwań studentów związanych z ewentualnym podjęciem w przyszłości pracy w zawodzie informatyka. Zakresem pracy objęto wybrane wydziały uczelni z obszaru Polski: Uniwersytetu Warszawskiego, UMCS, Politechniki Częstochowskiej i Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Zanalizowano postrzeganie przez studentów aktualnej sytuacji i warunków rynkowych, w jakich działają informatycy, oraz trendów rozwojowych w kontekście wyzwań, nadziei i obaw związanych z wykonywaniem pracy związanej z tym zawodem. Dodatkowo zbadano bariery i uwarunkowania wyboru tego zawodu. Omówiono także niedociągnięcia programowe w analizowanych uczelniach w tym zakresie oraz sposoby ich przezwyciężenia w osiąganiu przez studentów pozycji specjalistów IT. Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI i objęło ponad 800 studentów. Przeprowadzono analizę porównawczą różnic (odległość euklidesowa) i dyskusję osiągniętych wyników oraz wyciągnięto syntetyczne wnioski, odnoszące się do poszczególnych aspektów prowadzonych badań. Sformułowano rekomendacje dotyczące oferty edukacyjnej dla studentów wybranych uczelni ekonomicznych pragnących pracować w zawodzie IT. Oryginalną wartością artykułu jest odniesienie się do: po pierwsze przekroju regionalnego uczelni w Polsce, a po drugie do obowiązujących obecnie na badanych uczelniach programów studiów i ich niedostatków w stosunku do podstawowych wymogów dla kariery w IT. Określono ograniczenia badania oraz kierunki przyszłych prac w tej dziedzinie. Wyniki pracy mogą być przydatne zarówno dla dziekanów wydziałów objętych ankietami, samych studentów, jak i praktyków gospodarczych – specjalistów HR – pragnących zatrudnić informatyków w swoich organizacjach.
2023
3
STRONY
185-195
Postrzeganie zalet pracy zdalnej przez przedstawicieli pokolenia Z w Polsce
Wiesław Łukasiński, Marzena Wójcik
Pokolenie Z to pokolenie, które coraz liczniej wchodzi na rynek pracy, a jego członkowie stają zarówno wykonawcami, jak i organizatorami pracy zdalnej dla siebie i kierowanych przez siebie zespołów. Ważne jest, aby poznać najważniejsze zalety pracy zdalnej dla pokolenia Z, aby lepiej organizować zasady jej realizacji. Celem artykułu jest określenie znaczenia zalet pracy zdalnej dla badanych przedstawicieli pokolenia Z. W pracy próbowano udzielić odpowiedzi na pytanie badawcze, jak w Polsce młodzi pracownicy reprezentujący pokolenie Z postrzegają zalety realizacji pracy w formie zdalnej, co ma istotne znaczenie w procesie jej organizowania. Z przeprowadzonego badania wynika, że za najważniejsze zalety pracy zdalnej przedstawiciele pokolenia Z uznają: możliwość pracy w różnym miejscu i czasie (elastyczne godziny pracy), większą swobodę w wykonywaniu zadań oraz możliwość wykonywania pracy przez osoby mające trudność w realizacji jej stacjonarnie. Wykazano, że w przypadku 10 na 19 analizowanych zalet pracy zdalnej istnieją statystycznie istotne różnice między odpowiedziami kobiet i mężczyzn. W opinii badanych przedstawicieli pokolenia Z zalety pracy zdalnej można pogrupować na obszary związane z: możliwością zachowania work-life balance, rozwojem zawodowym, oszczędnością kosztów związanych z pracą, z czynnikami, które mogą przyczyniać się do wzrostu wydajności pracy, jak np. wirtualizacja pracy zespołowej, wielokulturowość zespołów oraz możliwość korzystania ze sprzętu służbowego, a także związane z elastycznym i zrównoważonym wykorzystaniem czasu.
2023
3
STRONY
196-206
Praca hybrydowa po pandemii jako benefit i jego konsekwencje
Alicja Balcerak, Jacek Woźniak
Badania przed pandemią pokazywały, że praca zdalna była benefitem sprzyjającym produktywności i dobrostanowi pracowników. Przywracanie pracy stacjonarnej po pandemii sugeruje konieczność badań weryfikujących efekty takiego działania firm. Celem artykułu jest sprawdzenie, czy zgodność zakresu pracy zdalnej z oczekiwaniami pracowników wpływa pozytywnie na wysiłek wkładany w pracę i nie zmniejsza poczucia dobrostanu. Na podstawie danych zebranych e-kwestionariuszem 203 polskich pracowników, z których 74 pracowało zdalnie w zakresie, jaki był przez nich oczekiwany, a pozostali – w zakresie niezgodnym z ich oczekiwaniami, stwierdzono, że deklarowany wysiłek wkładany w realizację zadań w trakcie pracy zdalnej jest większy w tej pierwszej grupie niż drugiej. Stwierdzono również że obie grupy nie różnią się w zakresie poziomu dobrostanu psychologicznego i innych zmiennych kontekstowych. Sformułowano wnioski praktyczne i rekomendacje dla dalszych badań.
2023
3
STRONY
206-2013
Dobra luksusowe jako wyznacznik statusu menedżerów najwyższego szczebla zarządzania – perspektywa młodego pokolenia z wysokim dystansem do władzy
Andrzej Brzeziński, Stanisław Brzeziński, Arnold Pabian, Barbara Pabian
Przyszłość biznesu i jego dalszy rozwój spoczywa w rękach młodego pokolenia, ludzi, którzy wkrótce będą pełnić różne funkcje w przedsiębiorstwach. Artykuł prezentuje wyniki badań, które miały trzy cele: wyjaśnienie dystansu młodych ludzi wobec władzy sprawowanej przez Dyrektora Generalnego (CEO); odkrycie poglądów młodego pokolenia na pozycję CEO i dystans wobec władzy w kontekście firmy; sprawdzenie, czy istnieje związek między wiarą w wyjątkowość CEO a akceptacją luksusowych wskaźników statusu CEO. Badanie, mające wyjaśnić powyższe kwestie, przeprowadzono na grupie 773 studentów studiów niestacjonarnych Politechniki Częstochowskiej. Według uzyskanych wyników, 16,7% respondentów uznaje CEO za wyjątkową osobę, 41,9% czułoby się zaniepokojonych, mając do czynienia z nim, a 49,1% wykazuje posłuszeństwo wobec CEO i podążałoby za jego instrukcjami bez pytania. Osoby o takich postawach i przekonaniach cechuje średni i duży dystans wobec władzy CEO. Badanie wykazało, że wśród młodego pokolenia istnieje więcej sprzecznych opinii niż akceptujących pokazywanie przez CEO swojego statusu za pomocą luksusowych produktów. Autorzy wykazali, że nie istnieje związek między rozpoznawaniem CEO jako wyjątkowej osoby, godnej podziwu i naśladowania (wysoki dystans władzy) a przekonaniem, że CEO powinien demonstrować swój wysoki status za pomocą luksusowych produktów.
2023
3
STRONY
213-222
Pandemia a rozwój kompetencji zawodowych – perspektywa studentek i studentów
Małgorzata Rembiasz, Paulina Siemieniak
Celem artykułu było określenie wpływu pandemii na możliwość rozwoju kompetencji zawodowych młodych kobiet i mężczyzn, w kontekście ich planów dotyczących założenia własnej firmy. Okres pandemii skutkował między innymi nowymi wymaganiami wobec pracowników, które dotyczyły posiadania przez nich kompetencji cyfrowych. Odnalezienie się na rynku pracy (w pandemii i najbliższej przyszłości) uwarunkowane jest posiadaniem odpowiednich kompetencji, a te zależą w dużej mierze od obranego kierunku kształcenia. Zauważono, że profil kształcenia różnicuje kobiety i mężczyzn, działając na niekorzyść perspektyw pracy kobiet, w tym także samozatrudnionych. Ułatwieniem nabywania kompetencji wydaje się edukacja w formie zdalnej, która ułatwia godzenie różnego typu ról życiowych. Na podstawie przeprowadzonych badań wnioskować można, że nauka zdalna sprzyja zakładaniu i prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa niezależnie od płci. Umożliwia bowiem zdobywanie kompetencji i kwalifikacji jednocześnie pozwalając na wykonywanie pracy we własnej firmie. Jest także potencjalnym środkiem ułatwiającym nabywanie kompetencji kobietom, które podjęły obowiązki rodzinne.
2023
3
STRONY
222-231
Praca zdalna jako determinanta dobrowolnych odejść pracowników
Anna Krasnova
Problematyka artykułu dotyczy wpływu pracy zdalnej (i hybrydowej) na intencje pracowników do dobrowolnego odejścia od pracodawcy. Celem artykułu jest zaprezentowanie wpływu pracy zdalnej na intencje pracowników związane z dobrowolnym odejściem z pracy. W części empirycznej przedstawiono wyniki ilościowych badań własnych przeprowadzonych na próbie 1000 pracowników. Badanie zrealizowano z wykorzystaniem techniki CAWI w 2022 roku wśród osób, które w okresie 2 lat poprzedzających okres sondażu wykonywali pracę zdalnie. W publikacji wyniki badań przedstawiono za pomocą statystyki opisowej. Przeprowadzone badania wskazują, że w przypadku niemal 44?danych praca zdalna uratowała ich przed zwolnieniem. Zdaniem ¼ respondentów, pracując zdalnie, łatwiej jest złożyć wypowiedzenie i odejść z pracy. Ponad 30?danych uważa, że praca zdalna sprzyja częstszej rezygnacji z pracy przez pracowników oraz sprawia, że pracownik mniej identyfikuje się z pracodawcą. Z kolei ponad 40?danych deklaruje, że jeśli nie będzie miała możliwości pracy zdalnej, odejdzie z firmy. Skłoniło to Autorkę do refleksji, że zasadne byłoby zbadanie charakterystyki pracowników, dla których praca zdalna jest dobrym (ale też pożądanym) rozwiązaniem, a dla których nie, co sprawia, że przedstawione w artykule rozważania mogą stanowić podstawę do dalszych eksploracji w zakresie omawianej tematyki. Analiza rozkładu odpowiedzi udzielonych przez respondentów ze względu na wybrane cechy osobowe, takiej jak płeć, staż pracy czy zajmowane stanowisko, wskazuje na niewielkie różnice w podejściu pracowników do pracy zdalnej jako determinancie dobrowolnych odejść pracowników. Istnieje jednak istotne statystycznie zależności pomiędzy mniejszą lojalnością badanych wobec organizacji w związku z pracą zdalną a intencją do odejścia.
2023
3
STRONY
232-239
Nierówności płci w dostępie do kredytu
Marta Musiał, Joanna Rachuba
Artykuł poświęcony jest problematyce nierówności płci w dostępie do kredytów na świecie. Mimo różnych inicjatyw prawnych i międzynarodowych działań na rzecz równości płci, nierówności w sektorze finansowym pozostają istotnym wyzwaniem, a w wielu krajach nadal brakuje przepisów zakazujących dyskryminacji ze względu na płeć w dostępie do kredytów. Autorzy analizują dane z różnych krajów i wykazują, że kobiety charakteryzują się niższą skłonnością do aplikowania o kredyt, a jednocześnie większa liczbą odrzuconych wniosków kredytowych. Co więcej, kobiety otrzymują niższe kwoty kredytów i płacą wyższe stopy procentowe. Artykuł identyfikuje obszary badań nad nierównościami płci w dostępie do kredytu oraz wskazuje potrzebę dalszych działań na rzecz promocji równości płci w dziedzinie finansów i biznesu.
2023
3
STRONY
240-247
Sztuczna inteligencja – dylematy etyczne
Barbara A. Sypniewska, Grzegorz Gołębiowski
Współczesny człowiek i sztuczna inteligencja (AI) są ze sobą powiązane. Często nie zdajemy sobie sprawy, że otaczający nas świat osadzony jest w rzeczywistości cyfrowej. Społeczeństwa i życie codzienne są przesiąknięte sztuczną inteligencją, nawet jeśli nie jesteśmy tego świadomi. Celem artykułu jest określenie możliwych zagrożeń dla człowieka i wskazanie najważniejszych dylematów etycznych we współczesnych organizacjach związanych z dynamicznym rozwojem sztucznej inteligencji. Zajmuje się niezwykle ważnym aspektem etyki dotyczącym AI, który jest obecnie podejmowany przez wielu uczonych – informatyków, psychologów, etyków, filozofów. Wyzwanie stojące przed etyką stosowaną w dziedzinie sztucznej inteligencji jest ogromne, a zainteresowanie etyką i sztuczną inteligencją staje się obecnie zjawiskiem globalnym. Podczas badania problemu okazało się, że większa liczba artykułów wskazywała na zagrożenia stwarzane przez sztuczną inteligencję. W związku z tym podjęto decyzję o zwróceniu uwagi również na te zagrożenia, które wynikają z zastosowania AI w różnych obszarach rzeczywistości. Ponadto rozważane są również podejścia i idee dotyczące sztucznej inteligencji, których konserwatywne poglądy mogą nasilać obawy, takie jak posthumanizm i transhumanizm.
2023
3
STRONY
248-254
Generatywne modele sztucznej inteligencji w zarządzaniu
Jerzy Korczak, Ilona Pawełoszek, Maciej Pondel
Sztuczna inteligencja ma dzisiaj ogromny wpływ na systemy informacyjne i praktyki zarządzania. Obiecujące wyniki w dziedzinie eksploracji danych, sieci semantycznych i przetwarzania języka naturalnego skłoniły autorów do refleksji nad przyszłością tzw. inteligentnych technologii w zarządzaniu. Nasz artykuł koncentruje się na metodach i technikach komunikacji menedżera z systemem, wspartych sztuczną inteligencją, głównie w przetwarzaniu zapytań w języku naturalnym. W artykule omówiono, z perspektywy zarządzania, niedawno wdrożone technologie AI, zaproponowane przez Google i Microsoft, w szczególności Google Bard i Bing. Chatboty te używają generatywnych modeli sztucznej inteligencji, nauczonych na dużych zbiorach informacji niezbędnych do zrozumienia zapytań i generowania odpowiedzi. Dla zilustrowania walorów i ograniczeń nowych technologii przedstawiono przykład podejmowania decyzji menedżerskich z wykorzystaniem dużych modeli językowych i danych z systemu Business Intelligence. Przeprowadzono eksperyment polegający na integracji narzędzia BI z modelem językowym, którego celem jest udzielenie pomocy menedżerowi w interpretacji kluczowych wskaźników biznesowych prezentowanych w systemie BI. Przygotowana platforma eksperymentalna została zweryfikowana w ramach studium przypadku. W ostatnim punkcie podsumowano oczekiwania i ograniczenia zastosowań generatywnej sztucznej inteligencji w zarządzaniu.
2023
3
STRONY
255-263
Predykcja typu kultury organizacyjnej z wykorzystaniem uczenia maszynowego
Marcin Nowak, Marta Pawłowska-Nowak
Głównym celem artykułu jest opracowanie metody predykcji typu kultury organizacyjnej z wykorzystaniem uczenia maszynowego. Metoda ma bazować na popularnym arkuszu OCAI autorstwa Camerona i Quinna (2022). Dla osiągnięcia głównego celu pracy posłużono się wybranymi algorytmami uczenia maszynowego. Opracowana metoda przede wszystkim zmniejsza wysiłek poznawczy zarówno po stronie respondentów tradycyjnych arkuszy badania kultury organizacyjnej, jak i po stronie badaczy, którzy analizują wyniki tradycyjnych arkuszy diagnozy kultur organizacyjnych. Zmniejszenie wysiłku poznawczego po stronie respondentów wynika z faktu, że nie muszą oni przy każdym z sześciu pytań rozdzielać 100 punktów na każdy z typów kultury organizacyjnej. W opracowanej metodzie jedynym zadaniem respondentów jest wskazanie dominującego typu kultury organizacyjnej w każdym z sześciu kryteriów (pytań w ankiecie). Dodatkowym celem artykułu jest przedstawienie uczenia maszynowego jako przydatnego instrumentarium ilościowego dla rozwiązywania problemów występujących w teorii i praktyce nauk o zarządzaniu i jakości.
2023
3
STRONY
264-272
Kształtowanie kultury uczenia się na błędach – analiza możliwości i zagrożeń
Anna Pluta
Celem artykułu jest odpowiedź na pytania: jak budować kulturę, w której możliwe jest uczenie się na błędach? Czy organizacje są zdolne do uczenia się na błędach? Co stanowi możliwość, a co blokadę do takich zachowań? Podstawą do udzielenia odpowiedzi na pytania jest analiza literatury przedmiotu i weryfikacja wyciągniętych wniosków w badaniu empirycznym. Wzięto pod uwagę informacje od 116 pracowników administracyjnych czterech organizacji produkcyjno-usługowych działających w północno-zachodniej Polsce. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że kulturę uczenia się na błędach można oprzeć na trzech filarach: bezpieczeństwie psychologicznym, otwartości komunikacyjnej i współpracy między pracownikami. Największą barierę stanowi budowanie otwartości organizacyjnej. Stwierdzono, że wsparciem w procesie budowania kultury uczenia się na błędach mogą być praktyki kadrowe nakierowane na zaangażowanie organizacyjne. Konieczne jest większe propagowanie idei uczenia się na błędach, ponieważ uzyskane wyniki wskazują, że tylko część pracowników dostrzega symptomy takich inicjatyw w organizacji. Systemowe wsparcie pracowników musi opierać się na modernizacji zorientowanych na zaangażowanie rozwiązań kadrowych.
2023
3
STRONY
272-280
Kultura organizacyjna – perspektywa sukcesu w zarządzaniu projektami informatycznymi
Jarosław Banaś, Jan Chadam, Łukasz Kański, Marek Zborowski
Skuteczne i efektywne zarządzanie projektami staje się kluczowym czynnikiem budowania wartości współczesnych organizacji. Ma to to szczególny wymiar w przypadku projektów o bardzo dużym budżecie lub kluczowym znaczeniu w realizacji strategii przedsiębiorstwa, a nawet gospodarki regionu bądź kraju. Sukces projektu jest jednym z najczęściej podejmowanych tematów badawczych, jednak wyniki tych badań nie dają jednoznacznych odpowiedzi co do uwarunkowań powodzenia lub porażki działań projektowych. Niniejszy artykuł jest poświęcony badaniom przeprowadzonym na grupie blisko 300 respondentów, głównie z branży ICT (Information and Communication Technologies). Celem badań była ocena związku między realizacją zadania projektowego a kulturą organizacyjną przedsiębiorstwa. W związku z rosnącym znaczeniem organizacji opartych na wiedzy we współczesnej gospodarce, badanie tej zależności okazało się niezwykle interesującym zagadnieniem. Uzyskane wyniki potwierdziły silny związek kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa z sukcesem projektów ICT realizowanych przez badane firmy.
2023
3
STRONY
280-292