logo Przegląd Organizacji
Rok wydania: 2021
Numer czasopisma: 8
Słowa kluczowe: wyjście przedsiębiorcy, firmy rodzinne i nierodzinne
Strony: 3-10
Język publikacji: Polski
Pobierz
Potencjalne strategie wyjścia z firmy. Perspektywa przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych
Izabela Koładkiewicz
Abstrakt

Celem badań była próba poznania, czy charakter firmy – rodzinny vs. nierodzinny – może warunkować wybór potencjalnej strategii wyjścia przez zarządzającego nią właściciela. Badanie też miało na celu poznanie czynników, które mogą motywować do podjęcia decyzji o potencjalnym wyjściu, jak również identyfikację potencjalnych źródeł trudności w procesie wyjścia, dostrzeganych przez przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych.

Wyniki badań ujawniły zdecydowaną orientację badanych przedsiębiorców – niezależnie czy byli to zarządzający właściciele firm rodzinnych czy też nie, na strategię sukcesji wewnętrznej (tj. pozostawienie firmy w rękach rodziny). Wśród kluczowych powodów, które mogą warunkować potencjalne wyjście przedsiębiorcy znalazło się przejście na emeryturę oraz czynniki finansowe (np. niezależność finansowa, bezpieczeństwo finansowe). Czynniki te były też ważniejsze dla przedsiębiorców z firm nierodzinnych w porównaniu do przedsiębiorców z firm rodzinnych.

Za najtrudniejsze kwestie związane z wyjściem z firmy badani przedsiębiorcy, niezależnie czy postrzegali swoją firmę jako rodzinną czy też nie, uznali kwestie związane z biurokracją procesu wyjścia jak również jej opuszczenie. Na kolejnych miejscach listy potencjalnych barier dla swojego wyjścia respondenci z obu grup umieścili kwestie związane z finansowaniem tego procesu oraz wycenę firmy.

Bibliografia
[1] Aldrich H.E. (2015), Perpetually on the Eve of Destruction? Understanding Exits in Capitalist Societies at Multiple Levels of Analysis, [in:] D.R. DeTienne, K. Wennberg (eds.), Research Handbook of Entrepreneurial Exit, Edward Elgar Publishing, Northampton, pp. 11–41. [2] Battisti M., Okamuro H. (2011), Small Business Owners’ Exit Intentions, ICSB World Conference Proceedings, pp. 1–12. [3] Battisti M., Williamson A. (2015), The role of intermediaries in the small business transfer process, „Small Enterprise Research”, Vol. 22, No. 1, pp. 32−48. [4] Berrone P., Cruz C., Gomez-Mejia L. (2012), Socioemotional wealth in family firms: Theoretical dimensions, assessment approaches, and agenda for future research, „Family Business Review”, Vol. 25, No. 3, pp. 258−279. [5] Bertschi-Michel A., Kammerlander N., Strike V.M. (2020), Unearthing and Alleviating Emotions in Family Business Successions, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 44, No. 1, pp. 81–108. [6] Budziak T. (2012), Sukcesja w rodzinie biznesowej. Spojrzenie praktyczne, Wydawnictwo Poltext, Warszawa. [7] Campbell K., Jerzemowska M. (2017), Contested Takeovers of Family Firms and Socioemotional Wealth: A Case Study, „Baltic Journal of Management”, Vol. 12, No. 4, pp. 447–463. [8] Cieślik J. (2014), Przedsiębiorczość, polityka, rozwój, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa. [9] DeTienne D.R. (2010), Entrepreneurial Exit as a Critical Component of the Entrepreneurial Process: Theoretical Development, „Journal of Business Venturing”, Vol. 25, No. 2, pp. 203–215. [10] DeTienne D.R., Cardon M.S. (2006), Entrepreneurial Exit Strategies: The Impact of Human Capital, „Frontiers of Entrepreneurship Research”, Vol. 26, No. 5, pp. 1–13. [11] DeTienne D.R., Cardon, M.S. (2012), Impact of Founder Experience on Exit Intentions, „Small Business Economics”, Vol. 38, No. 4, pp. 351–374. [12] DeTienne D.R., McKelvie A., Chandler G.N. (2015), Making Sense of Entrepreneurial Exit Strategies: A Typology and Test, „Journal of Business Venturing”, Vol. 30, No. 2, pp. 255–272. [13] European Commission (2002), Final Report of the Expert Group on the Transfer of Small and Medium Sized Enterprises, European Commission, Brussels. [14] Failla V., Melillo F., Reichstein T. (2017), Entrepreneurship and Employment Stability — Job Matching, Labour Market Value, and Personal Commitment, „Journal of Business Venturing”, Vol. 32, No. 2, pp. 162–177. [15] Gimeno J., Folta T., Cooper A., Woo C. (1997), Survival of the Fittest? Entrepreneurial Human Capital and the Persistence of Underperforming Firms, „Administrative Science Quarterly”, Vol. 42, No. 4, pp. 750−783. [16] Gomez-Mejia L., Haynes K., Núñez-Nickel M., Jacobson K., Moyano-Fuentes J. (2007), Socioemotional Wealth and Business Risks in Family-controlled Firms: Evidence from Spanish Olive Oil Mills, „Administrative Science Quarterly”, Vol. 52, No. 1, pp. 106−137. [17] Justo R., DeTienne R. (2008), Family Situation and the Exit Event: An Extension of Threshold Theory, „Frontiers of Entrepreneurship Research”, Vol. 28, No. 14, Article 2. [18] Justo R., DeTienne D., Sieger P. (2015), Failure or Voluntary Exit? Reassessing the Female Underperformance Hypothesis, „Journal of Business Venturing”, Vol. 30, pp.775−792. [19] Kaciak E., Koladkiewicz I., Thongpapanl N., Wojtyra M. (2020), The Role of Social Networks in Shaping Entrepreneurial Exit Strategies, „International Entrepreneurship and Management Journal” (In press). [20] Kammerlander N. (2016), „I Want This Firm to Be in Good Hands”: Emotional Pricing of Resigning Entrepreneurs, „International Small Business Journal”, Vol. 34, No.2, pp. 189–214. [21] Lee S., Lee B. (2015), Entrepreneur Characteristics and the Success of Venture Exit: An Analysis of Single-founder Start-ups in the U.S., „International Entrepreneurship and Management Journal”, Vol. 11, pp. 891–905. [22] Leroy H., Manigart S., Meuleman M., Collewaert V. (2015), Understanding the Continuation of Firm Activities when Entrepreneurs Exit their Firms: Using Theory of Planned Behavior, „Journal of Small Business Management”, Vol. 53, No. 2, pp. 400–415. [23] Miller D., Le Breton-Miller I. (2014), Deconstructing Socioemotional Wealth, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 38, No. 4, pp. 713–720. [24] Nason R.S., Mazzelli A., Carney M. (2019), The Ties that Unbind: Socialization and Business-owning Family Reference Point Shift, „Academy of Management Review”, Vol. 44, No. 4, pp. 846–870. [25] Parastuty Z. (2018), Systematic Review of Research on Exit: A Bibliometric Analysis and Future Directions, „International Review of Entrepreneurship”, Vol. 16, No.4, pp. 587–626. [26] PARP (2013), Kody wartości. Diagnoza sytuacji sukcesyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa. [27] Pierce J.L., Kostova T., Dirks K.T. (2001), Toward a Theory of Psychological Ownership in Organization, „Academy of Management Review”, Vol. 26, No. 2, pp. 298–310. [28] Safin K., Pluta J., Pabjan B. (2014), Strategie sukcesyjne polskich przedsiębiorstw rodzinnych, Difin, Warszawa. [29] Shepherd D.A., Williams T.A., Patzelt H. (2015), Thinking About Entrepreneurial Decision Making: Review and Research Agenda, „Journal of Management”, Vol. 41, No. 1, pp. 11–46. [30] Sułkowski Ł., Marjański A. (2009), Firmy rodzinne – jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń, Poltext, Warszawa. [31] Surdej A., Wach K. (2010), Przedsiębiorstwa rodzinne wobec wyzwań sukcesji, Difin Warszawa. [32] Swab R.G., Sherlock C., Markin E., Dibrell C. (2020), „SEW” What Do We Know and Where Do We Go? A Review of Socioemotional Wealth and a Way Forward, „Family Business Review”, Vol. 33, No. 4, pp. 424–445. [33] Van Teeffelen L., Uhlaner L.M. (2013), Firm Resource Characteristics and Human Capital as Predictors of Exit Choice: An Exploratory Study of SMEs, „Entrepreneurship Research Journal”, Vol. 3, No. 11, pp. 84–108. [34] Van Teeffelen L. (2012), Avenues to Improve Success in SME Business Transfers: Reflections on Theories, Research and Policies, Hogeschool Utrecht, Utrecht. [35] Wennberg K., DeTienne D. (2014), What do We Really Mean when We Talk About ‘Exit’? A Critical Review of Research on Entrepreneurial Exit, „International Small Business Journal”, Vol. 32, No. 1, pp. 4–16. [36] Wennberg K., Wiklund J., DeTienne D., Cardon M. (2010), Reconceptualizing Entrepreneurial Exit: Divergent Exit Routes and Their Drivers, „Journal of Business Venturing”, Vol. 25, No. 4, pp. 361–375. [37] Westhead P., Howorth C. (2006), Ownership and Management Issues Associated with Family Firm Performance and Company Objectives, „Family Business Review”, Vol. 19, No. 4, pp. 301–316. [38] Wiklund J., Nordqvist M., Hellerstedt K., Bird M. (2013), Internal Versus External Ownership Transition in Family Firms: An Embeddedness Perspective, „Entrepreneurship Theory and Practice”, Vol. 37, No. 6, pp. 1319–1340. [39] Zellweger T., Dehlen T. (2012), Value is in the Eye of the Owner: Affect Infusion and Socioemotional Wealth among Family Firm Owners, „Family Business Review”, Vol. 25, No. 3, pp. 280–297. 
Publikacje z rocznika
Ranking uczelni jako miernik jakości oferty edukacyjnej
Marek Rocki
Przedstawione wyniki obliczeń wskazują na to, że rynek pracy lepiej wycenia absolwentów programów studiów technicznych i ekonomicznych niż „ogólnouniwersyteckich” i „przyrodniczych”. Trzeba jednak zauważyć, że kierunki techniczne i ekonomiczne są prowadzone także w klasycznych uniwersytetach (praktycznie we wszystkich typach uczelni). Jednak to absolwenci uczelni, których zasadnicza misja jest odzwierciedlona w ich nazwie, są lepiej wyceniani przez rynek pracy. W takich uczelniach badania naukowe powiązane z potrzebami gospodarki dają lepsze podstawy do tworzenia programów studiów. Takie badania zazwyczaj wynikają z intensywnej i efektywnej współpracy uczelni z otoczeniem gospodarczym, która także sprzyja tworzeniu lepszych programów studiów. Wszystko to wpływa na jakość kształcenia i losy absolwentów na rynku pracy.
2021
1
STRONY
9-16
Doświadczenia z przeszłości kanwą do budowania przyszłości nauk o zarządzaniu
Ewa Bojar, Eryk Głodziński
Artykuł ma na celu przedstawienie założeń projektu o nazwie „Środowisko naukowe. Mistrzowie, współpracownicy, uczniowie. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”. Jego ideą jest zaproszenie środowisk nauk o zarządzaniu w ujęciu instytucjonalnym do opracowania artykułów prezentujących ich tożsamość na gruncie historycznym i prezentujących przyszłość nauk o zarządzaniu z ich perspektywy. W opracowaniu podkreślono, że nauki o zarządzaniu rozwijają się dynamicznie, posiadają bogaty własny dorobek wpływający na rozwój społeczno-gospodarczy. W artykule wskazano, że przedstawienie panoramy środowisk naukowych w kontekście mistrzów i wkładu teoretycznego, metodycznego czy aplikacyjnego będzie stanowić obraz historyczny nauk o zarządzaniu w kontekście ich najbliższych wyzwań.
2021
2
STRONY
3-11
Bariery i zakres automatyzacji z perspektywy treści pracy
Marek Jabłoński
W opracowaniu przedstawiono społeczne i biznesowe uwarunkowania automatyzacji procesów pracy oraz bariery i zakres stosowania tego typu rozwiązań z perspektywy treści pracy. W ramach tak zdefiniowanego zamierzenia wyjaśniono istotę pojęcia automatyzacji, odnosząc się w tym względzie do terminów korespondujących z pojęciem automatyzacji. Na bazie przeprowadzonego badania bibliometrycznego ukazano wzrost liczby publikacji poświęconych automatyzacji, robotyzacji i mechanizacji. Na bazie przeglądu literatury przedmiotu dokonano identyfikacji zjawisk opisujących wpływ postępu technicznego na treść pracy, w szczególności wymagania stawiane pracownikom w procesach pracy. W ramach tego wątku dokonano zaprezentowano trzy efekty, w tym tzw. unskill-biased technical change, skill-biased technical change oraz talent-biased technical change. W dalszej kolejności wskazano podejścia umożliwiające szacowanie potencjalnego zakresu automatyzacji procesów pracy oraz ryzyka automatyzacji poszczególnych zawodów. Podejścia te mogą stanowić punkt wyjścia do opracowania narzędzia diagnostycznego umożliwiającego szacowanie potencjalnego zakresu prac podlegających automatyzacji oraz identyfikację czynników i zmiennych stanowiskowych stanowiących bariery automatyzacji procesów pracy.
2021
3
STRONY
3-11
Szkoła zarządzania Jerzego Kurnala
Zbigniew Dworzecki, Maria Romanowska
W latach 60. XX w. zaczęła rozwijać się polska szkoła nauk organizacji i zarządzania, w dużej mierze czerpiąca inspiracje z osiągnięć amerykańskiej nauki, ale też wykorzystująca dorobek przedwojennej i współczesnej nauki polskiej. Jednym z pierwszych środowisk, w których rozwijano współczesną teorię organizacji i zarządzania był zespół Katedry Teorii Organizacji i Zarządzania w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie kierowany przez Profesora Jerzego Kurnala. Jerzy Kurnal i jego zespół wzbogacili własnymi badaniami i publikacjami podstawę teorii i metodologii nauk o zarządzaniu i rozwinęli dwa ważne nurty tej nauki:  zarządzanie ludźmi w organizacji i procesy informacyjno-decyzyjne. Stworzyli na SGPiS nowoczesne programy nauczania przedmiotu „Teoria organizacji i zarządzania”, stworzyli też podstawy programowe i podręczniki do kształcenia kadry kierowniczej. Jerzy Kurnal stworzył własną szkołę zarządzania – zespół badaczy i edukatorów, którzy przyczynili się w dużym stopniu do rozwoju nauki i udoskonalenia praktyki zarządzania i rozwoju środowiska oraz tożsamości tej dyscypliny.
2021
4
STRONY
3-12
Uwarunkowania triangulacji metod w naukach o zarządzaniu
Małgorzata Zakrzewska, Szymon Jarosz, Tomasz Kafel, Paweł Cabała
Obecnie triangulacja metod jest przedmiotem zainteresowania wielu naukowców i jest wykorzystywana w coraz większej liczbie projektów badawczych. Oczywiste jest, że jak każde podejście badawcze ma swoje wady i zalety, co wielokrotnie podkreśla się w dotychczas opublikowanych pracach naukowych. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości i ograniczeń traingulacji metod w naukach o zarządzaniu. Po analizie pojęcia triangulacji posłużono się wynikami analizy artykułów, w której wykorzystano triangulację metod. W artykule omówiono wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w formie badań jakościowych (ankiety wśród ekspertów) dotyczących pozytywnych i negatywnych skutków stosowania triangulacji metod w naukach o zarządzaniu. Głównym celem badań było poznanie opinii naukowców zajmujących się zarządzaniem i dyscyplinami pokrewnymi, czy w praktyce rzeczywiście dotknął ich problem ograniczeń w stosowaniu triangulacji.
2021
5
STRONY
3-10
Tworzenie i przechwytywanie wartości w przedsiębiorstwach w Polsce: ocena podejmowanych działań, identyfikacja kluczowych zmiennych oraz ich wpływ na efektywność
Wojciech Dyduch
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie procesów, mechanizmów i elementów strategii dotyczących tworzenia i przechwytywania wartości w organizacjach oraz przedstawienie wyników badań dotyczących tworzenia i przechwytywania wartości wśród przedsiębiorstw w Polsce. Na początku w artykule syntetycznie omówiono teoretyczne aspekty tworzenia i przechwytywania wartości, z uwagą skierowaną na tworzenie wartości oparte na wprowadzaniu innowacji, podejście zasobowe oraz przechwytywanie wartości w otoczeniu zadaniowym poprzez budowanie relacji i ustalanie reguł z interesariuszami. W dalszej części przedstawiono wyniki badań dokonujące oceny podejmowanych działań przez przedsiębiorstwa w Polsce, identyfikujące najważniejsze zmienne charakterystyczne dla tworzenia i przechwytywania wartości w organizacjach w Polsce oraz mające największy wpływ na efektywność ich funkcjonowania.
2021
6
STRONY
7-16
Zachowania konsumentów w czasie pandemii COVID-19
Paweł Chlipała, Agnieszka Żbikowska
Artykuł ma charakter empiryczny i zawiera przegląd literatury oraz wyniki badań własnych na temat zachowań konsumentów w czasie pandemii COVID-19. Celem artykułu jest diagnoza skali i kierunków zmian polskich konsumentów w zakresie nabywania, użytkowania i pozbywania się produktów. Badania przeprowadzono na kwotowo wybranej próbie 750 respondentów dobranych ze względu na wiek, płeć i wykształcenie. Badania potwierdzają światowe trendy zachowań konsumenckich w zakresie paniki zakupowej we wstępnej fazie kryzysu, ograniczenia wydatków na niektóre kategorie asortymentowe (odzież, obuwie) czy też wzrost zakupów internetowych. Pokazują też odrębność polskich konsumentów odnośnie do asortymentów nabywanych przez Internet czy też planów zakupowych w okresie po pandemii. Analiza wyników wskazuje zależności między obawami przed koronawirusem a miejscem nabywania produktów oraz skłonnością do odkładania zakupów na przyszłość.
2021
7
STRONY
3-11
Potencjalne strategie wyjścia z firmy. Perspektywa przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych
Izabela Koładkiewicz

Celem badań była próba poznania, czy charakter firmy – rodzinny vs. nierodzinny – może warunkować wybór potencjalnej strategii wyjścia przez zarządzającego nią właściciela. Badanie też miało na celu poznanie czynników, które mogą motywować do podjęcia decyzji o potencjalnym wyjściu, jak również identyfikację potencjalnych źródeł trudności w procesie wyjścia, dostrzeganych przez przedsiębiorców z firm rodzinnych i nierodzinnych.

Wyniki badań ujawniły zdecydowaną orientację badanych przedsiębiorców – niezależnie czy byli to zarządzający właściciele firm rodzinnych czy też nie, na strategię sukcesji wewnętrznej (tj. pozostawienie firmy w rękach rodziny). Wśród kluczowych powodów, które mogą warunkować potencjalne wyjście przedsiębiorcy znalazło się przejście na emeryturę oraz czynniki finansowe (np. niezależność finansowa, bezpieczeństwo finansowe). Czynniki te były też ważniejsze dla przedsiębiorców z firm nierodzinnych w porównaniu do przedsiębiorców z firm rodzinnych.

Za najtrudniejsze kwestie związane z wyjściem z firmy badani przedsiębiorcy, niezależnie czy postrzegali swoją firmę jako rodzinną czy też nie, uznali kwestie związane z biurokracją procesu wyjścia jak również jej opuszczenie. Na kolejnych miejscach listy potencjalnych barier dla swojego wyjścia respondenci z obu grup umieścili kwestie związane z finansowaniem tego procesu oraz wycenę firmy.
2021
8
STRONY
3-10
Szklany sufit w kulturze? Kobiety na stanowiskach kierowniczych w publicznych instytucjach kultury w Polsce
Anna Góral

Ostatnie dekady cechują liczne zmiany, które zaszły w zakresie funkcjonowania organizacji. Jedna z nich dotyczy rozumienia ról organizacyjnych kobiet, które początkowo utożsamiane z niższym personelem administracyjnym, zaczęły coraz częściej i skuteczniej sięgać również po stanowiska specjalistyczne i kierownicze. Pomimo tego, co podkreślają liczne badania, wzrost udziału kobiet na stanowiskach przywódczych w organizacjach jest wciąż powolny, nawet w sektorach o wysokim wskaźniku feminizacji. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie skali zjawiska, jakim jest różnorodność płci w strukturach władzy w polskich publicznych instytucjach kultury. Podstawę niniejszego opracowania stanowią badania ilościowe oparte o metodę analizy danych statystycznych. Ich podstawę stanowiły dane dotyczące zatrudnienia i pełnionych w publicznych instytucjach kultury funkcji kierowniczych przez kobiety i mężczyzn. W analizie uwzględniono dane z 512 publicznych instytucji kultury. W rezultacie przeprowadzonych badań udało się ukazać skalę dysproporcji w zakresie dystrybucji władzy w publicznych instytucjach kultury w Polsce.
2021
9
STRONY
3-11
Profesor Ber Haus jako twórca wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania
Czesław Zając, Dominika Bąk-Grabowska, Katarzyna Piórkowska, Katarzyna Piwowar-Sulej, Agnieszka Marta Sokołowska-Durkalec

Celem artykułu jest przedstawienie sylwetki jednego z mistrzów zarządzania w Polsce, Profesora Bera Hausa i jego podopiecznych / kontynuatorów oraz wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania, której Profesor jest twórcą.

W warstwie teoretycznej wykorzystano narracyjny przegląd literatury, a w warstwie empirycznej zastosowano metodę biograficzną, badania zza biurka oraz badania terenowe (indywidualne wywiady z osobami – w przypadku wątpliwości płynących z analizy danych wtórnych).

Konsekwentnie, w ramach opracowania syntetycznie przedstawiono zawodową biografię Profesora Bera Hausa, wskazano główne charakterystyki empirycznej szkoły zarządzania na tle szkół zarządzania, a także zaprezentowano kontynuatorów (łącznie 176) wrocławskiej empirycznej szkoły zarządzania zainicjowanej przez Profesora Bera Hausa – począwszy od bezpośrednich podopiecznych poprzez wypromowanych przez nich doktorów / doktorów habilitowanych i skończywszy na liczbie wypromowanych doktorów przez tych ostatnich.
2021
10
STRONY
3-9